بیابان زایی در کمین گلستان سرسبز ایران/ سدها تبدیل به حوضچه های تبخیر شده اند
90 درصد از آب های سطحی این استان بدون استفاده به دریای خزر می ریزد با طرح مدیریت جامع، برای کم کردن این اثرات می توان به انتقال بین حوزه ای آب هم فکر کرد.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- فریده ستایشگر- چند سالی است که خشکسالی رمق مردم و طبیعت زیبای گلستان را بریده است، مردمی که در 13 سال اخیر 10 سال گرم و خشک با کمترین میزان بارش ها را تجربه کرده اند. از مهر سال گذشته تاکنون شرایط سخت تر از همیشه شده کاهش 28 درصدی بارش ها و افزایش ۳ درجه ای دمای هوا، مشکلات زیادی را برای مردم این استان به وجود آورده است. آب و هوای گلستان متأثر از تأثیرات اقلیمی به سوی خشک شدن پیش می رود اما سوء مدیریت ها بر منابع آبی و رعایت نکرد ن الگوی مصرف در سایر بخش ها به ویژه کشاورزی، گلستان را با چالش های زیادی مواجه کرده است. محروم کردن گلستان از داشتن صنعت در دولت های گذشته موجب شد تمام اتکای گلستانی ها بر روی کشاورزی باشد، امری که تهدیدی جدی برای منابع آبی به شمار می رود. براساس آمارها 98 درصد منابع آب زیرزمینی استان در حال استحصال است که بیش از 80 درصد آن به مصرف کشاورزی با راندمان 35 تا 40 درصد می رسد. زین پس دیگر نباید مردم استان های کویری کشور، به آب و هوا و طبیعت گلستان غبطه بخورند چون دیری نیست که گلستان ایران، تبدیل به بیابان شود. همگان به خاطر دارند دیار سرسبز گلستان، هر روز میزبان مهاجرانی از اقصی نقاط کشور بوده و البته با وجود خشکسالی های مکرر این اتفاق مدام در حال تکرار بوده و هست و هنوز موج مهاجرت ها به این استان متوقف نشده، این امر فشار را بر بدنه آبی گلستان افزایش داده به نحوی که سرانه آب در این استان کمتر از میانگین کشوری است.
بارش ها 28 درصد کاهش یافته است
در سال آبی جاری بنا به گفته مدیرکل هواشناسی، گلستان به همراه استان های فارس، بوشهر و هرمزگان جزو 4 استان درگیر با خشکسالی شدید بوده هرچند که برخی از پارامترها نشان می دهد که گلستان در رأس این فهرست قرار دارد.
امسال افزایش دما در این استان مردم را کلافه کرده بود، به نحوی که در برخی از روزهای خرداد و مرداد دمای هوا از 47 و 50 درجه فراتر رفت تا جایی که به گفته کارشناسان، این اتفاق در 70 سال گذشته در این استان بی سابقه بوده است.
محمدرضا رضوی به کاهش بارش و افزایش دما و طول دوره گرمایی در استان اشاره می کند و می گوید: «دمای هوا در استان نسبت به نرمال و حتی سال گذشته 3 درجه افزایش و بارش ها نیز 28 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، کاهش را نشان می دهد».
خشکسالی که امسال وارد یازدهمین سال آن شده ایم، منابع طبیعی و گونه های گیاهی و جانوری استان را نیز به شدت تحت تأثیر قرار داده و در ارتفاعات درختان دچار خزان زودرس شده اند. مدیرکل هواشناسی استان معتقد است، شرایط استان، مانند نگه داشتن شیشه در کنار سنگ، بسیار سخت و خطرناک بوده و حتی نسبت به محیط زیست استان های همجوار مانند مازندران آسیب پذیرتر است.
تدوام شرایط خشکی طی سال های اخیر و پیش بینی های بلندمدت نشان می دهد که گلستان سال های سخت تری را تجربه خواهد کرد. رضوی در این باره اذعان کرد: « دیگر نباید در مورد خشکسالی در این استان بحث کرد چراکه این شرایط نشانگر این است که اقلیم استان به سمت خشک شدن حرکت می کند و خشکی تبدیل به ویژگی و صفت این استان خواهد شد».
