ایران در گیرودار بنزین استاندارد یورو٥
وضعیت تولید و مصرف بنزین در ایران، عربستان و عراق/ سعودی نهمین کشور پرمصرف بنزین دنیا
این کشور ٢,٤٧٢هزار متریک تن در ٢٠١٠بنزین تولید کرد. این درحالی است که تولید بنزین ایران در همین سال ١٢.٠٨٤ و سعودی ١٦.٠٧٠هزار متریک تن بود.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- شیوا سعیدی- هر کشوری در دنیا برای تأمین اقتصاد خود، نیازمند انرژی و منابعی است که توسعه را تضمین کند. این موضوع در خاورمیانه که به‌عنوان منطقه غنی و سرشار از نظر ذخایر انرژی محسوب می‌شود، به نظر چیز مهمی نمی‌آید اما در عمل این چنین نیست. مصرف انرژی در این منطقه به همین نسبت بالای ذخایر از دیگر نقاط جهان بیشتر شده است، زیرا تراکم جمعیتی و نوع مصرف بهینه در این مناطق در اولویت‌های چندم است. اغلب این کشورها اقتصادهای درحال رشد دارند و برای شکوفایی صنایع خود، نیازمند سوختند، اما از آن‌جا که به دلایل سیاسی و اقتصادی متعدد نتوانسته‌اند به‌طور کامل ظرفیت پالایش خود را به کار گیرند، همچنان به واردات سوخت وابسته‌اند. ایران، عربستان و عراق ٣رقیب دیرینه در این منطقه هستند که هرکدام ذخایر قابل‌توجهی دراختیار دارند و همیشه در زمینه سوخت نیز با مشکلاتی روبه‌رو بوده‌اند. هرکدام از ٣ کشور به انرژی کلانی نیاز دارند تا بتوانند اقتصادهای خود را بچرخانند و درست به همین دلیل، سوخت موضوع استراتژیکی در منطقه شده است. در همین زمینه در این گزارش تلاش شده است تا نگاهی به مشخصات بازار سوخت ٣ کشور رقیب منطقه‌ای داشته باشیم.
عربستان بزرگترین پالایشگر نفت منطقه
عربستان سعودی یا شبه‌جزیره عربستان با اردن، کویت و عراق در شمال و عمان و یمن در جنوب هم‌مرز است. عربستان چهاردهمین کشور بزرگ دنیا و دومین عضو بزرگ اوپک از لحاظ گستره جغرافیایی محسوب می‌شود.
این کشور ٣٠میلیون نفری ١٨درصد ذخایر تثبیت شده نفت جهان را در اختیار دارد و بزرگترین صادرکننده نفت جهان به شمار می‌رود. بخش نفت و گاز این کشور ٥٠ درصد تولید ناخالص ملی عربستان را تولید می‌کند و حدود ٨٥درصد درآمد صادرات نیز به همین بخش اختصاص دارد. هم‌اکنون عربستان با در اختیار داشتن ظرفیت پالایش ٢,٢میلیون بشکه‌ای بزرگترین پالایشگر نفت منطقه خاورمیانه است.
ظرفیت پالایش این کشور ٢٥٠٧ بشکه به ازای هر روز است و تولید محصولات پالایش شده آن ١٨٤١,٧ بشکه در روز محاسبه شده است.
این کشور ٩ پالایشگاه تولید‌کننده بنزین، سوخت و دیزل، پترولیوم مایع، سوخت جت، کروسین(نفت سفید) و دیگر محصولات نفتی دارد. همچنین یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان در زمینه پالایش محسوب می‌شود که بیشتر محصولات خود را صادر می‌کند. سرمایه‌گذاری عظیم دولتی در بخش پالایش یک مورد از دلایل این امر است. به‌عنوان مثال در می ٢٠٠٥، شرکت آرماکو اعلام کرد پالایشگاه جدیدی در یانبو با ظرفیت ٤٠٠ بشکه در روز خواهد ساخت. عربستان همچنین در کشورهایی مانند کره جنوبی، فیلیپین، یونان، هند و چین وارد بخش پایین دست تولید نفت شده است.
