۱.۱۶۲. ۰۰۰.۰۰۰. ۰۰۰ تومان در جیب خودروسازان

به گزارش پارس به نقل از خبر، خيلي ساده مي گويد:« آنچه در اقتصاد و بازار ما رخ مي دهد را بايد استراتژي گاو نام گذاري کنيم. اين استرانژي مي گويد اگر بود بخوريم اگر نبود نخوريم، اگر بود توليد کنيم اگر نبود دنبال خودکفايي برويم. این استراتژی انسان قرن 21 نیست. انسان قرن 21 باید باید خود را از استرتژی گاو دور کند که بگوید تحریم یک خدمتی به کشور است و باعث می شود به زور به سمت خودکفایی برویم یعنی اگر زور بر سر ما نباشد، همچنان ما وارد خواهیم کرد و عقل مان به برنامه ریزی نمی رسد؟ درحالی که از نظر فنی در بعد طراحی و ساخت خودرو هیچ مسئله پیچیده و گره ناگشوده ای برای ما ندارد. یعنی ما قادر به ساختن موتور، گیربکس، اکسل  و طراحی خودرو بدنه و قالب ها هستیم.تقریبا 100 درصد  صنعت خودرو در ایران بومی شده است.» سعيد ليلاز هم مدافع و هم منتقد صنعت خودرو به شمار مي آيد.

آمارها نشان مي دهد، يک ميليون خودروي خارجي در خيابان هاي ايران تردد مي کنند و حداقل 14 ميليون خودروي ايراني در بازار انحصارشان را به رخ خارجي ها مي کشند. همين حضور حداقلي و رويايي سواري با خودروهاي خارجي هر روز مردم ايران را به خودروسازان بدبين تر مي کند.

 سعيد ليلاز اعتقاد دارد تا زماني که وضعيت توليد خودرو در ايران به همين شکل باقي بماند، همچنان مردم نارضايتي شان را حفظ مي کنند. او مي گويد:« اگر بخواهیم خودرویی را مطابق آنچه مثلا در پژوی فرانسه، بنز آلمان یا فورد آمریکا طراحی کرده و طی مدتی آن ر از حالت فیس لیفت بیرون آورده و مجددا یک خودوری جدید طراحی شود، این کار نیاز به بازار خیلی بزرگ و سرمایه گذاری های بسیار بزرگی دارد. برای ما طراحی خودرو کار سختی نیست. اما از مرحله طراحی به اجرا بسیار گران است. این کار که 5 سال بیشتر دوام ندارد، از نظراقتصادی برای ما صرفه اقتصادی ندارد. خودروسازان بزرگ هرکدام از خودروهایی که تولید می کنند، بیش از 8 تا 10 میلیون دستگاه می سازند تا برایشان صرفه اقتصادی داشته  باشد.»

براساس اين نظريه بازار خوردوي ايران به سادگي تنوع را تجربه نمي کند. برآوردهايي که مورد تاييد وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته نشان مي دهد خودروسازان ايراني طي سه سال گذشته 4 هزار و 694 ميليارد تومان زيان داشته اند. اين عدد برابر با 1.41 برابر کل سرمايه انباشته خودروسازان ايران است.

 البته محاسبات برمبناي فروش نشان مي دهد که وضعيت خودروسازان حداقل به اندازه اي که آنها اشاره مي کنند، وخيم نيست. سرمايه خودروسازان 3 هزار و 600 ميليارد تومان برآورد مي شود که اين رقم بايد به 9 هزار ميليارد تومان برسد تا صنايع خودروسازي ايران آستانه سوددهي را تجربه کنند.

 حداقل سرمايه ثبتي خودروسازان نشان مي دهد که آنها طي سال هاي گذشته به دليل بحران هاي مديريتي وضعيت مالي نامطلوبي را پشت سرگذاشته اند. تنها ايران خودرو 960 ميليارد تومان سرمايه مالي اوليه در اختيار دارد ولي همين شرکت ساليانه يک هزار و 106 ميليارد تومان و روزانه 3 ميليارد تومان هزينه مالي را پرداخت مي کند. گزارش هاي رسمي نشان مي دهد ايران خودرو حداقل 800 ميليارد تومان زيان انباشته دارد. ميزان سرمايه سايپا هم يک هزار و 40 ميليارد تومان اعلام شده است. شرکت حداقل 628 ميليارد تومان زيان انباشه دارد. سايپا ديزل يکي از زيرمجموعه هاي بزرگ سايپا هم 210 ميليارد تومان سرمايه در اختيار دارد اما همين شرکت ساليانه 259 ميليارد توماه هزينه مالي دارد والبته مانند ديگر خودروسازان 419 ميليارد تومان زيان هم بالا آورده است.