مراکز علمی و دانشگاهی باید به دنبال راه حل های اساسی برای سازگاری و کم کردن اثرات ناشی از این پدیده باشند. بنابراین باید «طرح جامع خشکسالی در کشور» تهیه و اجرایی شود. بنابر آنچه که مسئولان مازندرانی اعلام کرده اند 90 درصد از آب های سطحی این استان بدون استفاده به دریای خزر می ریزد با طرح مدیریت جامع، برای کم کردن این اثرات می توان به انتقال بین حوزه ای آب هم فکر کرد.
نوار باریک جنگل های هیرکانی در حاشیه جنوبی این استان هم از خشکسالی در امان نبوده و نیستند و این روزها حال و روز خوشی ندارند، تا جایی که مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مهم ترین تهدید جنگل های استان را خشکسالی و وجود دام در این عرصه ها بر می شمارد.
خشکسالی، چالش جدید منابع طبیعی
معاون آبخیزداری این اداره کل هم از خزان زودرس و خشکیدگی درختان در عرصه های جنگلی سخن می گوید و تأکید می کند: « در جنگل های استان آثار خشکی، خزان زودرس و خشکیدگی برخی از گونه های گیاهی مانند توسکا به وضوح قابل مشاهده است و برخی دیگر از گونه ها نیز در معرض خشک شدن قرار دارند».
جنگل های استان طی سال های اخیر به دلیل وجود دام و وقوع حریق های متعدد، به شدت تهدید می شد اما چند سالی است که خشکی هم به این چالش ها اضافه شده است.
عبدالرحیم لطفی با بیان اینکه ریزگردها تنها در منطقه دشت و شمال و شرق اتفاق نمی افتد، خاطرنشان می کند:« در بالادست حوزه گالیکش و اوغان به راحتی می توان ریزگردها و اثراتی که بر جای گذاشته است را مشاهده کرد، در ارتفاعات مینودشت و در محدوده روستای ترسه تپه های شنی مانند آنچه در بیابان ها وجود دارد، ایجاد شده و درختان سیب و گلابی که توسط مردم کشت شده بود زیر خروارها شن و ماسه مدفون شده است».
به گفته وی، تنها راه حل ممکن استفاده از گونه های گیاهی مقاوم در برابر خشکی و شوری خاک است و امسال هم قرار است در مناطق بالادست و جاهایی که خشک شده تشتک و بانکت گذاری انجام تا جلوی هدر رفت آب گرفته شود.
معاون آبخیزداری منابع طبیعی استان بر تهیه و تدوین برنامه های بلندمدت در این بخش تأکید می کند و می گوید: « باید گونه های مقاوم به خشکی به ویژه برای کشت در مراتع شمالی استان، شناسایی و علاوه بر حفظ پوشش گیاهی، سطح جنگل ها نیز توسعه پیدا کند».
وجود بیش از 110 هزار هکتار زمین شیبدار در استان نیز می تواند هم فرصت و هم یک تهدید جدی باشد. فرسایش شدید خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی و تخریب این مناطق به وسیله دام ها، این اراضی را مستعد خشکی قرار داده هرچند با مدیریت صحیح و تبدیل اراضی کشاورزی به باغات می توان جلوی این اتفاق را گرفت.
هر چقدر هم در حوزه منابع طبیعی و استفاده از گونه های مقاوم در برابر خشکی کار شود، تا زمانی که مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی که بزرگترین مصرف کننده در استان است، اعمال نشود شرایط تغییر نخواهد کرد.
سدها تبدیل به حوضچه های تبخیر شده اند
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سوء مدیریت بر منابع آبی و رشد نامتعادل جمعیت را دلیل اصلی بحران کم آبی در این استان می داند و می گوید: « در این استان کمبود منابع آبی وجود ندارد اما در عین حال نیاز آبی افزایش پیدا کرده، سوء مدیریت منابع آبی به همراه سد سازی های بی برنامه موجب خشکی دریاچه ها و تالاب ها شده است».
