مخالفت سازمان محیط زیست با تکثیر و پرورش تیلاپیا

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه اجازه نمیدهیم تجربه ماهی آمور در تالاب هامون تکرار شود گفت: تا به این یقین نرسیم که تکثیر و توسعه ماهی تیلاپیا در راستای حفظ منافع کشور و حفظ محیط زیست ایران است، هرگز با آن موافقت نخواهیم کرد.

به گزارش پارس به نقل از خبرآنلاین  ، نشست هم اندیشی بررسی تهدیدها و فرصت‌های پرورش گونه آبزی ماهی تیلاپیا با حضور احمدعلی کیخا و پروین فرشچی معاونان محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی و محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، محمد پورکاظمی رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، کارشناسان دو سازمان حفاظت محیط زیست و شیلات کشور، صاحبنظران و اساتید دانشگاه به منظور اشتراک آراء و نظرات مخالف و موافق این حوزه در محل سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.

احمدعلی کیخا معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با یادآوری اصل 50 قانون اساسی ج.ا.ایران، گفت: اگرچه این اصل قانونی حفاظت از محیط زیست کشور در برابر هر نوع آلودگی و تخریب را وظیفه همگان می داند اما سازمان حفاظت محیط زیست به صورت ویژه مسئولیت این امر را بر عهده دارد و از این رو تکلیف خود می داند تا نرسیدن به یقین حفظ محیط زیست در انجام فعالیتی، مانع انجام آن شود.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه بخش قابل توجهی از آسیب های وارده به محیط زیست کشور به دلیل تصمیم های نادرست و شتابزده بوده، اظهار داشت: قطعا اجازه نمیدهیم تجربه ماهی آمور تکرار شود.

وی ادامه داد: آمور نیز در اقدامی شتاب زده ولی بر اساس هدفی خیر در دهه 1360 در تالاب هامون رهاسازی شد و اگرچه به واسطه رشد خوبی که داشت و صید و صیادی رونق بخشید در ابتدا موجب شادمانی شد، اما بعدها یکی از دلایل مهم خشک شدن هامون شد.

کیخا با بیان اینکه قبلا مرکز تحقیقات شیلات صرفا برای پرورش این گونه در محدوده‌ای محصور و بسته برای انجام کارهای تحقیقاتی مجوز پرورش این ماهی را گرفته است، گفت: با رهاسازی بدون ضابطه این گونه آبزی به شدت مخالف هستیم.

وی با تاکید بر این موضوع که محور رفتاری سازمان حفاظت محیط زیست، تعامل با کلیه نهادها و ارگان هاست و سازمان مخالف توسعه پایدار، ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی نیست، افزود: اما سوال اینجاست که آیا چنین اقداماتی می تواند نتایج مثبت اقتصادی همراه با حفظ محیط زیست داشته باشد یا خیر؟

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با طرح این پرسش که در صورت راهیابی این ماهی به محیط‌های طبیعی و ایجاد خسارت‌های گسترده کدام سازمان یا فرد پاسخگو است، گفت: تا به این یقین نرسیم که تکثیر و توسعه این نوع آبزی غیر بومی در راستای حفظ منافع کشور و حفظ محیط زیست ایران است، هرگز با آن موافقت نخواهیم کرد.

بنابراین گزارش، سید مجید خرازیان مقدم مدیرکل تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه موضوع ماهی تیلاپیا به عنوان یک ماهی غیربومی و مورد درخواست سازمان شیلات از سال ۸۵ در سازمان محیط زیست مطرح شده است، افزود: پس از کش و قوس‌های فراوان در سال ۸۷ سازمان حفاظت محیط زیست با ورود و پرورش این گونه ماهی به صورت پایلوت در مرکز تحقیقات بافق استان یزد و زیرنظر مؤسسه تحقیقات شیلات موافقت کرد.

خرازیان مقدم مقاومت در برابر بیماری‌ها را دلیل تهدید شدن محیط زیست بومی توسط این گونه ماهی دانست و گفت: در صورتیکه این ماهی به عنوان یک گونه مهاجم غیربومی وارد محیط‌های آبی شود به دلیل مقاومت بالایی که دارد رقیب جدی سایر گونه‌های بومی می‌شود و از این رو لازم است قبل از هر گونه معرفی این ماهی به محیط زیست مطالعات دقیق صورت گیرد و ساز و کار مدیریتی برای آن در نظر گرفته شود.

ضرورت تک جنس سازی ماهی تیلاپیا برای پرورش

مدیر کل تنوع زیستی و حیات وحش سازمان محیط زیست با تاکید بر ضرورت تک جنس سازی این گونه آبزی، اضافه کرد: موسسه تحقیقات شیلات در بافق یزد به شکل پایلوت اقدام به تک‌جنس‌سازی این گونه آبزی کرد و این امر را مورد بررسی قرار داد.

به گفته مدیر کل تنوع زیستی و حیات وحش سازمان محیط زیست تک جنس‌سازی این گونه آبزی باعث می‌شود زمانی که به شکل تصادفی ماهی تیلاپیا وارد آب‌های آزاد کشور شود از تکثیر بی‌رویه آن و در نهایت از بین رفتن گونه‌های بومی آبزی جلوگیری شود.

