بررسي تجربيات توسعه پايدار کشاورزي برای ایران/ استراليا؛ رونق کشاورزي با تقويت مراتع

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- سيد محمود معلمي- استراليا با مساحتي بالغ بر 7.686.850 کيلومتر مربع ششمين کشور بزرگ جهان پس از روسيه، کانادا، چين، ايالات متحده آمريکا و برزيل است و تنها کشوري است که يک قاره کامل را پوشش مي دهد. استراليا کشوري توسعه يافته با اقتصاد متکي بر بازرگاني و کشاورزي است و در سال هاي اخير سرمايه گذاري هاي بسياري در بخش هاي زير بنايي مانند آموزش، سلامت، حمل و نقل و کشاورزي کرده است. بخش کشاورزي استراليا پس از معدن مهمترين بخش صادراتي اين کشور است. استراليا از لحاظ زراعت و کشاورزي جزو5 کشور اول جهان محسوب مي شود. استراليا قبل از آغاز جنگ هاي جهاني توانست اقدامات لازم براي رسيدن به جايگاهي جهاني در صادرات محصولات کشاورزي را انجام دهد. اين کشور در فاصله زماني 1901 تا آغاز جنگ جهاني اول مزارع گندم خود را به دو برابر گسترش داد. در هنگام جنگ جهاني دوم نيز «انجمن گندم استراليا» تاسيس شد تا نيازهاي زمان جنگ را تامين و همچنين قيمت ها را ثابت نگاه دارد.

عدم شيوع بيماري هاي گياهي و دامي در استراليا موجب شده محصولات کشاورزي و دامي استراليا جايگاه بسيار مطلوبي در بازار جهاني صادرات به عنوان محصولاتي «تميز، سبز و تازه» داشته باشند. کشاورزي در اين کشور يکي از صنايع اصلي محسوب مي شود و در حال حاضر درآمدهاي ناشي از صدور محصولات کشاورزي 3 درصد توليد ناخالص داخلي GDP را تشکيل مي دهد. با اين حال استراليا انواع گوناگوني از محصولات کشاورزي و دامي را توليد مي کند و در حدود 80 درصد از توليدات کشاورزي خود را صادر مي کند. محصولات عمده صادراتي استراليا نيشکر، پنبه،غلات، گوشت گاو، پشم گوسفند و گوشت شترمرغ است. اين سرزمين از لحاظ دام بسيار غني است. بيش از 140 ميليون راس گوسفند در مراتع و مزارع استراليا وجود دارند و استراليا بزرگترين صادرکننده پشم در جهان است. صنعت پشم همچنان از مهمترين صنايع اين کشور محسوب مي شود و بخش عظيمي از درآمدهاي اقتصادي استراليا از طريق صادرات پشم به ساير کشورهاي جهان به دست مي آيد. استراليا همچنين بيشترين ميزان گاو و بالاترين ميزان توليد لبنيات را به خود اختصاص داده است.

مرتع سفره اي براي انسان و دام
باور "وزارت کشاورزي ، شيلات و جنگلباني" تقويت مراتع و تبديل مراتع درجه 2 و 3 به مراتع درجه 1 است . وزير کشاورزي استراليا مرتع را سفره اي گسترده براي انسان و دام دانسته و در جلسه پارلمان استراليا گفت : مراتع گنجينه هاي زيرزميني ما هستند و قبل از هر کاري در حوزه اقتصاد کشاورزي بايد مراتع را نوسازي و بازسازي کنيم تا هم حوزه زراعت و هم فعاليت هاي پرورش دام رو به جلو پيشرفت کند. وي الگوي تجربه تقويت موفق مراتع را الگويي از آمريکاي لاتين دانسته و افزود : با تبديل مراتع درجه 3 و 2 به مراتع درجه 1 مي توانيم تمامي توليدات کشاورزي و پرورش را در عالي ترين سطح بهره وري دريافت کنيم و پايه اقتصاد استراليا را در مراتع پايه ريزي کنيم. وظيفه اصلي «وزارت کشاورزي، شيلات و جنگلباني» استراليا، راهبري سياست هاي کشاورزي اين کشور و همچنين کمک به کشاورزان و ساير صنايع دست اندرکار تهيه محصولات کشاورزي و دامي براي تهيه محصولات با کيفيت تر و رقابتي تر مي باشد. البته حفظ جايگاه جهاني محصولات کشاورزي استراليا، برداشتن موانع از سر راه تجارت محصولات کشاورزي و اطمينان حاصل کردن از کيفيت محصولات وارداتي يا صادراتي از اولويت هاي کاري وزارت کشاورزي در استراليا محسوب مي شود.

وزارت کشاورزي براي دولت استراليا يکي از وزارتخانه هاي بسيار مهم محسوب مي شود. زيرا کشاورزي در سه دهه گذشته دو برابر در استراليا رشد داشته و ارزش محصولات زراعي آن دو برابر در اين مدت افزايش داشته است. کشاورزي از آن جهت براي استراليا وزارتخانه اي کليدي محسوب مي شود که بدانيد صادرات محصولات کشاورزي 22 درصد مجموع صادرات اين کشور را به خود اختصاص داده است. هر چند که اين کشور از لحاظ زراعت و کشاورزي جزو5 کشور اول جهان محسوب مي شود، ولي جالب است که بدانيد حمايت دولتي از بخش کشاورزي در استراليا کمتر از ميانگين اعضاي «سازمان همکاري هاي اقتصادي و توسعه» است و حتي يارانه هاي تعلق گرفته به بخش کشاورزي بسيار پايين هستند. تعرفه محصولات کشاورزي در اين کشور پايين است به طوري که ميانگين آن 1.4 درصد مي باشد. با اين حال دولت اين کشور در مواقعي نظير خشکسالي و ساير بلاياي طبيعي از کشاورزانش به خوبي حمايت مي کند. به طور مثال پنبه که يکي از محصولات اصلي اين کشور مي باشد داراي کيفيت بسيار بالايي در سطح جهان است.

چالش هاي آينده بخش کشاورزي در استراليا
هر چند که استراليا از موقعيت هاي بسيار مطلوبي براي کشاورزي و دامداري برخوردار است، ولي آينده بخش کشاورزي اين کشور با چالش هايي بسيار جدي نظير خشکسالي مواجه است. مبارزه با خشکسالي، مديريت آب، شوري بخش وسيعي از اراضي مرکزي اين کشور و همچنين تصميم گيري در خصوص پرورش يا عدم پرورش محصولات غذايي ژنتيکي از چالش هاي بخش کشاورزي استراليا محسوب مي شود.