سوءاستفاده در سايه کم کاري وزارت ارتباطات/ پول هاي باد آورده ميلياردي از پيامک ها

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- عليرضا کافي-اسمش را گذاشته «کابوس ناتمام» چون با هربار دريافت قبض تلفن همراه با رقمي عجيب و غريب آن هم در ستون سرويس ارزش افزوده روبه رو مي شود.پول زوري که ماه هاست پرداخت مي کند و صداي اعتراضش هم به گوش هيچ کس نمي رسد.نه اپراتور تلفن همراه و نه سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي و وزارت ارتباطات هم مثل اين که با سکوت از کنار همه چيز مي گذرد. پيامک هايي که اپراتورها به عنوان يک منبع درآمد به آن نگاه مي کنند اين روزها مانند زالو به مشترکان تلفن هاي همراه چسبيده اند ودر بعضي موارد بي آن که مشترک حتي اقدام به شکايت و اعتراض کند مبالغ گوناگوني از آن ها کم مي کند.در اين بين اپراتورهاي تلفن همراه به دليل سود کلاني که از اين راه به جيب مي زنند نه تنها راه حلي به مشترکان ارائه نمي دهند بلکه با جمع کردن مبالغ مختلف از چندميليون مشترک تلفن همراه سود کلاني به جيب مي‌زنند.مشکل پيامک ها يا بهتر بگويم مزاحمت هاي ارزش افزوده اين روزها گريبان بسياري از مشترکان تلفن همراه را گرفته و به اين راحتي ها هم قرار نيست دست از سرشان بردارد.پيامک هايي که هم براي شرکت هاي(cpشرکت هاي ارسال پيامک هاي انبوه)سود آور است هم براي اپراتورهاي تلفن همراه.در اين بين نيز،هستند مشترکان بي‌اطلاعي که ممکن است با يک بار فعال کردن اين سرويس ها تا ماه ها اسير پيامک هاي ارزش افزوده و مبالغي شوند که هر ماه در قبض هاي تلفن همراه شان اعمال مي‌شود.در اين بين اما سکوت وزارت ارتباطات و سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي که به نظر مي رسد نوعي همسويي و همراهي با شرکت هاي cp و اپراتورهاي همراه اول است و مخابرات در مقابل اپراتورهاي متخلف حاضر به حمايت از مشترکان تلفن هاي همراه نيست.دراين شرايط اولين سوالي که در هربار مواجهه با اين قبيل پيامک ها و از آن مهم تر مواجهه با قبضي که ممکن است نيمي از مبلغ آن متعلق به سرويس پيامک ارزش افزوده باشد به ذهن انسان متبادر مي شود اين است که سرويس ارزش افزوده چيست و براي رهايي از آن چه بايد کرد؟

پيامک ارزش افزوده چيست؟
سرويس ارزش افزوده نوعي خدمات پيامکي است با هدف اصلي افزايش ارتباط و تعامل بيشتر بين اپراتور و مشترک تلفن همراه . تعاملي بر پايه ايجاد سرگرمي يا اطلاع رساني و حتي بازاريابي.در سرويس پيامکي ارزش افزوده(vas) مشترک تلفن همراه بر اساس درخواست خود و در ازاي اطلاعاتي که دريافت مي کند هزينه هر پيامک را به اپراتور پرداخت مي کند.همين امر باعث شده تا اپراتورهاي تلفن همراه توجه ويژه اي به اين سرويس داشته باشند و خود حتي با همکاري شرکت هاي پشتيبان اقدام به ايجاد تالارهاي مختلف براي ارايه خدمات و سرگرمي هاي گوناگون به مشترکان کنند. به عنوان مثال آن چه از سايت رسمي اپراتور همراه اول بر مي آيد،اين اپراتور با 4 شرکت به صورت رسمي براي ارايه خدمات پيامکي ارزش افزوده همکاري مي کند و خدمات پيامکي در قالب 10 سرفصل اصلي و ده ها زير مجموعه به مشترکان ارايه مي دهد. موضوعاتي مانند اخبار و اطلاع رساني،بازار و تجارت،بازار و سرگرمي ،بهداشت و سلامت ،دانش و آموزش و مسابقات.

