از رشته هایی که بیشترین آمار بیکاری پس از تحصیل را دارند چه می دانید؟
نرخ بیکاری در مردان تحصیل کرده 19 و در زنان 33 درصد است؛ رشته هایی را که بیشترین آمار را در این زمینه دارند بررسی کرده ایم
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- موژان اردانی- ویروسی به نام مدرک‌گرایی در سال‌های اخیر باعث شده خیلی‌‌ها با چشم‌های بسته وارد دانشگاهها شوند و اصلا به عاقبتش فکر نکنند.
اینجا منظور از عاقبت تحصیلات دانشگاهی، بازار کار آن است. چند نفر از اطرافیان خود را سراغ دارید که پس از پایان دانشگاه مستقیما وارد بازار شده باشند؟ امروز آمار نشان می‌دهد نرخ بیکاری در مردان تحصیل کرده 19 و در زنان ۳۳درصد است. این اعداد گویای آن است که بین بازار کار و فارغ‌التحصیلان تناسب دقیقی وجود ندارد و رشته‌هایی در دانشگاهها دانشجو می‌پذیرند که بازار کار اشباعی دارند. اما واقعیت این است که پیشگیری بهتر از درمان است و لازم است قبل از انتخاب رشته دانشگاهی جدای از میزان علاقه و شرایط قبولی، نگاهی هم به بازار کار داشته باشیم؛ بازار کاری که الزاما کارمندی نیست و می‌تواند زمینه‌های مناسب برای کارآفرینی علمی را هم داشته باشد. مروری کرده‌‌ایم بر رشته‌های دانشگاهی که براساس آمارهای رسمی بازار، شرایط کاری مناسبی ندارند؛ امروز به بررسی بعضی رشته‌های فنی پرداخته‌ایم. با این توضیح که هر کس در هر رشته اگر علم و عمل مناسبی داشته باشد، بیکار نمی‌ماند. در واقع رشته‌های مورد اشاره، ذاتا عامل بیکاری کسی نیستند!
صنعت و فرآوری
آمار نرخ بیکاری این شاخه از رشته‌های دانشگاهی که شامل مهندسی صنایع غذایی، معدن و نفت در گرایش‌های مختلف است، نزدیک به ۴۰درصد است. در مورد مهندسی علوم و صنایع غذایی که در ارتباط مستقیم با غذا و کنترل کیفی آن است باید گفت در حال حاضر تعداد فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها 3برابر نیاز بازار است. بنا بر تعریف شغلی این رشته، هر کارخانه یا کارگاه تولید مواد غذایی به کارشناس این رشته نیاز دارد اما متأسفانه در عمل چنین نیست و هستند کارخانه‌هایی که برای کاهش هزینه‌ها از این متخصصین بهره نمی‌گیرند. در رشته مهندسی معدن و نفت با مشکل نبود زیربنای کافی و امکانات برای فعالیت در این رشته‌ها روبه‌رو هستیم. در این بین باید توجه داشت که این رشته‌ها شرایط کاری سخت‌تری نسبت به دیگر رشته‌های مهندسی دارند، مثلا نیاز است که دانشجویان این رشته حتی از نظر جسمی توانایی خوبی داشته‌باشند تا بتوانند شرایط کار را تحمل کنند. وجود این شرایط باعث می‌شود بسیاری از فارغ‌التحصیلان تن به‌کار کردن در شغل‌های مرتبط با رشته‌شان ندهند و نهایتا یا بیکار بمانند یا وارد یک کار نا مرتبط با تخصص‌شان شوند. اگر به این گروه رشته‌ها علاقه‌مند هستید شاید مهندسی شیمی برای شما گزینه بهتری باشد که هم بازار کار بهتری دارد و هم شرایط کار در برخی گرایش‌های آن مناسب‌تر است.