با وجود چنین ظرفیتی عربستان هنوز هم به واردات سوخت نیاز دارد تا اقتصاد خود را گسترش دهد. براساس آمار موجود این کشور نهمین وارد‌کننده بزرگ بنزین در دنیاست که در سال ٢٠١٠ میلادی ٣,٦٨٨ هزار «متریک تن» بنزین وارد کرده است. این روند تا سال ٢٠١٢ ادامه داشت اما در ماه ژوئن ٢٠١٣ عربستان ٤٥درصد از واردات سوخت خود کاسته و آن را به ٤.٥میلیون بشکه در همین ماه رساند. عربستان سعی دارد استفاده از نفت و سوخت‌های فسیلی را در کشور خود بکاهد تا ذخایر بیشتری در اختیار داشته باشد.
به همین دلیل پروژه‌های عظیمی در زمینه انرژی خورشیدی و سوخت هسته‌ای دارد. اما رده این کشور در بخش صادرات بنزین پانزدهم است. عربستان در سال ٢٠١٠ میلادی ٢,٨٢٠هزار متریک تن بنزین صادر کرده است.
براساس آمار سازمان ملل در ٢٠١٠ میلادی عربستان نهمین کشور پرمصرف بنزین دنیا است. قیمت بنزین این کشور براساس تخمین‌ها ٠,١٦ دلار است. این درحالی است که متوسط قیمت بنزین در سراسر دنیا ١.٢٧ دلار است. قیمت یک لیتر بنزین در عربستان ٠.١٤ دلار است.
رشوه عراق به سرمایه‌گذاران صنعت نفت
عراق که درحال حاضر دومین تولید‌کننده بزرگ اوپک به حساب می‌آید با جمعیت ٣٥میلیون نفری با ایران، کویت و عربستان‌سعودی هم‌مرز است. عراق علاوه‌بر نفت، گاز طبیعی، فسفر و سولفور نیز تولید می‌کند. طبق آمار اوپک ظرفیت پالایش این کشور ٨٣٠ بشکه در روز است و تولید محصولات پالایش شده آن ٦٠١,٣ بشکه در روز محاسبه می‌شود.
آمار موجود برای میزان تولید بنزین این کشور نشان می‌دهد در سال ١٩٩٠ میلادی این کشور ٧٠هزار بشکه در روز بنزین تولید کرد. اما در سال ٢٠٠٠ میلادی تولید سوخت این کشور به ٥٥ هزار بشکه در روز کاهش یافت. در این زمان عراق درگیر تحریم‌های متعدد و همچنین در آستانه جنگ بود. اما در سال ٢٠١٠ میلادی به دنبال تثبیت سیاسی این کشور و سرمایه‌گذاری‌های کلان در بخش تولید و استخراج نفت میزان تولید بنزین آن به ٧١,٧٩ هزار بشکه در روز رسید که نسبت به سال قبل از آن ٨.٨٦درصد افزایش یافته بود.
براساس آمار سازمان ملل عراق یکی از واردکنندگان بنزین به حساب می‌آید و در ٢٠١٠ میلادی سالانه ١,٦٧٧ هزار متریک تن وارد کرده است.
این کشور ٢,٤٧٢هزار متریک تن در ٢٠١٠بنزین تولید کرد. این درحالی است که تولید بنزین ایران در همین سال ١٢.٠٨٤ و عربستان‌سعودی ١٦.٠٧٠هزار متریک تن بود. هدف برنامه استراتژیک ١٠ ساله عراق (١٧-٢٠٠٨) افزایش ظرفیت پالایش از ٦٠٠هزار بشکه در روز به ١.٥میلیون بشکه در روز است. زیربنای پالایش کنونی بسیار قدیمی است و انگیزش‌هایی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید و کنونی اعلام شده است. به‌عنوان مثال دولت برای ایجاد انگیزش سرمایه‌گذاری در این بخش به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد بهای محصولات پالایش شده را خود تعیین کنند. وزارت نفت، حداقل به مدت ٥٠ سال نفت خام را با تخفیف در اختیار آنان قرار می‌دهد. وزارت اقتصاد زمین موردنیاز برای احداث پالایشگاه را به مدت ٥٠سال در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. سرمایه‌گذاران می‌توانند ایستگاه‌های نفت را داخل عراق ساخته و عملیاتی کنند و از همان‌جا محصولاتشان را بازاریابی کنند. درحال حاضر این کشور ١٢ پالایشگاه دارد که ٦ واحد آن کوچک هستند و روزانه ٣٠ تا ١٨٠میلیون بشکه در روز را پالایش می‌کنند. بزرگترین پالایشگاه این کشور واحد صلاح‌الدین نام دارد که روزانه ٣١٠میلیون بشکه در روز را پالایش می‌کند.