مصوبه اي مهجور مانده
از همان روزهاي اول که پاي پيامک هاي ارزش افزوده به عنوان راهي براي کسب درآمد شرکت هاي cpو اپراتورهاي تلفن همراه به بازار پيامکي کشور باز شد، اعضاي کميسيون تنظيم مقررات ارتباطات در سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي نيز بيکار نماندند و جلسه پنجم شهريور ماه سال 91خود را به بررسي اين موضوع اختصاص دادند.جلسه اي که در آن يکصد و چهل و هفتمين مصوبه کميسيون به تصويب رسيد و پيامک ها يا بهتر بگوييم سرويس هاي ارزش افزوده قانونمند شدند.دراين مصوبه خدمات از نظر محتوايي به9 دسته تقسيم بندي شدند و براي هر پيامک در هر دسته نيز مبلغ مشخصي در نظر گرفته شد.البته در اين مصوبه مواردي نيز مشاهده مي شود که متاسفانه اپراتورها عزمي براي اجرايشان ندارند و از آن مهم تر رگولاتوري نيز به دنبال نظارت بر چگونگي اجراي آن ها نيست. به عنوان نمونه در اين مصوبه آمده است اپراتورها موظفند در تبليغات خود توصيه هاي لازم براي رجوع به پرتال اپراتور درباره جزئيات خدمات ارزش افزوده محتوايي پيامکي را داشته باشند.ضمن اين که اپراتور بايد در خصوص کليه خدمات ارزش افزوده محتوايي پيامکي،قبل از شروع ارائه خدمات از طريق يک پيامک در خصوص ارائه خدمات از مشترک سوال کند و در صورتي که مشترک آن را تاييد کرد خدمات را به مشترک ارائه کند.مواردي که به نظر مي رسد هيچ يک از اپراتورها توجهي به آن ندارند و نظارتي نيز از سوي رگولاتوري براجراي آن صورت نمي گيرد.همچنين اپراتورها مکلف شده اند هنگام ارائه خدمت با ارسال پيام هاي اطلاع رساني مشترک را از مجموع هزينه هاي ايجاد شده آگاه کنند و در تمام مراحل ارائه خدمت امکان انصراف از دريافت آن را براي مشترک فراهم کنند.اما متاسفانه در خلاء اجرا نشدن قانون، اين مشترکان تلفن همراه هستندکه با قطع نشدن به موقع سرويس ارزش افزوده متضرر مي شوند و مبالغي از اين بابت به جيب اپراتورها سرازير مي شود.

پيامک هاي قطعي ناپذير!
رحماني يکي از مشترکان همراه اول است و ماه هاست که با هر بار دريافت قبض تلفن همراهش با مبالغي عجيب و غريب مواجه مي شود.هر ماه بخشي از مبلغ قبض او به پيامک هاي ارزش افزوده اختصاص دارد واين برايش به يک کابوس ناتمام تبديل شده است.او با اين که بارها درخواست قطع ارسال پيامک هاي ارزش افزوده را به اپراتورش ارسال کرده اما بازهم در پايان هر دوره بخش عمده اي از هزينه هايش را سرويس ارزش افزوده تشکيل مي دهد.وقتي قبض هايش را روي ميز مي گذارد و نشان مي دهد که از مجموع 129هزارتومان هزينه تلفن همراهش در دي ماه 53هزار تومانش مربوط به سرويس ارزش افزوده اي است که او هيچ نقشي در ارسال آن ها ندارد برق از سر آدم مي پرد! او تاکيد مي کند بارها براي قطع اين سرويس ها اقدام کرده اما متاسفانه با هربار دريافت قبض، متوجه قطع نشدن سرويس مي شود.اين موضوع ماه هاست که براي او تکرار مي شود بر اساس مستنداتي که با خود دارد در طول 5 ماه گذشته بيش از 178هزار تومان بابت خدمات ناخوانده سرويس ارزش افزوده به مخابرات پرداخت کرده است.