محمد اسماعیل اسدی اشاره ای هم به کاهش سرانه آب با توجه به رشد نامتوازن جمعیت در این استان کرده و می افزاید: در سال 35 سرانه مصرف آب برای هر نفر در کشور 7 هزار مترمکعب بوده و در سال 80 این سرانه به هزار و 800 مترمکعب کاهش یافته است. برهمین اساس با افزایش جمعیت کشور به 100 میلیون نفر در سال 1400، این سرانه به هزار و 300 مترمکعب می رسد و در سال 1410 به کمتر از هزار مترمکعب خواهد رسید».
وی یکی از تهدیدات جدی خشکسالی بر محیط زیست را خشک شدن تالاب های بین المللی استان می داند و تصریح می کند: سدسازی های بی رویه در منطقه موجب به وجود آمدن این مشکلات شده اما متأسفانه هنوز از عملکرد گذشته درس نگرفته ایم، در حال حاضر تالاب های بین المللی خشک شده اند و علاوه براینکه منشاء ریزگردها هستند، تبدیل به منبع ریزنمک ها خواهند شد.
بهره برداری بی رویه از منابع آبی موجب افت شدید سطح آب های زیرزمینی شده است، به گفته این محقق و بنا به آمارهای شرکت آب منطقه ای استان، بیش از 38 هزار حلقه چاه در استان وجود دارد که بالغ بر 16 هزار حلقه آن غیرمجاز است و براساس آمارهای موجود سالانه 163 میلیون مترمکعب آب از این چاه ها برداشت می شود.
اسدی بروز این بحران در استان را متأثر از فعالیت های نامناسب در این حوزه برمی شمارد و تأکید می کند: اینکه بخواهیم همه مشکلات را بر گردن تغییرات اقلیمی بیندازیم فرار به جلو از سوی مسئولان است. متأسفانه در تمام این سال ها بر مدیریت عرضه کار کرده ایم در حالی که می بایست بر روی مدیریت مصرف متمرکز می شدیم.
وی سدهای استان را حوضچه های تبخیر می داند و می گوید: « تبخیر آب در استان بسیار بالاست و سدهایی که ساخته شده تنها حوضچه های تبخیر هستند در حالی که آب روان تبخیر کمتری دارد، این اتفاق موجب نابودی محیط زیست منطقه شده است».
بازدید گروه تخصصی بیابان سازمان جنگل ها و مراتع کشور از مناطق شمال استان
به منظور شناسایی رخساره های بیابانی و تحت تاثیر بیابان زایی برای مدیریت مناطق خشک و کنترل بیابان زایی، مناطق شمالی استان گلستان مورد بازدید دبیر کمیته فنی و کارشناسان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گرفت. ابوطالب قزلسفلو مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان اظهار کرد: بخش های وسیعی از مناطق شمال و شمال شرق استان به دلیل شرایط خاص اقلیمی و ژئومرفولوژیکی شاهد پدیده بیابانی شدن است.
بیابان زایی در کمین گلستان سرسبز ایران
پدیده خزنده بیابان زایی در بخش های مختلف کشور ما که در کمربند گرم و خشک جهان قرار گرفته است، در حال پیشروی است و اگر تدبیری برای مقابله با آن اندیشیده نشود به طور قطع در آینده ای نزدیک بسیاری از مناطق و استان ها را درگیر می کند.
پدیده بیابان زایی از ناحیه جنگلی و از طریق قطع درختان ایجاد نمی شود بلکه از مناطقی که برای شکل گیری این پدیده مناسب باشد مانند مراتع قشلاقی استان گلستان آغاز می شود.
براساس اظهارات رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان، بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از مراتع قشلاقی استان گلستان در معرض بیابان زایی قرار دارد و طولی نخواهد کشید گلستان، که همه آن را به سرسبزی می شناسند، به بیابان تبدیل شود و مراتع گلستان که روزگاری جزو بهترین مراتع محسوب می شدند، به زمین های خشک و لم یزرع بدل شوند.
حمید مصطفی لو اظهار کرد: تغییرات اقلیمی و خشکسالی، از بین رفتن پوشش گیاهی و فقر مراتع و هجوم بیش از پیش ملخ ها در سال های اخیر مهم ترین دلایل از بین رفتن مراتع است.