همچنین ظرفیت پالایش ٧٠میلیون بشکه در روز را درحال احداث دارد. قیمت یک لیتر بنزین در عراق ٠,٤٠ دلار است.
ایران در گیرودار بنزین استاندارد یورو٥
براساس آخرین آمار ایران سومین تولید‌کننده بزرگ نفت درکارتل اوپک محسوب می‌شود؛ طبق آمار سازمان اوپک میزان صادرات نفتی ایران به ٦١٩٢٣ میلیون دلار در سال می‌رسد.
ظرفیت پالایش ایران ١٧١٤ هزار بشکه در روز است که البته ظرفیت تولید محصولات پالایش شده آن ١٩١٨,٤ بشکه در روز است. ٨سال جنگ و تحریم‌های ممتد سبب شد صنعت نفت و پالایش ایران رشد چندانی نداشته باشد.
ایران در سال‌های گذشته همچنان یکی از واردکنندگان بزرگ بنزین بوده است. در سال ٢٠٠٨ ایران تقریبا ٤٠درصد نیاز سوخت خود را از طریق واردات تأمین می‌کرد و به دلیل فقدان ظرفیت پالایش در ٢٠٠٩ ایران حدود ١١میلیارد دلار صرف واردات سوخت کرد و حتی براساس آمار سازمان‌ملل در سال ٢٠١٠ میلادی کشورمان ششمین وارد‌کننده بزرگ بنزین بوده و ٥,٠٣٣ هزار متریک تن وارد کرده است.
پس از تحریم‌های ٢٠١٠ میلادی وضع بنزین در ایران وخیم‌تر شد و ایران تصمیم به تولید سوخت گرفت. ظرفیت پالایشگاهی ایران در آن زمان روزانه ١,٨٥٠میلیون بشکه در روز بود.
در سال‌های اخیر ایران ٤ طرح جدید بنزین‌سازی و توسعه در پالایشگاه‌های نفت لاوان، اصفهان، بندرعباس و تبریز را در مدار بهره‌برداری قرار داد تا روزانه ١٢٧ تا ١٣٠هزار بشکه دیگر به ظرفیت پالایش طلای سیاه ایران افزوده شود. برهمین اساس بین سال‌های ٢٠٠٧ تا ٢٠١٢ میلادی ظرفیت پالایش نفت خام و کاندنسیت گاز از یک‌میلیون و ٦٠٠هزار به ٣میلیون و ٣٠٠هزار بشکه در روز رسید. در ٢٠١٠ میلادی واردات بنزین به ٣٠درصد رسید. از جولای ٢٠١٠ میلادی ایران ٢٨٠ تا ٢٨٥هزار بشکه در روز بنزین تولید می‌کند. دولت در سال ٢٠١٠ اعلام کرد واردات بنزین را متوقف کرده و ظرفیت داخلی را افزایش داده است.
اما در دولت جدید و در سال ٢٠١٤ میلادی اعلام شد ایران ١٠ تا ١١میلیون لیتر بنزین را وارد می‌کند زیرا بنزینی که از گذشته داخل کشور تولید می‌شود با استاندارد یورو ٥ همخوانی ندارد.
درحال حاضر ایران تلاش دارد استاندارد بنزین یورو٥ را در بنزین تولیدی خود رعایت کند و در واحد‌های شازند و اصفهان به این استاندارد عمل می‌شود. قیمت یک لیتر بنزین در ایران ٠,٣١ دلار است.
ارسال نظر