شهريه هاي 14 ميليوني خيابان فرشته و هيچ ميدان خراسان/ جنگ فقر و غنا همچنان ادامه دارد

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- عليرضا کافي- گويي جنگ فقر و غنا آتش بسي ندارد. تفاوت ها از همان کودکي شروع مي شود، از همان روزهاي مدرسه و کلاس هايي که حال و هوايش براي بچه پولدارها متفاوت از آن چيزي است که بچه هاي جنوب شهري از مدرسه درک مي کنند.

گذر زمان اين روزها اما رنگ و لعاب بيشتري به اختلاف  موجود بين طبقه فقير و غني داده است. در حالي که برخي مدارس در حاشيه شهرهاي بزرگ و مناطقي با ساکنان کم بضاعت به نام خودگرداني، اجاره داده مي شوند و معلم هايشان هم از بين دانشجويان و افرادي که از سر بيکاري تن به معلمي داده اند، انتخاب مي شوند، در گوشه گوشه تهران و ديگر کلان شهرها مدارسي غيردولتي آن هم با شهريه هاي نجومي سر بر مي آورند و تبعيض در نظام آموزشي را بيش از پيش به رخ مي کشند. مدارسي که شهريه هايشان به پانزده ميليون تومان در يک سال تحصيلي هم مي رسد و قرار است فاتحاني بي رقيب براي صندلي هاي برتر دانشگاهي تربيت کنند! تهران، خيابان فرشته؛ خياباني که پيشتر از اين به نماد طبقه مرفه جامعه تبديل شده و سکونت در آن براي قشر ثروتمند نشان از تمکن مالي دارد.

دبيرستان و پيش دانشگاهي پسرانه نيکان سال هاست که در يکي از خيابان هاي فرعي فرشته به محلي براي آموزش دانش آموزاني البته با تمکن مالي بالا تبديل شده و از ميان اين دانش آموزان مفاخري را نيز تحويل اجتماع داده است. در اين دبيرستان علاوه بر توجه ويژه اي که به آموزش و پژوهش دانش آموزان مي شود، نگاه ويژه اي هم به ابعاد تربيتي، اعتقادي و اخلاقي دانش آموزان وجود دارد و شايد توجه به بعد اعتقادي و اخلاقي دانش آموزان يکي از علل اصلي تمايل خانواده ها به ثبت نام دانش آموزان شان در اين مدرسه است. پيش از ساعت هفت صبح خودم را به خيابان فرشته مي رسانم. مدرسه کم کم در حال پر شدن است و برخي دانش آموزان همراه والدين شان به مدرسه مي آيند. موقعيت و زمان خوبي است براي گفت وگو با مادر يکي از بچه ها که فرزندش را خود به مدرسه آورده است و بعدازظهرها هم به دليل مسافت زياد منزل تا مدرسه، خود به دنبال فرزندش مي آيد.

چهارده ميليون تومان شهريه
فرزند خانم خطيبي از سال اول دبيرستان در اين مدرسه مشغول به تحصيل است و حالا هم که در مقطع پيش دانشگاهي تحصيل مي کند با آن که تهيه شهريه چهارده ميليون توماني مدرسه براي پدر خانواده کار مشکلي بوده باز هم به اين مدرسه آمده و خودش را براي کنکور سال آينده آماده مي کند. مادر که زني مذهبي و به نظر تحصيل کرده مي رسد، در جوابم مي گويد: شهريه سنگين يک بعد ماجراست و آموزش خوب و رعايت بسياري از مسائل تربيتي و اعتقادي بعد ديگر. من و همسرم ترجيح مي دهيم سختي و مشکلات تهيه شهريه سنگين را تحمل کنيم اما فرزندمان در محيطي رشد پيدا کند که با شاخصه هاي اخلاقي و تربيتي مدنظرمان همخواني داشته باشد. او از تعامل خوب مسئولان مدرسه با اوليا هم مي گويد و اين که امسال از لحاظ مالي با اين که مشکل داريم و هنوز نتوانسته ايم شهريه مدرسه را پرداخت کنيم اما مسئولان مدرسه حتي يک بار هم اين موضوع را به روي ما نياورده اند و بارها تأکيد کرده اند اگر مشکل مالي داريد برايتان وام قرض الحسنه تهيه مي کنيم تا شهريه را هرچند در آخر سال تحصيلي پرداخت کنيد. به نظر شما چنين اتفاقي در مدارس دولتي مي افتد؟ در مدارس دولتي هر دانش آموزي که بيشتر به مدرسه کمک مالي کند عزيزتر است و دانش آموز کم بضاعت تفاوت رفتار با خودش و ديگران را به خوبي احساس مي کند. سالن رايانه، آزمايشگاه مجهز، لابراتوار زبان، فضاهاي ورزشي متنوع و... همه باعث مي شود دانش آموز براي ماندن در مدرسه رغبت داشته باشد.