کشاورزی
فارغ‌التحصیلان این رشته هم مانند بسیاری دیگر با چمدانی از فرضیات تئوری که در طول تحصیل آموخته‌اند روانه بازار کار می‌شوند و درهای بسته را پیش روی خود می‌بینند. اما علت چیست؟ پای صحبت دانشجویان این رشته که بنشینیم متوجه می‌شویم که آنها دروسی مثل مزرعه‌داری را نه در زمین کشاورزی بلکه روی تخته و دیکته‌وار آموخته‌اند. بازخورد این نوع آموزش یکی از علل آمار بیکاری ۶۰درصدی در این رشته است. دانشجویان پس از پایان دوره تحصیل در برخورد با مشاغل مرتبط با این رشته به میزان ناتوانی خود در پیاده‌سازی داشته‌های تئوری به‌صورت عملی پی می‌برند و به‌دنبال آن یا بیکار می‌مانند یا به شغل‌های بی‌ارتباط با موضوع تحصیل خود روی می‌آورند. نکته اینکه، کمبود افراد ماهر در این زمینه، کشاورزی ما را سنتی و غیراقتصادی نگه می‌دارد. چند فارغ‌التحصیل رشته‌های مرتبط با کشاورزی را سراغ دارید که به جای تلاش برای استخدام، با اعتماد به دانش خود مزرعه‌ای هر چند کوچک راه انداخته باشند؟
علوم کامپیوتر
یکی از رشته‌هایی که در تمامی گرایش‌ها در عالم کار مهجور مانده گرایش‌های مربوط به کامپیوتر است. آمار نشان می‌دهد که نرخ بیکاری این رشته‌های تحصیلی حدود 27/2درصد است. توجه کنید که منظور از علوم کامپیوتر در اینجا تمامی رشته‌های مرتبط با کامپیوتر اعم از مهندسی سخت‌‌افزار، نرم‌افزار، فناوری اطلاعات و فارغ‌التحصیلان رشته علوم کامپیوتر است. متأسفانه دانشجویان با ورود به این رشته‌ها و گذراندن تحصیلات آکادمیک نمی‌توانند ارتباط مستقیمی با بازار کار برقرار کنند زیرا تمام آنچه در طول چند سال تحصیل می‌آموزند تنها دروسی تئوری است که اگر خود دنبال یادگیری عملی آن نباشند هرگز نمی‌توانند به نیاز بازار کار جواب بدهند. در سال‌های اخیر با پیشرفت تکنولوژی و کامپیوتر، دانشجویان زیادی جذب این رشته‌ها شده‌اند، بدون آنکه درنظر بگیرند بازار آن متخصص‌های خاصی می‌خواهد. بسیاری از دانش‌آموختگان این رشته‌ها با وجود داشتن مدرک تحصیلی به داشتن یک مغازه فنی کامپیوتر بسنده می‌کنند، چون یا نیروی ماهر نیستند یا بازار حرفه‌ای، جایی خالی برای پذیرایی آنها ندارد.
محیط‌زیست
وضعیت بازار کار در این رشته جالب نیست و تفاوت عمده‌ای که با رشته‌های دیگر گفته‌شده دارد این است که حتی به‌عنوان رشته دانشگاهی برای بسیاری شناخته شده نیست و افرادی که در این رشته تحصیل می‌کنند احتمالا این رشته را فقط از روی علاقه زیادشان به محیط زیست انتخاب کرده‌اند. اغلب کارشناسان فارغ‌التحصیل در این رشته به امید به‌دست آوردن یک موقعیت شغلی سعی می‌کنند تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری پیش بروند. یک دانشجوی محیط‌زیست که سال آخر را می‌گذراند می‌گوید: «فکرش را بکنید پروژه‌های زیادی وجود دارند که مثلا برای ساختن یک جاده بین شهری که از دل کوه و طبیعت می‌گذرد و قطعا پوشش گیاهی و جانوری خاص خود را دارد، از مهندس‌های عمران در کار بهره بگیرند اما در کادر خود کمتر پیش می‌آید که از متخصص محیط‌زیست برای جمع‌آوری اطلاعات محیطی و تحقیق و بررسی در این حوزه استفاده کنند. نتیجه شروع چنین پروژه‌‌ای ممکن است احداث یک جاده باشد اما به‌طور حتم آسیب جدی‌ای به اکوسیستم آن منطقه وارد می‌کند». این مثالی از نگرانی فارغ‌التحصیلان این رشته برای محیط‌زیست و آینده شغلی خودشان است.