وی خاطرنشان کرد: پدیده بیابان زایی زمانی شکل می گیرد که همه شرایط اقلیمی و مکانی و غیره برای شکل گیری این پدیده فراهم شده است و به بیانی دیگر ما نمی توانیم بگوییم با قطع درختان، جنگل ها در حال تبدیل شدن به بیابان هستند، بلکه این پدیده از مکان های مستعد آغاز می شود.
رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان تصریح کرد: بیشترین مشکل در مراتع قشلاقی استان گلستان وجود دارد که به علت خشکسالی و هجوم ملخ ها، به شدت فقیر شده و در معرض این پدیده قرار گرفته است.
کارشناس مسئول زیستگاه ها و امور مناطق اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان نیز با بیان این که بیابان زایی، شکلی از تخریب زمین است، اظهار کرد: بیابان زایی شکلی از تخریب زمین در منطقه است که بر اثر عوامل مختلف طبیعی و یا انسانی، عناصر حیاتی خود همچون آب، پوشش گیاهی و حیات وحش را از دست می دهد. محمد پورقاسم افزود: براساس کنوانسیون بیابان زایی سازمان ملل در سال ۱۹۹۴، این نوع از تخریب در مناطق خشک و نیمه خشک، خشک و نیمه مرطوب اتفاق می افتد و براساس این تعریف استان گلستان نیز در معرض این پدیده قرار دارد.
وی گفت: گلستان از تنوع زیستی بسیار بالایی برخوردار است و یکی از پیامدهای بیابان زایی اثر منفی و بسیار جدی بر تنوع زیستی و ایمنی محیط زیست استان گلستان است و اثرات منفی و نامناسب بر روند توسعه پایدار، ثبات اجتماعی و اقتصادی استان گلستان دارد.
کارشناس مسئول زیستگاه ها و امور مناطق اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان تصریح کرد: مناطق اترک و گرگان رود دارای آب و هوای گرم و شمال منطقه گرگان نیز گرم و خشک است و هم چنین بیشتر قسمت های جلگه ای و اراضی پست منطقه گرگان به علت مجاورت با صحرای ترکمنستان، دوری از دریا و داشتن آب و هوای نیمه بیابانی گرم و مناطق شرقی استان گلستان که کاهش میزان بارندگی را تجربه می کند، بیشتر در معرض پدیده خزنده بیابان زایی قرار دارد. وی اظهار کرد: شناسایی دقیق عوامل ایجاد این پدیده در گلستان و پیش بینی و پیشگیری و اجرای برنامه های ارزیابی و آمایش سرزمین، احیای جنگل و نهالکاری ها و بذرپاشی، مدیریت منابع آبی، استفاده از تکنیک های جدید و مناسب با اکوسیستم منطقه و محیط زیست در کشاورزی ضروری است.
به گفته وی باید از عوامل شاخص مانند بوته کنی، چرای مفرط دام، تبدیل مراتع به دیم زار، معدن کاوی، جاده سازی، توسعه شهر و روستا بدون مطالعات لازم و حفر چاه های غیرمجاز نیز جلوگیری شود.
پورقاسم با اشاره به شرایط و خصوصیات مناطق خشک نیز گفت: از ویژگی های مهم این مناطق شکننده بودن و تخریب تدریجی آن است و اگر تنها یکی از عوامل بیابان زایی که حفر چاه های غیرمجاز و مدیریت ناصحیح آب است را در نظر بگیریم، به زودی با توجه به بالا بودن سطح آب های زیر زمینی گلستان حفر این چاه ها و عدم مدیریت و فرهنگ ناصحیح استفاده از آب، سبب برهم خوردن تعادل هیدرواستاتیک بین آب های شور و شیرین این مناطق می شود و در پی آن شور شدن خاک و سپس کم محصولی بروز می یابد.
وی افزود: بنابراین باید پدیده بیابان زایی را فراتر از یک دغدغه و به صورت یک بحران ببینیم.
کارشناس مسئول زیستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست گلستان تصریح کرد: براساس آمارهای بین المللی و محاسبات سالانه، در هر دقیقه بر اثر خشکسالی ۲۳ هکتار بیابان زایی انجام می شود و باید در نظر داشت که مناطق شمال و شرق استان گلستان که از نظر بارندگی شرایط خوبی ندارند، به شدت در معرض تهدید این پدیده هستند.