ضعف نظام آموزشي
خانم خطيبي البته ضعف اصلي را در نظام آموزشي مي‌داند و اين که آموزش و پرورش نتوانسته است امکانات لازم براي تحصيل و تربيت صحيح دانش آموزان را در مدارس دولتي فراهم کند چون اگر اين امکانات در مدارس دولتي فراهم بود کسي به سراغ مدارس غير دولتي نمي رفت.در اين مدرسه از بهترين استادان تست زني براي آماده سازي دانش آموزان جهت شرکت در کنکور سراسري استفاده مي شود و بچه ها در روزهاي زوج تا ساعت نه شب بدون اين که احساس خستگي و کسالت کنند در مدرسه درس مي خوانند. جالب اين جاست که بدانيد تمام دانش آموزان اين مدرسه بي کم و کاست رتبه هاي بالاي کنکور را درو مي کنند و دليل آن چيزي نيست جز کارآمدي کادر آموزشي و البته دلسوزي شان.

بي تابي دانش آموزان براي رفتن به مدارس غيردولتي
دبستان دخترانه غيرانتفاعي روشنگرتهران شهرک قدس(غرب)؛ ساعت تدريس دراين مدرسه غيردولتي از ۷و ۱۵دقيقه صبح است تا ساعت پانزده.

پدر يکي از دخترها که دخترش را به مدرسه رسانده و براي رفتن به سر کار عجله دارد مي گويد:کادر آموزشي قوي و دلسوز،برنامه هاي فوق برنامه و تربيتي متنوع و از همه مهم تر فضاي عمومي سالم مدرسه باعث شده تا براي يک سال تحصيل دخترم در کلاس ششم چهار ميليون تومان پرداخت کنم. احمد که علاقه اي به ذکر نام خانوادگي اش ندارد مي گويد:دانش آموزان از سال سوم به بعد آموزش زبان انگليسي مي بينند و همين موضوع ما را از فرستادن دخترمان به کلاس هاي زبان آزاد بي نياز مي کند.ضمن اين که کادر آموزشي دلسوز و کار آزموده اي بچه ها را آموزش مي دهند و مدرسه آزمايشگاه و کتابخانه مجهزي دارد.دانش آموزان تا ساعت 15زير نظر معلم هايشان تکاليفشان را انجام مي دهند و با حضور در کارگاه هاي مختلف مانند کارگاه رياضي،علوم و ...به صورت عملي با مباحث نظري که در کتاب هاي درسي شان آمده است آشنا مي شوند. او در باره هزينه ها مي گويد:چهارميليون تومان تنها بابت شهريه است و اگر بخواهيم از غذا و سرويس مدرسه هم استفاده کنيم بايد دو ميليون توماني به اين مبلغ اضافه کنيم. دبستان دخترانه رفاه هم از آن دست مدارس غيردولتي و البته معروف تهران است که براي ثبت نام در آن بايد حتما خاص بود.يا از نظر مالي يا سياسي و اجتماعي!ساعت سه بعداز ظهر خودم را مقابل مجلس شوراي اسلامي مي رسانم تا بتوانم از زبان پدر و مادرهايي که براي بردن فرزندانشان به در مدرسه آمده اند چيزي بشنوم.البته بيشتر دانش آموزان مسافت هاي هرچند کوتاه را هم با سرويس طي مي کنند و کمتر دانش آموزي در اين مدرسه پدر و مادري با وقت آزاد دارد که براي بردن و آوردن فرزندشان زمان داشته باشند! بالاخره موفق مي شوم خانم ميانسالي که به دنبال دخترش آمده راراضي به گفت و گويي کوتاه کنم تا کمي راجع به مدرسه به ما اطلاعات بدهد.خيلي سريع و گذرا به شهريه و هزينه ها اشاره مي کند و اين که براي يک سال تحصيلي 4ميليون تومان پرداخته اند و اين غير از هزينه 950هزار توماني ناهار است. او مي گويد منزل ما دو خيابان آن طرف تر است و خودم دخترم را به مدرسه مي آورم چون براي همين مسير کوتاه از ما يک ميليون و ۲۰۰ هزار تومان هزينه سرويس مطالبه کرده اند.از نحوه آموزش و امکانات آموزشي مدرسه که مي پرسم کمي فکر مي کند و مي گويد:اولين حسني که اين مدرسه دارد فضاي مذهبي آن است بعد از آن معلم هاي کارآزموده و با تجربه اي که بچه ها را مثل فرزندان خودشان دوست دارند.ضمن اين که از سال سوم به بعد بچه ها آموزش زبان مي بينند، به طور مرتب برايشان کلاس لِگو برگزار مي شود.همين کلاس لگو و روباتيک باعث مي شود ذهن دانش آموزان پوياتر شده و بهتر مباحث درسي را درک کنند. از نظر آزمايشگاه و تجهيزات ورزشي هم تقريبا امکانات بي نقصي دارد.