شیلات و جنگلداری
یکی از رکوردهای بیکاری جامعه تحصیل کرده مربوط به رشته شیلات است. این در حالی است که با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور امکان صید به‌صورت قانونی وجود دارد، علاوه بر آن آبگیرها و رودخانه‌های متعددی هم وجود دارد که برای پرورش آبزیان مناسب هستند. با وجود این، بازار کار برای جذب فارغ‌التحصیلان این رشته آماده نیست. در واقع آینده شغلی برای کسانی حتمی است که زمینه خوداشتغالی را فراهم کنند.
رشته جنگلداری هم که از گرایش‌های مهندسی منابع طبیعی است با بحران بیکاری مواجه است. در این رشته، دانشجویان علوم و روش‌هایی را می‌آموزند که در ارتباط با موضوعاتی مانند بهره‌‌برداری از تولیدات جنگل و احیا و توسعه مناطق جنگلی است. نکته اینکه به‌دلیل موقعیت مکانی‌ای که این مشاغل دارند بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند شغل‌های دیگر را در محل زندگی خودشان انتخاب کنند هرچند با رشته تحصیلی‌شان منافات داشته‌باشد!
آینده را بنگرید و برایش تلاش کنید!
اگر هنوز رشته‌ای را برای ادامه تحصیل انتخاب نکرده‌اید و منتظر نتایج کنکور مانده‌اید بهتر است دست به‌کار شوید. رشته‌های مورد علاقه‌تان را به‌ترتیب بنویسید و در مورد آنها به‌طور کامل تحقیق کنید. پیشنهاد ما این است که به جست‌وجو در اینترنت اکتفا نکنید. در بین اطرافیان‌تان با کسانی که در رشته مورد نظر شما تحصیل کرده‌اند و حالا به‌کار در این زمینه مشغول هستند مشورت کنید. آینده شغلی را جزو المان‌های مهم انتخاب رشته درنظر بگیرید زیرا به شما برای ادامه انگیزه می‌دهد. حتی در مورد سطح درآمد در رشته‌های مختلف آگاهی کسب و سپس برای انتخاب اقدام کنید. اگر هم در میانه راه هستید و در مورد بازار کاری رشته خود نکات منفی‌ای شنیده‌اید، ناامید نشوید، بلکه به‌دنبال راهکار بگردید؛ مثلا اگر در حال تحصیل در رشته مهندسی نرم‌افزار هستید و متوجه شده‌اید که آموزه‌های دانشگاه برای ورود به بازار کار کافی نیست، در کلاس‌های آموزشی یادگیری زبان‌های پر‌کاربرد برنامه‌نویسی ثبت‌نام و خود را برای گرفتن پروژه‌های مختلف آماده کنید یا برای مثال اگر رشته تحصیلی شما شیلات است و سرمایه چندانی هم ندارید می‌توانید از تسهیلاتی که برخی از بانک‌ها در اختیار تولیدکنندگان می‌گذارند بهره ببرید و با وامی که می‌گیرید مثلا برای پرورش ماهی‌های زینتی که سختی کمتری نسبت به دیگر آبزیان دارد، اقدام کنید. در مورد رشته‌هایی مثل جنگلداری هم اگر گوش به زنگ باشید می‌توانید شغل مورد نظر خود را به‌دست آورید؛ چنان که سازمان منابع طبیعی در مواقعی فراخوان‌هایی را برای جذب نیروی کار منتشر می‌کند و شما با آگاهی از آن می‌توانید شغل مورد نظر خود را بیابید. ضمن اینکه همیشه می‌شود از دانسته‌ها و تجربه‌های رشته دانشگاهی در زمینه‌های دیگر استفاده کرد. یک فارغ‌التحصیل جنگلداری با کمی مطالعه، آموزش و تجربه اندوزی بیشتر، به راحتی می‌تواند یک مزرعه‌دار یا کارشناس کشاورزی حرفه‌ای باشد. یا یک فارغ‌التحصیل شیلات که توانایی کار تحقیقاتی دارد، می‌تواند وارد کار تحقیق و تولید محتوا در زمینه علم شود. شاید باید دیدگاه‌مان را نسبت به بازارکار تغییر دهیم، بازار کار به سادگی و دسته‌بندی رشته‌های دانشگاهی نیست.
ارسال نظر