سفته‌بازانی که ناگهان باختند

به گزارش پارس به نقل از دنیای اقتصاد-در سال جاری، برخلاف سال های قبل، بازار غیر رسمی ارز و طلا با روند منفی روبه رو بوده است. این بازار در دو سال گذشته محل جولان سفته بازان بود؛ اما پس از تغییر مختصات سیاسی کشور با انتخابات ریاست جمهوری و افزایش ضریب اطمینان جامعه نسبت به اتفاقات آینده، این بازار با رکود عمیق روبه رو شد. در مقابل، سرمایه گذاری در بورس و سپرده گذاری در بانک ها جذاب ترین بخش سرمایه گذاری در سال جاری بوده است. چنان که بورس با بیش از ۱۰۰ درصد بازدهی، رتبه اول سرمایه گذاری را به خود اختصاص داد و سپرده گذاری در بانک ها با فاصله قابل توجهی در رتبه بعدی قرار گرفت. دو بازار خودرو و مسکن نیز با رکورد های گذشته کاملا فاصله دارند. این تصویر نشان می دهد تغییرات انتظارات روانی در کشور به دگرگونی در فضای سرمایه گذاری و پایان سفته بازی مخرب در سال جاری منجرشده و با کاهش جذابیت فعالیت های سوداگرانه، نقدینگی از بازارهای امن مانند ارز و طلا به سمت بازارهای مولد چون بازار سرمایه و بازار پول تغییر جهت داده است. اتفاقات سال ۹۲ در بازار ها یک پیام داشت: « سفته بازان به سرمایه گذاران باختند. »

  بازار ارز تهران که سال گذشته را با نوسانات شدید قیمتی شروع کرده، در جریان پیشرفت مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ و گسترش روابط اقتصادی خارجی ایران شاهد استقرار ثبات و کاهش نسبی نرخ ارز بود. در نتیجه روند باثبات نرخ ارز نیز، سفته بازی در بازار کمرنگ شد. به هر روی با وجود موضع گیری های منفی که درخصوص افزایش نرخ ارز وجود دارد، برخی کارشناسان معتقدند بهبود اوضاع اقتصادی کشور مستلزم افزایش سالانه ۶ تا ۷ درصدی نرخ ارز در شرایط استقرار ثبات در بازار است و فاصله زیاد این نرخ با سود بانکی حاکی از آن است که در صورت تحقق این روند نیز، سفته بازی خطری برای بازار نخواهد بود.

بازار سکه نیز به دلیل عملکرد ضعیف اونس در سال ۲۰۱۳ با رکود مواجه شده بود و پایین آمدن سطح مبادلات حتی امکان انعکاس تغییرات نرخ اونس را از این بازار گرفته بود. در اواخر بهمن ماه ورود اونس به کانال ۱۳۰۰ دلاری با افزایش تقاضای نوروزی همراه شد و بازار طلای داخل را قدری تکان داد. در نتیجه افزایش قیمت سکه در طول اسفندماه باعث شد که بخش عمده عقب ماندگی قیمتی سکه نسبت به اونس جبران شود. فعالان بازار امیدوارند که هماهنگی بازار سکه با اونس جهانی ادامه یابد تا عملکرد بازار داخل در نتیجه این هماهنگی بهبود یابد.
علاوه بر این دیروز، انتشار آمارهایی امیدوارکننده از تولیدات صنعتی آمریکا، در اولین روز نشست سران « کمیته بازار باز فدرال رزرو» افت نرخ اونس را موجب شد. قیمت انواع سکه نیز تحت تاثیر افت قیمت اونس و آرامش در بازار ارز داخلی قدری پایین آمد. با این وجود بازار ارز تهران، دیروز را نیز بدون تغییرات جدی قیمتی پشت سر گذاشت.

بازار ارز

در اولین ماه های سال ۹۲ بازار ارز شاهد نوسانات شدیدی بود و نرخ بالای تورم باعث شده بود که بسیاری از مردم برای حفظ ارزش سرمایه هایشان دارایی خود را به دلار و طلا تبدیل کنند. با روی کار آمدن دولت جدید، پیشرفت مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ و گسترش روابط اقتصادی خارجی کشور، تغییرات عمده ای در بازار ارز مشاهده شد. بازار حرکت به سمت ثبات را شروع کرد و این ثبات با کاهش نسبی نرخ ارز همراه شد. در طول مذاکرات چند بار توقف هایی بروز کرد که باعث تغییر در روند باثبات و نزولی نرخ ارز شد، ولی این رفتارها مقطعی بوده و بازار خیلی زود روند بلندمدت پیشین را از سر گرفت. کاهش نرخ ارز با عملکرد ضعیف طلا در سال ۲۰۱۳ همراه و باعث شد بسیاری از مردمی که دارایی های خود را به ارز و طلا تبدیل کرده بودند، متضرر شوند. بعد از این اتفاق و حصول اطمینان درخصوص روند باثبات و نزولی نرخ ارز مردم دیگر سرمایه های خود را به دلار تبدیل نکرده و حتی دلارهای خود را برای فروش به بازار آوردند. در نتیجه روی گرداندن مردم از دلار به عنوان یک کالای سرمایه گذاری نیز سفته بازی در بازار کمرنگ شد.