استفاده از فرمول هورمونی برای تک جنس سازی تیلاپیا 100درصد جوابگو نیست

وی با بیان اینکه ‌سازمان محیط زیست در سال 91 پیشنهاد کرد تا روش تک جنس‌سازی ژنتیکی به دلیل درصد خطای پایین تر در مرکز بافق در نظر گرفته شود، گفت: مشخص شده که روش هورمونی برای تک جنس‌سازی این ماهی استفاده شده، صد در صد جوابگو نیست چرا که درصدی از ماهی‌های متولد شده ماده بودند.

مقدم ضمن اشاره به این موضوع که هنوز روش تک‌ جنس‌سازی به لحاظ ژنتیکی کامل نشده است، ادامه داد: این در حالی است که سازمان شیلات متقاضی است تا نسبت به واردات ماهی تک جنس نر از سایر کشورها اقدام کند چرا که روش تک جنس‌سازی با استفاده از فرمول ژنتیکی دو تا سه سال زمان لازم دارد.

محیط زیست هیچ مجوزی برای واردات بچه ماهی تیلاپیا در کشور صادر نکرده است

مدیرکل تنوع‌زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست مجوز تکثیر ماهی تیلاپیا را تنها برای مرکز تحقیقات شیلات در بافق یزد صادر کرده است، تصریح کرد: تاکنون هیچگونه مجوزی برای واردات بچه ماهی تیلاپیای نر در کشور صادر نشده است.

دفاع موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور از پرورش ماهی تیلاپیا

محمد پورکاظمی رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلات ایران پرورش گونه تیلاپیا با رعایت اصول زیست محیطی و در مکان های کنترل شده برای صنعت آبزی پروری کشور مناسب دانست و گفت: موسسه تحقیقات علوم شیلات ایران به هیچ وجه موافق ورود و تکثیرگونه تیلاپیا در سواحل شمالی و جنوبی از جمله دریا، رودخانه، تالاب، دریاچه و آبگیرهای بزرگ کشور نیست، اما معتقدیم پرورش این ماهی در مناطق بیابانی که خروجی به اکوسیستم طبیعی ندارد مثل استان های مرکزی همچون یزد و اراک بلامانع است.

رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلات ایران گفت: تاکنون 14 پروژه تحققیقاتی مختلف از لحاظ تغییر جنسیت، ژنتیک، رژیم غذایی، تکثیر و پرورش و فرآوری و تبدیل روی این گونه ماهی انجام شده و به نتایج مطلوبی رسیده ایم.

پورکاظمی تصریح کرد: حفظ ذخایر ژنتیکی گونه های بومی به عنوان میراث ژنتیکی کشور و اکوسیستم طبیعی کشور مورد تاکید موسسه تحقیقات علوم شیلاتی ایران است.

وی با اشاره به نگرانی کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر اینکه ماهی تیلاپیا به دلیل اینکه زود به سن بلوغ می رسد، به سرعت تکثیر می شود و در نتیجه ازدیاد بچه ماهیان می تواند کل اکوسیستم منابع طبیعی را به مخاطره بیندازد، اظهار داشت: هم اکنون در دنیا با استفاده از روش تغییر جنسیت هورمونی روی ماهی تیلاپیا توانسته اند بین 90 تا 95 درصد ماهی ها را به جنس نر تبدیل کنند.

رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور ادامه داد: با توجه به شرایط خشک و نیمه خشک کشور تولید این گونه ماهی با رعایت اصول زیست محیطی برای صنعت آبزی پروری مناسب است.

رییس موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با حمایت از پرورش ماهی تیلاپیا در کشور، گفت: تیلاپیا ازسال 2005 آمار تولید آزاد ماهیان را در جهان پشت سر گذاشته و احتمالا تا چند سال آینده با رشد بالاتری مواجه خواهد شد.

وی اظهار داشت : در حال حاضر تیلاپیا در اغلب مناطق حاره ای و معتدل جهان و در بیش از 100 کشور از جمله کشورهای همسایه ایران پرورش داده می شود.

وی با بیان اینکه استقبال عمومی دنیا ازتیلاپیا و توسعه روز افزون آن شاهدی بر موفقیت این صنعت است، افزود: طی چند سالی که تیلاپیا به مزارع بخش خصوصی منطقه بافق یزد وارد شده، هیچگونه معضل زیست محیطی ، آلودگی هوایی و غیره در این منطقه ایجاد نکرده است .

پورکاظمی اظهار داشت: برنامه های توسعه پرورش تیلاپیا برای مناطق حاشیه کویری مانند یزد، کرمان، سمنان و مناطق مشابه با منابع آب بسته در نظر گرفته شده و این توسعه می تواند همراه با افزایش تولیدات آبزیان و سرانه مصرف آبزیان، متضمن بهره برداری از آب های بلااستفاده، اشتغالزایی در مناطق کمتر توسعه یافته و حاشیه کویری، جلوگیری از مهاجرات به شهرهای بزرگ، افزایش تولید ملی و خودکفایی باشد .

وی با اشاره به تراکم پذیری ماهی، توجیه اقتصادی، نیاز کم به آب، مقاومت در برابر بیماری ها و بازارپسندی این آبزی، گفت: این موارد با دیگر آبزیان پرورشی متداول کشور قابل مقایسه نیست.