حذف سهمیه بنزین یا ابزار کنترل مصرف

دولت در حال بررسی سناریوهای مختلف برای انتخاب راهکار مناسب برای جبران کسری منابع هدفمندی یارانه‌ها در سال 94 از طریق کاهش هزینه ها و افزایش منابع در هفته های اخیر است و به احتمال فراوان، در هغته جاری نسبت به تصویب و اجرای سناریوی منتخب اقدام خواهد کرد. اخبار منابع نزدیک به دولت و همچنین عدم واریز سهمیه های بنزین خودروهای شخصی در ابتدای خردادماه نشان‌دهنده این موضوع است که سناریوی اصلی دولت، حذف بنزین سهمیه‌ای و عرضه بنزین به صورت تک نرخی و با قیمت 1000 تومان برای جبران کسری بودجه هدفمندی یارانه‌ها است.

علی رغم افزایش 4 هزار و 500 میلیارد تومانی درآمد دولت از محل افزایش قیمت بنزین با این روش، تک نرخی کردن بنزین هزینه های اقتصادی و اجتماعی فراوانی دارد که تصویب و اجرای این سناریو را از لحاظ کارشناسی با تردیدهای جدی مواجه می کند. عواقب عرضه بنزین به صورت تک نرخی و با قیمت 1000 تومان به صورت مختصر عبارتست از:

1- عدم رعایت عدالت اجتماعی بدلیل یارانه‌ای ماندن بنزین و فاصله با قیمت واقعی و در نتیجه، یارانه بیشتر برای مصرف بیشتر
2- افزایش میزان تورم و ایجاد نارضایتی اجتماعی با توجه به افزایش 43 درصدی قیمت بنزین مورد استفاده عموم مردم (سهمیه‌ای)
3- از بین رفتن ابزار انگیزشی مردم برای مدیریت مصرف بنزین خود و در نتیجه، افزایش رشد میزان مصرف و واردات بنزین.

به صورت خلاصه، در صورت تصویب و اجرای این سناریو که در تناقض آشکار با بندهای 4 و 8 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است، کم‌مصرف‌ها که عموما کم‌درآمد هم هستند و در حد الگوی مصرف (سهمیه‌ها)، بنزین مصرف می‌کنند، جریمه شده و با افزایش قیمت بنزین مواجه می‌‌‌‌شوند ولی پرمصرف‌ها که عموما پردرآمد هم هستند و بیشتر از سهمیه‌ها، بنزین مصرف می‌کنند، تشویق به مصرف بیشتر می‌شوند.

خاطرنشان می‌گردد سهمیه‌بندی بنزین ابزاری برای کنترل مصرف بنزین بدون ایجاد فشار به عموم مردم چه از لحاظ تورمی و چه از لحاظ نیاز به سوخت برای حمل و نقل بود و حذف آن توسط دولت (تک نرخی کردن بنزین) موجب می‌شود که دولت هزینه‌های زیادی برای واردات بنزین بپردازد یا فشار زیادی به زندگی مردم وارد کند. به همین دلیل، مناسب است که دولت با حفظ سهمیه‌بندی بنزین و تثبیت قیمت آن و صرفا افزایش قیمت بنزین آزاد به 1500 تومان، هم به کنترل مصرف و واردات بنزین بدون ایجاد اختلال در زندگی مردم ادامه دهد و هم درآمد بیشتری یعنی رقمی نزدیک به 5000 میلیارد تومان را از فروش این فرآورده کسب کند. در این صورت، دولت کسری بودجه هدفمندی یارانه ها را از جیب پرمصرف‌ها به جای کم مصرف‌ها تامین می کند که هم عادلانه‌تر است و هم موجب اصلاح الگوی مصرف بنزین خواهد شد.

کارشناس انرژی