این روند تا اول زمستان ادامه داشت. تا اینکه در اوایل دی ماه نرخ دلار دوباره نوساناتی افزایشی را در پیش گرفت. بررسی روند نرخ رسمی و بازاری ارز در طول زمستان می تواند تصویری از روند بازار به دست دهد. نرخ رسمی دلار آمریکا در طول زمستان امسال از ۲ هزار و ۴۷۰ تومان پایین تر نیامد و از ۲ هزار و ۵۱۰ تومان نیز تجاوز نکرد. در نتیجه نرخ رسمی ارز در دامنه ای ۴۰ تومانی جابه جا می شد و بانک مرکزی در تنظیم قیمت ها در درجه اول به نرخ های برابری جهانی توجه داشت.

در نتیجه فاصله بین قیمت رسمی و بازاری ارز می تواند تصویری از رفتار نوسانی بازار به دست دهد. بررسی روند تغییر این فاصله از شروع دی ماه تا این روزها نشان می دهد، بازار ارز تهران در میانه های زمستان در باثبات ترین حالت خود بوده و در اسفند و دی رفتار نوسانی بیشتری در بازار دیده می شد. در اوایل دی ماه دستگیری بخشی از متهمان « هالک بانک» ترکیه نگرانی هایی را درخصوص راه های مبادلات ارزی کشور به وجود آورده و صعود نرخ ارز را موجب شده بود؛ اما بعد از چند هفته روند با ثباتی که در جریان کار دولت جدید در بازار حاکم شده بود، دوباره استقرار یافت و دامنه نوسان قیمت ها مجددا کاهش یافت. از آن زمان بازار برای چند هفته آرام بود تا اینکه افزایش تقاضای مسافران نوروزی و تقاضای پیش از تعطیلات باعث شد که نوسانات صعودی دوباره در بازار دیده شوند. فعالان بازار دوباره درخصوص مقطعی بودن این رفتار اظهاراتی را مطرح کرده و در واقع نیز مشاهده شد که با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال دامنه نوسان قیمت ها کاهش یافته و بازار حرکت به سمت ثبات و آرامش پیشین را شروع کرده بود.

بانک مرکزی در اولین روز هفته پایانی سال، نرخ رسمی دلار را به رغم تضعیف این ارز در بازار داخل و بازارهای جهانی قدری افزایش داد و موجب شد که نرخ رسمی دلار برای اولین بار در ماه های اخیر از سطح ۲ هزار و ۵۰۰ تومانی عبور کند. در نتیجه نوسانات اسفندماه فاصله بین نرخ رسمی و بازاری ارز قدری افزایش یافته بود، همراه شدن کاهش نرخ ارز در هفته آخر سال با افزایش نرخ رسمی ارز کاهش مجدد فاصله بین نرخ رسمی و بازاری دلار را موجب شد. روند آتی نرخ رسمی ارز و فاصله آن با قیمت ارز در بازار، می تواند تصویری از سیاست های بانک مرکزی به دست دهد. با توجه به اینکه یکسان سازی نرخ ارز در نیمه دوم سال آتی یکی از برنامه های بانک مرکزی است، روند نرخ رسمی ارز و فاصله آن با نرخ بازاری می تواند جالب توجه و حائز اهمیت باشد.

بازار طلا

طلا در اولین ماه های سال جاری کارکردی مشابه دلار برای مردم داشت. نرخ بالای تورم و اطمینانی که درخصوص روند صعودی نرخ سکه وجود داشت، باعث شده بود که عده زیادی از مردم سرمایه های خود را به سکه تبدیل کرده تا از افت ارزش ریال متضرر نشوند، اما عملکرد ضعیف طلا در سال ۲۰۱۳، باعث افت قیمت سکه در بازار داخل شد. عده زیادی از مردم اطمینان خود را نسبت به طلا به عنوان پناهگاهی امن برای سرمایه گذاری از دست دادند. رکود و پایین آمدن سطح مبادلات در بازار داخل باعث شد که سکه حتی توان انعکاس افزایش قیمت هایی را که اونس از ابتدای سال ۲۰۱۴ مصادف با دی ماه سال جاری، تجربه کرد، نداشته باشد. در نهایت ورود اونس به کانال ۱۳۰۰ دلاری در هفته آخر بهمن ماه با افزایش تقاضای نوروزی در بازار سکه همراه شد و بازار سکه قدری تکان خورد. بازار سکه مجددا افزایش قیمت های اونس را انتقال داد و افزایش قیمت به دلیل افزایش تقاضا باعث شد که بخش عمده عقب ماندگی قیمتی سکه نسبت به اونس جهانی جبران شود. در نتیجه بازار طلای داخل دوباره به هماهنگی مناسبی با اونس جهانی دست یافته و این امر به اعتقاد کارشناسان به عملکرد بهتر بازار سکه در سال آتی کمک خواهد کرد.

اونس جهانی از ابتدای سال ۲۰۱۴ تحت تاثیر

نااطمینانی های سیاسی و اقتصادی بیش از ۱۴ درصد افزایش قیمت داده بود و امیدها در بازار طلای جهانی و به تبع آن در بازار داخل افزایش یافت. اطمینان سرمایه گذاران نسبت به فلز زردرنگ دوباره قدری افزایش یافت. در نتیجه سرمایه گذاران داخلی در شرایط کنونی به روند اونس جهانی نظر دارند تا تصویری از آینده بازار سکه به دست آورند.
در مجموع بازار ارز و طلا در سال جاری با هیجان روزهای پایانی در سال قبل روبه رو بود، تحرکات سفته بازان در بازار ناکام ماند و گفته می شود بخش زیادی از دلارهای خانگی روانه بازار شد تا این دو بازار که در سال های گذشته در افزایش قیمت رکورددار بودند روزهای سرد و کم رونقی را سپری کنند.