ايران خودرو ديزل هم با 160 ميليارد تومان سرمايه، 219 ميليارد تومان هزينه مالي و البته 181 ميليارد تومان زيان انباشته سيکل بحراني خودروسازان را تکميل مي کند. پارس خودرو، يکي از کم بازده ترين گروه هاي صنعتي که تحت مديريت سايپا به فعاليت ادامه مي دهد با 200 ميليارد تومان سرمايه اوليه و ساليانه 163 ميليارد تومان هزينه مالي و البته 216 ميليارد تومان زيان انباشه تقريبا رکورد عدم بازدهي را به نام خود ثبت کرده است. گروه بهمن هم که ايده تاسيس آن در يکي از نهادهاي نظامي مطرح شده بود با 507 ميليارد تومان سرمايه و 94 ميليارد تومان هزينه مالي ساليانه به همراه زامياد با 240 ميليارد تومان سرمايه و 40 ميليارد تومان هزينه مالي رکورد شکست را شکسته است.

 آمارهاي رسمي نشان مي دهد طي سه سال گذشته خودروسازان ايراني با شيوه مديريتشان تمامي کارخانه ها را تا آستانه بحران مالي پيش برده اند، با اين حال بخش مهمي از شهروندان ايراني همچنان اعتقاد دارند خودروسازان سودهاي مالي را به جيبشان روانه مي کنند. سعيد ليلاز در اين مورد مي گويد:« اين برداشت در پي انحصار ايجاد شده است. يعني مردم به هر جهت از کيفيت خودروها ناراضي اند و ناراحتي شان را به وضعيت مالي شرکت ها تعميم مي دهند.»

بازار خودروي ايران تا سال 1390، قدرت جذب 2 ميليون خودرو را داشت. به گفته سعيد ليلاز اين رقم معادل دو برابر متوسط  دنیا و دو برابر  جمعیت ایران  است که معادل سه برابر GDP  ایران  دنیاست. همين جذابيت هاي مالي، خودروسازان اروپايي را نيز براي حضور در بازار ايران وسوسه کرده است. بررسي ها نشان مي دهد حتي با وجود آمارهاي زيان مالي، همچنان بازار خودروي ايران براي خارجي ها و حتي همين خودروسازان داخلي جذاب است. ليلاز مي گويد:« بازاری به این جذابی طبیعتا همه خودرسازان خارجی را ترغيب می کند که در این بازار حضور داشته باشند. در بعضی سالها حتی در خودروی تجاری سالانه بین 10 تا 15 هزار دستگاه CKD از مجموعه خودرسازان اروپایی وارد ایران می شد و ایران تبدیل به بزرگترین بازار CKD دنیا شده بود. بنابراین این بازار، بسیار بزرگ است. امروز که فشارهای تحریم برداشته شده، طبیعتا آنها دوباره برمی گردند. خودروسازان ایرانی شرکای خارجی خود را به خوبی می شناسند. بازار  را می​شناسند و ارتباطاتشان برقرار است. بلافاصله رشته های قطع شده پیوند زده خواهد شد و فعالیت ها از سرگرفته می شود.» برخلاف آمارهاي رسمي، بررسي بازار خودروي ايران نشان مي دهد که خودروسازان حداقل به ميزان ادامه حيات از بازار خودرو سود کسب مي کنند. حتي طي دو ماه گذشته ميزان توليد خودرو در کشور 92 درصد رشد داشته است. همين آمارها نشان مي دهد سايپا با توليد انواع مدل هاي پرايد بيشترين سود را در بازار کسب مي کند. سايپا طي دو ماه 25 هزار و 10 دستگاه انواع پرايد توليد کرده است. بنابراين سايپا تنها با توليد پرايد 450 ميليارد فروش داشته است. سايپا با توليد يک هزار و 497 دستگاه پرايد نسيم دوگانه سوز هم 26 ميليارد تومان ديگر را به جمع دارايي هايش افزوده است. براين اساس سايپا با توليد انواع پرايد حداقل 476 ميليارد تومان فروش داشته است.

 طي همين زمان ايران خودرو 5هزار و 977 دستگاه پژو 405 توليد کرده است. ايران خودرو با فروش اين تعداد خودرو  120 ميليارد تومان نقدينگي را به کارخانه وارد کرده است. ايران خودرو با توليد بيش از 5 هزار دستگاه پژو پارس هم نزديک به 200 ميليون تومان سود کسب کرده است. توليد 2 هزار و 156 دستگاه سمند هم براي ايران خودرو 60 ميليارد سود به همراه داشته است. همين شرکت از توليد تندر 90 هم طي دو ماه 176 ميليارد تومان پول به اندوخته هاي مالي خود اضافه کرد. توليد 3 هزار و 634 دستگاه پژو 206 هم 130 ميليارد تومان را نصيب ايران خودرو کرده است. براين اساس ايران خودرو با توليد تعداد خودروهاي بيشتر 686 ميليارد تومان فروش داشته است. دو خودروساز بزرگ کشور طي دو ماه يک هزار و 162 ميليارد تومان فروش داشته اند. آمارهاي فروش تاييد مي کند که گفته هاي خودروسازان چندان هم با واقعيت هاي بازار سازگار نيست.