بي اطلاعي مردم از نحوه قطع خدمات ارزش افزوده
در جريان تهيه گزارش با افراد زيادي گفت و گو کرديم. اغلب افراد اظهار مي داشتند که وقتي گرفتار چنين پيامک هاي ارزش افزوده شده اند، مبالغ زيادي را بابت پيامک هايي که برايشان فرستاده شده است پرداخت کرده اند. ولي نمي‌دانستند که چگونه از اين دام خلاص شوند و اغلب اظهار مي کردند که نمي دانند به کجا شکايت کنند.الهام خانم 32ساله‌اي است که خود را از به دام افتادگان اين قبيل پيامک ها مي داند و مي گويد:چند ماه پيش پيامکي با اين مضمون که اگر مي خواهي براي فرزندت جذاب باشي و روابط فوق العاده اي داشته باشي عدد 35رابه اين شماره پيامک کن.از آن جاکه فرزند 5ساله اي دارم وسوسه شدم و اين کار را کردم اما باورتان نمي شود روزانه بين 5تا 10پيامک دريافت مي کنم و هيچ راهي هم براي قطع اين سرويس بلد نيستم.متاسفانه هيچ راهکاري براي قطع پيامک ها وجود ندارد. اپراتورها هيچ پيامکي که نشان دهد چگونه مي توان از شر اين پيامک ها خلاص شد نشانمان نمي دهند و اين شرکت ها را مجبور به ارايه راه هاي قطع سرويس در انتهاي هر پيامک نمي کنند.از طرفي حتي مي خواستم تمامي پيامک هاي تبليغاتي را مسدود کنم اما از اين ترسيدم که پيامک هاي بانک هم مسدود شوند و با مشکل مواجه شوم. دکتر غلامرضا داداش زاده معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي با شنيدن اين موضوع مي گويد:متاسفانه بسياري از مشترکان از نحوه فعال يا غير فعال سازي اين گونه پيامک ها بي اطلاع اند.از سويي ما به اپراتورها اعلام کرده ايم که بايد در اين زمينه به مشترکان اطلاع رساني کنند اما متاسفانه اين دستورالعمل به خوبي اجرا نمي شود.در اين شرايط بهترين راهکاري که براي فعال يا غيرفعال سازي اين سرويس ها وجود دارد اين است که مشترکان ابتدا به سامانه هاي ايجاد شده از سوي اپراتورها مراجعه و نسبت به فعال يا غير فعال سازي اين سرويس ها اقدام کنند وچنان چه در اين صورت نيز ارسال پيامک ها متوقف نشد بايد مراتب را به سامانه 195 گزارش و نسبت به ثبت شکايت خود اقدام کنند.معاون سازمان تنظيم مقررات به اين نکته نيز اشاره مي کند که گاه اتفاق مي افتد مشترکي با يک باراقدام به غير فعال سازي سرويس، نتيجه دلخواه را نمي گيرد که اين موضوع مي تواند به دلايل مختلفي از جمله ارسال نشدن پيامک لغو سرويس و اختلال در شبکه اتفاق بيفتد. داداش زاده تاکيد مي کند که هر اپراتور براي فعال سازي هرسرويسي ملزم به دريافت مجوز از رگولاتوري است وبراي ارايه اين سرويس ها به مشترک نيز بايد از مشترکان مجوز دريافت کند،او معتقد است در اين زمينه قانون محکمي وجود دارد و با جديت نيز اجرا مي شود اما برآوردها وبررسي هاي ما نشان مي دهد که عمده مشکلات ايجاد شده در اين خصوص به دليل بي اطلاعي مردم از نحوه استفاده از اين سرويس هاست.اما در اين دعواي ناخواسته گويي هيچ گاه زور مشترک مورد نظر به اپراتور نخواهد چربيدچون رگولاتوري خواسته يا ناخواسته با نبود نظارت دقيق بر اجراي مصوبات با اپراتورها همراهي و عليه مشترکاني که مرجعي براي شکايت در دسترس ندارند عمل مي کند.بايد بازهم صبر کرد و انتظار کشيد تا شايد سازمان تنظيم مقررات فارغ از وعده ها و ارايه راهکارهاي شفاهي خود دست به کار شود و براي اصلاح اين روند ناسالم گام بردارد. 