پيش دانشگاهي دولتي و کلاس هاي يک روز درميان!
همين طور که حرف هاي والدين و فضاي مدارسي را که در اين چند روز ديده ام در ذهنم مرور مي کنم به ياد حرف هاي يکي از آشنايان مي افتم.مي گفت پسرش در يکي ازمدارس دولتي منطقه 15 پيش دانشگاهي مي خواند و نمي داند چرا با اين حجم درس يک روز درميان کلاس دارد.مي گفت از اين که پول ندارد پسرش را به کلاس هاي کنکور بفرستد ناراحت است مي گفت اين است عدالت آموزشي،يعني فرزند من به خاطر اين که پدرش پول ندارد نبايددر رشته اي که دوست دارد به دانشگاه برود.تناقض ها آزارم مي دهد، سري به يکي از دبيرستان هاي دولتي حوالي ميدان خراسان مي زنم.بچه ها بين مدرسه و خيابان در رفت و آمدند.خبري از پدرو مادرهايي که براي بردن فرزندانشان آمده باشند نيست.چند نفري با هم درحال صحبت اند.به کنارشان مي روم مي گويم ساعت نه صبح مگر نبايد سرکلاس باشيد.مي گويند خالي داريم. مي پرسم از معلم ها و نحوه تدريس شان راضي هستيد؟يکي از بچه ها مي خندد و مي گويد: معلم درسش را مي دهد و مي رود برايش هم مهم نيست که ما دانشگاه قبول شويم يانه. يکي ديگر از بچه ها مي گويد يکي از معلم ها فکر و ذکرش بازنشستگي است و ديگر حوصله سرو کله زدن با بچه ها را ندارد.راستش را بخواهيد دانش آموزها هم خيلي معلم ها را اذيت مي کنند.مي پرسم مي خواهيد چه کاره شويد؟

يکي مي گويد اگر دانشگاه قبول نشوم مي روم کنار برادرم موتور فروشي مي کنم و ديگري هم مي خواهد هرطور شده درس بخواند.اگر هم نشد مي رود سربازي و دوباره کنکور مي دهد.هر طور شده بايد دانشگاه قبول شود آن هم دولتي چون پدرش نمي تواند هزينه تحصيلش در دانشگاه آزاد و غيرانتفاعي را پرداخت کند.آري جنگ فقر و غنا همچنان ادامه دارد و گويا قرار نيست اين مشکل به راحتي حل شود.

