پشت پرده پرداخت بدهی گازی اوکراین

به گزارش پارس به نقل از فارس، امضای توافقنامه ۳ جانبه در خصوص ارسال گاز طبیعی روسیه به اوکراین حداقل برای مدت ۶ ماه جنگ گازی را به تاخیر انداخت. اکنون مصرف کنندگان گاز در اروپا تا پایان ماه مارس می‌توانند خیالشان از ترانزیت گاز روسیه آسوده باشد و اوکراین نیز در سرما یخ نزند.

روزنامه «وزگلاد» روسیه در تحلیلی با اشاره به این مسئله این سئوال را مطرح کرده است که چرا روسیه تن به چنین توافقی داد و امضای این توافقنامه در عرصه «مبارزه بر سر اوکراین» چه معنایی خواهد داشت؟

از بهار سال جاری دولت اوکراین از روسیه توقع داشت که قیمت تخفیفی گاز (بر اساس توافقات صورت گرفته با دولت ویکتور یانوکوویچ) حفظ شود و به همین دلیل از پرداخت بهای گاز ارسالی خودداری نمود که در نهایت صادرات گاز روسیه به این کشور متوقف شد.

اروپا بسیار نگران شد، چرا که میدانست با آغاز زمستان، اوکراین گاز ترانزیتی روسیه برای کشورهای اروپایی را خواهد دزدید و این قاره دچار مشکل تامین گاز خواهد شد. روسیه هم خواستار پرداخت بدهی گازی اوکراین بود، در نهایت اوضاع همانطور شد که روسیه می خواست: اتحادیه اروپا پول لازم برای پرداخت بدهی گازی و خرید گاز در فصل زمستان را به طرف اوکراینی داد.

به نوشته این روزنامه، در حقیقت اروپا این هزینه را می‌پردازد تا ترانزیت گاز روسیه به کشورهای این قاره تضمین شود، یعنی در واقع یک کمک انسان دوستانه به اوکراین کرده است. اکنون دولت اوکراین بطور رسمی میلیاردها یورویی که اتحادیه اروپا در اختیارش گذاشته را بعنوان بازپرداخت بدهی خود به روسیه خواهد پرداخت، ولی در اصل هیچ پولی نپرداخته است. تنها امید اتحادیه اروپا در ازای این بخشش دست و دلبازانه هم تضمین جهت گیری اروپایی اوکراین است، چرا که این پول هرچند بعنوان اعتبار مالی است، ولی هرگز به اروپا بازگردانده نخواهد شد. به زبان ساده می‌توان گفت که بروکسل با پرداخت این هزینه «اوکراین را از روسیه خریداری کرده است».

«وزگلاد» می افزاید: البته باید پذیرفت که هیچ اطمینانی هم در خصوص دورنمای همگرایی اروپایی اوکراین و حفظ خط مشی این کشور به سمت غرب وجود ندارد. اولا مبارزه بر سر اوکراین با روسیه هنوز به پایان نرسیده و در ثانی، دورنمای حفظ اوکراین بعنوان یک کشور یکپارچه و متحد همچنان در هاله‌ای از ابهام وجود دارد. این کشور ممکن است دچار ورشستگی اقتصادی شود و یا دچار جنگ تازه‌ای گردد. البته اروپایی ها هم خود چندان به پرداخت چنین هزینه‌ای راضی نبودند، ولی در نهایت مجبور به این کار شدند.

حال این سئوال مطرح است: پس چرا کشورهای اروپایی این پول را دادند؟ علت آن است که اوضاع به بن بست رسیده بود: روسیه موکدا از مواضع خود کوتاه نمی‌آمد و آمریکا هم به سیاست رویارویی خود با روسیه بر سر اوکراین ادامه می‌داد. در چنین شرایطی تنها یک راه برای اتحادیه اروپا باقی مانده بود و آن اینکه بالاخره این پول را بپردازد. اروپا همینطور هم به دلیل مناقشه تحمیل شده از سوی آمریکا به این قاره با روسیه آسیب جدی دیده و مواضع خود در بازار روسیه را از دست داده است.

واضح است که این مسئله مورد رضایت رهبران اروپایی نیست، بخصوص آنکه امکان آن نیز وجود ندارد که در این قضیه روسیه را متهم کنند. البته یک سئوال دیگر هم در این شرایط بوجود می آید و آن اینکه «آیا اروپا برای همیشه باید بهای گاز اوکراین را بپردازد؟»

در این بین روسیه علاقه داشت اروپایی ها شروع به درک این مسئله کنند که باید بهای بحرانی که در اوکراین بوجود آورده اند را بپردازند. برای همین برای ولادیمیر پوتین مهم بود که آلمان نه تنها بهای بحران اوکراین را به خاطر تمایل طبیعی برای بازگشت پول خود، بلکه به دلیل اختلاف راهبردی اقدامات اروپا از آمریکا بپردازد.

وزگلاد می‌نویسد: مسئله اینجاست که بحران اوکراین دارای چندین بعد است که در هر کدام روسیه می‌بایست هم ضربات وارده را تحمل کند و هم مواضع خویش را تقویت نماید. و مهمتر از همه اینکه هر یک از سطوح ممکن است در تضاد با یکدیگر باشند: برای مثال مبارزه بر سر اوکراین با آمریکا و اتحادیه اروپا همزمان با مبارزه بر سر اروپا با ایالات متحده در جریان است. دقیقا به همین دلیل هیچ حمله سواره نظامی در جبهه جنگ اوکراین ممکن نیست و همواره لازم است تا وضعیت در دیگر جبهه مناقشه را هم در نظر داشت. به همین دلیل روسیه اصلا مایل نبود که مذاکرات ۳ جانبه گازی با شکست مواجه شود.

این روزنامه در پایان می‌نویسد: در مجموع فروپاشی کشور اوکراین از آن جهت در حال وقوع نیست که روسیه خواستار چنین مسئله‌ای است، مسکو از ابتدا هم تمایلی به ایجاد بحران در اوکراین نداشت. این بحران در واقع بخاطر تلاش‌های غرب برای به سمت خویش کشیدن بخشی از جهان متعلق به روس‌هاست. جنگ برادرکشی که در اوکراین جریان دارد، یک تراژدی غم انگیز برای کل جهان روس است، چرا که روس‌ها در طول تاریخ هرگز با یکدیگر نجنگیدند، بلکه همیشه در کنار هم با دشمن خارجی مبارزه کرده‌اند.

بعد مبارزه اقتصادی بر سر اوکراین هم که از طریق به حداقل رساندن بازرگانی، اعمال تحریم‌ها و مشکل گازی جریان دارد، تنها یکی از شکل‌های این مبارزه چند جانبه است ولی حتی برای یک لحظه نباید فراموش کرد که روسیه هرگز با مردم اوکراین سر جنگ ندارد، بلکه با استراتژی غربی و رهبران سیاسی که قدرت را در اوکراین بدست گرفته اند مخالف بوده و مبارزه می‌کند.