خطر بیابان زایی
پدیده خزنده بیابان زایی در بخش های مختلف کشور ما که در کمربند گرم و خشک جهان قرار گرفته است، در حال پیشروی است و اگر تدبیری برای مقابله با آن اندیشیده نشود، به طور قطع در آینده ای نزدیک بسیاری از مناطق و استان ها را درگیر می کند. ابوطالب قزلسفلو در خصوص مقابله با بیابان زایی اظهار کرد: جنگل های گلستان به شدت تحت تاثیر خشکسالی و تغییر اقلیم هستند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان گفت: با این شرایط اگر حتی دخالت انسانی هم نداشته باشیم، بخشی از جنگل های گلستان را به دلیل این شرایط نمی توانیم حفظ کنیم. وی با بیان اهمیت مقابله با بیابان زایی یادآور شد: در ۱۰ سال گذشته روز مقابله با بیابان زایی خیلی برای استان های شمالی مثل گلستان جدی گرفته نمی شد، اما امروزه شاهد این هستیم که بیابان در گلستان وجود دارد. قزلسفلو با اشاره به این که بیابان خودش را در گلستان نشان داده است، افزود: شرایطی که در آن قرار داریم، نشان می دهد که کم توجهی و بی توجهی به قواعد زمین و طبیعت ما را با چالش های جدی رو به رو کرده است.
وی ادامه داد: عرض جغرافیایی و قرار گرفتن ایران در کمربند خشک و نیمه خشک، وسعت و توپوگرافی کشور و فعالیت های انسانی جزو عواملی هستند که در بیابان زایی نقش دارند. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان با بیان این که ۱۸ استان کشور درگیر ریزگردها شده اند، تصریح کرد: شرایط به گونه ای پیش می رود که عموم مردم خشکسالی را تجربه می کنند. امسال نیز امنیت غذایی در گروه حفظ خاک سالم در نظر گرفته شده است که تخریب پوشش گیاهی، شور شدن اراضی، کاهش توان تولید و کاهش آب های زیرزمینی در امنیت غذایی تاثیرگذار است. وی با اشاره به اینکه امنیت غذایی به حاصلخیزی توان تولیدی اراضی ما متکی است، افزود: امنیت غذایی، خاک و آب را به عنوان بستر تولید و تضمین کننده تولید نیاز دارد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان اظهار کرد: باید قبل از اینکه شرایط بدتر شود، بعضی موارد را به گوش مسئولین برسانیم و بعضی موارد فرهنگی را آموزش دهیم تا بتوانیم با پدیده بیایان زایی مقابله کنیم. همچنین یک دکترای ژئوماتیک و سیستم اطلاعات جغرافیایی در این خصوص اظهار کرد: در گلستان بیش از ۵ هزار هکتار کویر رُسی و نمکی وجود دارد. رامین نورقلی پوردر گفت وگو با ایسنا، ادامه داد: حدود ۳۳ هزار هکتار از سطح گلستان، مناطق مرطوب و شور حاشیه کویر است و دشت رسوبی شور و مناطق مرطوب و شور حاشیه دریا از دیگر مناطق گلستان است. نورقلی پور با بیان اینکه در حال حاضر خطر بیابان زایی به گرگان رسیده است، تاکید کرد: کاربری نامناسب اراضی، تغییرات گسترده کاربری، زراعت بی رویه و جاده سازی باعث بیابان زایی شده است.