کاهش مدارس سمپاد با هدف رفع تبعيض در نظام آموزشي
چندي مي شود که تنوع بخشي به مدارس در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته و بخشي از مدارس دولتي با تغيير عنوان به هيئت امنايي،نمونه دولتي و سمپاد تغيير وضعيت داده است. با اين شيوه دانش آموزاني با وضعيت تحصيلي و مالي بهتر جذب اين مدارس مي شوند و مدارس دولتي به جولانگاه دانش آموزان عادي تبديل مي شود.اقدامي که خود باعث بروز تبعيض در نظام آموزشي شده است.

شهريه هاي نجومي و بروز شکاف طبقاتي
گسترش و فعاليت مدارس غير دولتي در صورت ايجاد شکاف طبقاتي درجامعه و برهم خوردن انسجام ملي و فرهنگي متوقف و با مدارسي که شهريه هاي نامتعارف دريافت مي کنند برخورد خواهد شد.دکتر مهدي نويد ادهم دبير کل شوراي عالي آموزش و پرورش درحالي از برخورد با مدارس غير دولتي متخلفي که شهريه هاي نامتعارف دريافت کرده و خدماتي فراتر از شاخصه هاي تعيين شده در نظام آموزشي ارائه مي کنند مي گويد که به گفته خود او ارائه خدمات آموزشي با کيفيت و درخور شئونات نظام اسلامي از وظايف و ماموريت هاي وزارت آموزش و پرورش و دولت است.وي بر اين نکته نيز تاکيد مي کند که متاسفانه در طول چند دهه گذشته دولت ها به دليل مواجهه با مشکلات اقتصادي موفق به تامين اعتبارات لازم نشده اند و آموزش و پرورش دولتي و رسمي کشور رشد کافي نيافته است.نويد ادهم بهره مندي از مشارکت هاي مردمي در حوزه هاي اقتصادي و اجتماعي را راهکاري براي برون رفت از مشکلاتي مي داندکه در حال حاضر وزارت آموزش و پرورش و نظام آموزشي به دليل کمبود منابع اعتباري با آن درگير است. ضمن اينکه به گفته اين مقام مسئول در وزارت آموزش و پرورش قرار نيست تمامي بار آموزشي و پرورشي بر عهده وزارت آموزش و پرورش باشد و مي توان در چارچوب و اصول نظام به استفاده از مشارکت هاي مردمي حال در قالب مدارس غير دولتي و يا در قالب مدارس نمونه دولتي و هيئت امنايي روي آورد. او البته بر اين باور است برخي مدارس که البته تنها نمونه هايي از آنها در کلان شهرهايي مانند تهران، مشهد، اصفهان و... وجود دارند با دريافت شهريه هاي نجومي و ارائه خدماتي فراتر از خدمات ارائه شده در مدارس دولتي زمينه بروز شکاف طبقاتي و تبعيض در نظام آموزشي را فراهم مي آورند.به همين دليل نمي توان اين موضوع را به کل کشور بسط داد و عنوان کرد که فعاليت تعداد محدودي از اين مدارس باعث بروز تبعيض در مجموعه نظام آموزشي کشور شده است.دبير کل شوراي عالي آموزش و پرورش بر اين نکته نيز تاکيد مي کند که هنوز فعاليت مدارسي از اين دست کار را به مرحله بروز شکاف طبقاتي و تبعيض در توزيع امکانات آموزشي نرسانده است.لذا هر زمان شوراي عالي آموزش و پرورش و وزارت آموزش و پرورش احساس کنند افزايش مدارسي از اين دست و فعاليت هايشان باعث ايجاد اختلاف طبقاتي و برهم خوردن انسجام ملي و فرهنگي مي شود از ادامه فعاليت و گسترش مدارس غيردولتي جلوگيري خواهند کرد.ضمن اينکه در حال حاضر نيز بازرسان آموزش و پرورش با نظارت بر مدارس غير دولتي برنحوه دريافت شهريه توسط اين مدارس هم نظارت دارند و با مدارس متخلفي که شهريه هاي نامتعارف دريافت مي کنند برخورد لازم را انجام مي دهند.