زاغه نشين ها ميليونر مي شوند

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- هند را با فيلم هايش مي شناختم: از رام و شام گرفته تا گلستان، شعله و عمر اکبر آنتوني و اين اواخر ميليونر زاغه نشين. آن وقت ها، اگرچه سن و سال زيادي نداشتم، اما اغراق در درگيري ها، به شدت مرا متعجب مي کرد. اما امروز مسائل بيشتري هست که بتوان هند را با آن ها شناخت. مثلا پيش بيني بانک جهاني در مورد جايگاه سوم اقتصاد هند در دنيا تا سال 2030 يا صادرات محصولات با فناوري بالا. صنعت فيلم سازي هند هم دچار تغييرات اساسي گشته است تا باليوود به يکي از پولساز ترين مراکز ساخت فيلم بعد از هاليوود تبديل شود.اگرچه پيشرفت هند در برخي زمينه ها به شدت محسوس است اما به همين شدت هم، توسعه نيافتگي در اين کشور موج مي زند. به اعتقاد دانشمندان توسعه، يکي از نشانه هاي توسعه نيافتگي اين نکته است که بخش هايي از صنعت و کشور توسعه پيدا مي کنند و بخش هاي ديگر به صورت سنتي به زندگي خود ادامه مي دهند. هند با وجود پيشرفت هاي اخير هنوز هم کشوري فقير به حساب مي آيد. بنابر آمارهاي هند، 22 درصد جمعيت اين کشور در زير خط فقر قرار دارند که رقم قابل توجهي است. به هر حال سير کردن شکم 1ميليارد و 252 ميليون نفر کار دشواري است.هنوز هم قطارهاي بمبئي وضعيت مناسبي ندارد اما روند توسعه اين کشور و دموکراسي نهادينه شده آن، نشان از روزهاي خوبي مي دهد.

زواياي مختلف اقتصاد هند؛ برنامه هاي اقتصادي مستعمره ديروز
تاريخ هند برخلاف ايران، با استعمار گره خورده است. استعمار شديد انگلستان در سال هاي 1757 تا 1815 باعث ضرر هزاران ميليون پوندي به اقتصاداين کشور شده است. بعد از استقلال هند بود که اين کشور به خود آمد و با برنامه هاي اقتصادي به دنبال رهايي از بند فقر بود. هند به علت خاطرات تلخ روزهاي استعمار، سياست اقتصادي بسته اي را به کارگرفت و ارتباط خود با خارج از هند را محدود نمود. در اين دوران سياست اصلي هند، رويکرد جايگزيني واردات بود و به دنبال آن صنايع سنگين به شدت گسترش پيدا کرد. اين برنامه ها تا سال 1991 ادامه پيدا کرد تا اينکه، در آن دوران نياز به اصلاحات به شدت درک شد. دور اول اصلاحات اقتصادي از سال 1991 آغاز شد و تا سال 1996 ادامه پيدا کرد. اهم سياست ها، تسهيل تجارت خارجي، بخش صنعت و مالي بود. اين برنامه ها در دوره دوم اصلاحات ادامه پيدا کرد تا هند بتواند در مسير پيشرفت خود بهتر گام بردارد.

اقتصاد نوظهور تکنولوژي محور
گروه پژوهشي«گارتنر» پيش بيني کرده است که با توجه به افزايش سطح سواد، هند به مستعد ترين کشور براي بهره برداري از دنياي آي تي تبديل شود. صنعت نرم افزاري اين کشور 10 درصد رشد داشته است و بخش خدمات از راه دور 42 درصد از بازار فناوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي را از آن خود کرده است. از اين رو، بازار بزرگ صنايع فناوري برتر مي تواند مزيت نسبي هند در بازارهاي جهاني را افزايش دهد و هند را به بزرگترين قطب صنايع با تکنولوژي بالا تبديل نمايد. شايد همه اين اميدها و موفقيت ها، مرهون سياست هاي مناسب اقتصادي دولت باشد. اقداماتي نظير سرمايه گذاري در توسعه فناوري هاي برتر، رشد صنايع مبتني بر فناوري هاي برتر و تکيه بر نيروي کار با مهارت بالا زمينه ساز اين وضعيت شده است. با ادامه اين روند، شايد روزي فرا برسد که بنگلور، پايتخت فناوري هاي برتر هند، به مرکز فناوري برتر در دنيا بدل شود.

توسعه روستايي
در هند وقتي مروج روستايي براي آموزش روش ها ي جديد کشاورزي وارد روستا مي شود منتظر مراجعه کشاورزان نمي شود. خود سراغ کشاورزان مي رود و ضمن شنيدن حرف هاي آنان، به ارائه   روش هاي جديد به آنها مي پردازد. محققان آزمايش هاي خود را در مزارع زارعين پياده نموده و نتايج را به آنها نشان مي دهند. موارد فوق نتايج توجه جدي هندي ها به توسعه يکپارچه روستايي از سال 1975 است. در اين برنامه شوراهاي مردمي توسعه روستايي تشکيل شد تا کمک هاي اطلاعاتي و اجرايي را ارائه کنند. برنامه توسعه نواحي در معرض خشکسالي نيز که بر افزايش باروري زمين و آموزش روستاييان متکي بود کمک شاياني به توسعه  کشاورزي مدرن کرد. حمايت هاي معيشتي و تضمين حداقل درآمد روستائيان نيز در احياي روستاها نقش به سزايي داشته است. هم اکنون هند بزرگترين توليدکننده چاي در جهان است و 30درصد بازار ادويه  جهان را در اختيار دارد.

روزهاي سخت، آينده روشن
هند در سال هاي اخير با دستيابي به نرخ هاي رشد 5 تا 10 درصد شرايط مساعدي از نظر روند رشد اقتصادي دارد چنانچه اين کشور يکي از اقتصادهاي نوظهور به شمار مي رود. با اين وجود هنوز وضع زندگي در اين کشور چندان مساعد نيست. درآمد سرانه سالانه 5350 دلار - چيزي حدود يک سوم درآمد سرانه در ايران- گواهي بر اين مدعاست. واقعيت آن است که اين کشور با وجود داشتن منابع طبيعي (نظير زغال سنگ، الماس، آهن، نفت خام، گاز طبيعي، سنگ آهک و...) و نيروي کار عظيم تا دو دهه پيش نمي توانست جمعيت ميلياردي خود را سير کند. علاوه بر آن بسياري از منابع عظيم اين کشور در دوره هاي استعمار به غارت رفته است. مشکلات اجتماعي قديمي اين کشور به خاطر اختلافات بين هندوها و مسلمانان نيز همچنان يکي از مشکلات اين کشور به شمار مي رود. نابرابري بين زنان و مردان نيز يکي ديگر از مسائل هندوستان است.