وی یادآور شد: بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از مناطق قشلاقی گلستان در خطر بیابان زایی قرار دارند. وی با بیان اینکه بیابان زایی در جهان به دلیل استفاده غیر اصولی از منابع طبیعی شکل می گیرد، گفت: افزایش جمعیت و نیازهای بشری باعث کاهش توان تولید اراضی شده است. نورقلی پور تصریح کرد: در گذشته مراتع گلستان پربازده بودند، این در حالی است که همین مراتع در حال تبدیل شدن به بیابان هستند. وی با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی و کمبود آب به عنوان مهم ترین چالش های بشر در قرن ۲۱ مطرح است، گفت: جلوگیری از کاهش تخریب زمین و احیای زمین هایی که بیابان و تخریب شده اند به عنوان ۳ هدف برای مقابله با بیابان زایی مطرح است. وی با اشاره به پروژه ترسیب کربن در حوزه تیل آباد گلستان تصریح کرد: برنامه ریزی برای بهبود اقتصاد ساکنین منطقه بیابان زا می تواند در کاهش این پدیده اهمیت داشته باشد. کارشناس مسئول زیستگاه ها و امور مناطق اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان نیز در گفت وگو با خبرنگارایسنا، با بیان اینکه بیابان زایی، شکلی از تخریب زمین است، اظهار کرد: بیابان زایی شکلی از تخریب زمین در منطقه است که بر اثر عوامل مختلف طبیعی و یا انسانی، عناصر حیاتی خود همچون آب، پوشش گیاهی و حیات وحش را از دست می دهد.
محمد پورقاسم افزود: براساس کنوانسیون بیابان زایی سازمان ملل در سال 1994، این نوع از تخریب در مناطق خشک و نیمه خشک و خشک و نیمه مرطوب اتفاق می افتد و براساس این تعریف استان گلستان نیز در معرض این پدیده قرار دارد. وی گفت: گلستان از تنوع زیستی بسیار بالایی برخوردار است و یکی از پیامدهای بیابان زایی اثر منفی و بسیار جدی بر تنوع زیستی و ایمنی محیط زیست استان گلستان است و اثرات منفی و نامناسب بر روند توسعه پایدار، ثبات اجتماعی و اقتصادی استان گلستان دارد.
کارشناس مسئول زیستگاه ها و امور مناطق اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان تصریح کرد: مناطق اترک و گرگان رود دارای آب و هوای گرم و شمال منطقه گرگان نیز گرم و خشک است، هم چنین بیشتر قسمت های جلگه ای و اراضی پست منطقه گرگان به علت مجاورت با صحرای ترکمنستان، دوری از دریا و داشتن آب و هوای نیمه بیابانی گرم و مناطق شرقی استان گلستان که کاهش میزان بارندگی را تجربه می کند، در معرض پدیده خزنده بیابان زایی قرار دارند. وی اظهار کرد: شناسایی دقیق عوامل ایجاد این پدیده در گلستان و پیش بینی و پیشگیری و اجرای برنامه های ارزیابی و آمایش سرزمین، احیای جنگل و نهالکاری ها و بذرپاشی، مدیریت منابع آبی، استفاده از تکنیک های جدید و مناسب با اکوسیستم منطقه و محیط زیست در کشاورزی ضروری است. به گفته وی، باید از عوامل شاخص مانند بوته کنی، چرای مفرط دام، تبدیل مراتع به دیم زار، معدن کاوی، جاده سازی، توسعه شهر و روستا بدون مطالعات لازم و حفر چاه های غیرمجاز نیز جلوگیری شود. پورقاسم با اشاره به شرایط و خصوصیات مناطق خشک نیز گفت: از ویژگی های مهم این مناطق شکننده بودن و تخریب تدریجی آن است و اگر تنها یکی از عوامل بیابان زایی که حفر چاه های غیرمجاز و مدیریت ناصحیح آب است را در نظر بگیریم، به زودی با توجه به بالا بودن سطح آب های زیر زمینی گلستان حفر این چاه ها و عدم مدیریت و فرهنگ ناصحیح استفاده از آب، سبب برهم خوردن تعادل هیدرواستاتیک بین آب های شور و شیرین این مناطق می شود و در پی آن شور شدن خاک و سپس کم محصولی بروز می یابد. وی افزود: بنابراین باید پدیده بیابان زایی را فراتر از یک دغدغه و به صورت یک بحران ببینیم. کارشناس مسئول زیستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست گلستان تصریح کرد: براساس آمارهای بین المللی و محاسبات سالانه، در هر دقیقه بر اثر خشکسالی 23 هکتار بیابان زایی انجام می شود و باید در نظر داشت که مناطق شمال و شرق استان گلستان که از نظر بارندگی شرایط خوبی ندارند، به شدت در معرض تهدید این پدیده هستند.
ارسال نظر