پول هاي باد آورده ميلياردي از پيامک ها
پيامک هاي تبليغاتي هم پولساز و البته دردسر آفرين براي مشترکين تلفن همراه است.آنگونه که باشگاه خبرنگاران جوان نوشته است دليل استقبال از اين پيامک ها ، ارزان و به صرفه بودن آن است از طرف ديگر درآمد نسبتا زياد اين نوع تبليغات دليل ديگر گسترش آن است. شايد کسي فکر نکند که درآمد اين نوع تبليغات، فقط در يک روز ميلياردي باشد! يکي از کارشناسان مي گويد: پيامک ها روزانه 13 ميليارد تومان براي صاحبانش درآمد به همراه دارد!

سوءاستفاده در سايه کم کاري وزارت ارتباطات
اينکه هر ماه با دريافت قبض تلفن همراهت ببيني چندده هزار تومان بابت سرويس ارزش افزوده محاسبه شده و مجبور به پرداختش باشي آن هم بدون اينکه تمايلي به دريافت اينگونه پيامک ها داشته باشي چيزي نيست جز سوءاستفاده از غفلت ها در روز روشن. اين روزها ارسال روزانه ده ها پيام تبليغاتي و پيامک هاي ارزش افزوده توسط اپراتورهاي تلفن همراه به خطوط مشترکين آن هم بدون رضايتشان به راهي براي کسب درآمد بدل شده است.اقدامي که به واسطه تکرار مداوم آن و نبود گوش شنوا براي اعتراض مشترکين در حال تبديل به رويه اي غلط در مخابرات و وزارت ارتباطات است.

درحالي که بر اساس قانون وظيفه نظارت بر عملکرد اپراتورهاي تلفن همراه از وظايف سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي است اما متاسفانه از شهريور ماه سال 91که کميسيون تنظيم مقررات ارتباطات در جلسه 147خود مقررات حاکم بر ارائه خدمات ارزش افزوده محتوايي پيامکي را به تصويب رساند،تا اين لحظه شاهد هيچگونه نظارت و برخوردي با شرکت هاي CPمتخلف و حتي اپراتورهايي که به قول معاون نظارت اين سازمان اقدام به شيطنت مي‌کنند نبوده ايم.با اينکه بارها رسانه ها و جرايد با اطلاع رساني و انتقاد از اين موضوع توپ را به زمين وزارت ارتباطات و رگولاتوري انداخته اند اما هيچگاه شاهد اقدامي عملي از سوي رگولاتوري و شخص وزير نبوده ايم.گويي مسئولان و شخص وزير چشم خود را بر روي پيامک هاي پولساز بسته‌اند و به جاي اهميت دادن به منافع مشترکان و مردم تنها به منافع اپراتورها مي انديشند.به نظر مي رسد مشکل اصلي در ساختار موجود در وزارت ارتباطات است.درجايي که رگولاتوري بايد در مقابل اپراتورها و تخلفات احتمالي در وزارت ارتباطات بايستد،خود بخشي از اين وزارت خانه است و در کنار آنها فعاليت مي کند.رئيس رگولاتوري از معاونان وزير است و توسط او تعيين مي شود.درچنين شرايطي مشخص است که زير مجموعه يک وزارتخانه امکان انتقاد از عملکرد و يا تخلفات احتمالي در آن را نخواهد داشت و اينگونه تخلفات و خالي کردن جيب مردم نيز بدون واکنش مسئولان به فراموشي سپرده خواهد شد.

شيطنت اپراتورها
عليرضا کافي-شيطنت اپراتورها در رابطه با بي توجهي به دستور قطع پيامک هاي ارزش افزوده توسط مشترکين تلفن همراه محرز است.اين جمله را دکتر غلامرضا داداش زاده معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي مي گويد و خود به بروز تخلف توسط اپراتورهاي تلفن همراه در رابطه با عدم قطع سرويس پيامک ارزش افزوده براي مشترکيني که علاقه اي به استفاده از اين خدمات ندارند اذعان دارد.وقتي از اين مقام مسئول در وزارت ارتباطات در رابطه با پيامک هاي ارزش افزوده اي که با وجود اعلام دستور قطع ارسال توسط مشترک بازهم براي او ارسال مي شود و ماهيانه مبالغ زيادي بر قبض تلفنش اعمال مي کند مي پرسم مي گويد:اينکه شما درخواست قطع ارسال پيامک هاي ارزش افزوده را به اپراتور مي فرستيد اما بازهم اين پيامک ها براي شما ارسال مي شود و هزينه اي را بر قبض شما اعمال مي کند مي تواند ناشي از دو مشکل باشد.اولين مشکل بروز اشکالات فني و سيستمي و مشکل دوم امکان بروز شيطنت توسط اپراتورها.داداش زاده البته تاکيد مي کند تمامي درخواست هاي ارسالي توسط مشترکين اعم از درخواست وصل يا قطع سرويس علاوه بر ثبت در سامانه اپراتور مربوطه در سامانه رگولاتوري نيز ثبت مي شود و مشترکين در صورت اعلام شکايت از اپراتور مي توانند مستندات لازم را از رگولاتوري دريافت و بادريافت حکم از رگولاتوري ادعاي خود را ثابت کنند.وي مشکل اصلي را عدم اطلاع رساني صحيح به مشترکين در خصوص نحوه قطع يا وصل اين سرويس مي داند و مي گويد:علاوه بر اين مشترکين نمي دانند شکايت خود از اپراتورها را بايد به چه مرجعي اعلام کنند.چرا که درسال جاري تنها بالغ بر 80مورد شکايت از اپراتورها در سامانه 195به ثبت رسيده است.شکايت هايي که به تمامي آنها رسيدگي شده و در برخي موارد نيز تخلف و شيطنت اپراتورها در عدم قطع سرويس ارزش افزوده محرز شده است.وقتي از او درباره ميزان درآمد اپراتورها از اينگونه شيطنت ها مي پرسم اظهار بي اطلاعي مي کند و مي گويد:متاسفانه به دليل عدم شکايت مشترکين و مشخص نشدن تمامي تخلفات صورت گرفته امکان برآورد از سود اپراتورها از اين محل وجود ندارد اما نکته حائز اهميت اين است که تخلفات احتمالي قابل پيگيري است و مشترکين مي توانند با تماس با سامانه 195شکايت خود از اپراتورها را اعلام کنند.داداش زاده در پاسخ به اينکه چرا سازمان تنظيم مقررات خود به عنوان مرجع رسمي نظارت بر عملکرد اپراتورها اقدام به نظارت و کشف تخلفات نمي کند نيز مي گويد:رگولاتوري تنها در صورت اعلام شکايت مشترکين به اين موضوع ورود کرده و با استناد به LOGهاي ثبت شده در سامانه حکم صادر مي کند.ضمن اينکه پس از صدور اين حکم اپراتور مکلف است تمامي مبالغ دريافتي از مشترک را به او بازگرداند.