چه کسانی اوراق مشارکت بانک مرکزی را خریدند؟

گروه اقتصادی - بانک مرکزی در جدیدترین اقدام خود در جهت سیاست های کلان اقتصادی برای کنترل تورم و جذب نقدینگی اقدام به اوراق مشارکت کرده است. انتشار اوراق مشارکت بانک مرکزی که با تبلیغات گسترده ای آغاز شد، گرچه نسبت به گذشته رونق بیشتری داشته است اما گفته می شود هنوز غبار سال های اخیر از آن کاملا زدوده نشده است.

به گزارش پارس ؛ از سال ۱۳۷۶که قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، بانک مرکزی با انتشار این اوراق هدف تامین مالی در نظام اقتصادی کشور را احیا کرد؛ چرا که اوراق قرضه خیلی وقت بود که به دلیل ربا بودنش از اقتصاد ایران خارج شده بود. از آن زمان بانک مرکزی با اهداف، « اجرای عملیات بازار باز» و « مدیریت نقدینگی و اعتبار» و « مداخله در بازار پول» اقدام به انتشار اوراق مشارکت می کند. . اکنون بانک مرکزی فروش اوراق مشارکت را کلید زده است. البته به اذعان برخی از کارشناسان افت شاخص بورس اوراق بهادار یکی از دلایل مهم انتشار اوراق مشارکت توسط بانک مرکزی بوده است.

صعودی شدن بازار ارز و طلا، مسکن و بورس در سال های اخیر باعث دلسردی سرمایه گذاران از این اوراق شده بود. به طور مثال سال گذشته تنها ۴۷درصد از این اوراق به فروش رفت و علت آن نیز چیزی نبود جز افزایش نرخ ارز و طلا. در واقع صعودی شدن نرخ ارز درکنار جذابیت اندک بانک ها، سبب شده بود تا آنها در مقایسه با بازار اوراق مشارکت جذابیت بیشتری داشته باشند.

اکنون نیز می توان گفت در حالیکه با تبلیغات گسترده بانک مرکزی مشتریان اوراق مشارکت نسبت به گذشته افزایش داشته، نزولی شدن روند بورس در این موضوع بی تاثیر نبوده است. به خصوص آنکه درطی ماه های اخیر افراد نابلد زیادی برای سرمایه گذاری به بازار بورس پناه آورده بودند. با این وجود، اوراق مشارکت هنوز که هنوز است بیشتر مورد استقبال کسانیست که به دنبال سود بیشتر از سود سپرده بانکی و فراری از هرگونه ریسک هستند.

گرچه این سود بازارهاست که افراد را به خود جلب می کند اما سرمایه داران براساس ریسک پذیری خود جذب بازارهای سرمایه می شوند. میزان اطمینان سرمایه گذاران از دریافت سود از بازارهای مختلف درجه ریسک پذیری و ریسک گریزی آنها را تعیین می کند. حال تصور کنید که رقم سود علی الحساب سرمایه را یک نهاد اقتصادی رسمی در کشور تعیین و بازگشت آن را تضمین کند. طبیعی است همین تضمین باعث می شود تا ریسک سرمایه گذاری به میزان حداقل خود کاهش یابد و این سود زمانی جذاب تر می شود که رقم سود تعیین شده بیش از سود سپرده بانکی باشد.

این تضمین و افزایش نرخ سود اوراق مشارکت در شرایطی رخ داد که بازار ارز و سکه مانند سابق برای دارندگان نقدینگی جذاب نیستند و بازار مسکن نیز احتیاج به نقدینگی فراوانی دارد. بازار بورس نیز گرچه نزولی شده است اما حضور در آن احتیاج به دانش و البته ریسک پذیری بالا دارد. بازاری مانند بورس بازاریست که شاخص هایش به سرعت به اخبار مختلف واکنش نشان می دهد و اینگونه یک شبه می تواند سرمایه افراد را به باد دهد. بنابراین بازارهای بورس و سهام همواره مورد استقبال افراد ریسک پذیر هستند.

اوراق مشارکت را می توان یکی از مطمئن ترین راه های سرمایه گذاری دانست. چرا که خرید اوراق مشارکت یعنی کسب سودی معقول درحالیکه خطرات بازارهای دیگر نیز آن را تهدید نمی کند. اوراق مشارکت گرچه از نظر بازددهی فاصله زیادی با بازار سرمایه دارد، اما سود تضمینی آن برگ برنده ای است در تقابل با دیگر بازارها. همین امر موجب شده است تا جذابیت بازار اوراق مشارکت برای افراد کم ریسک بیش از سایر بازارها باشد.

نتایج یک تحقیق نشان می دهد با افزایش میانگین سنی جهان، تقاضا برای استفاده از اوراق قرضه افزایش می یابد. درواقع با افزایش سن افراد، قدرت ریسک پذیری آنها نیز کاهش پیدا می کند. این امر باعث می شود در سنین بالا فرد به دنبال ابزاری با درجه اطمینان بالا، برای سرمایه گذاری و افزایش سود باشد. بر اساس توصیه های این تحقیق، به نظر می رسد تبلیغات اوراق قرضه برای افراد در سنین بالاتر، می تواند خرید اوراق قرضه را بیشتر تحت تاثیر خود قرار دهد. پیامد این تحقیق برای جوامعی که میانگین سنی بالایی دارند، می تواند این گونه باشد که جذابیت این اوراق در این کشورها به مراتب بالاتر است.

لازم به ذکر است از سال های ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۹ حدود ۳۳ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت عرضه شده که از این حجم حدود ۵/۲۹ هزار میلیارد تومان از این اوراق به فروش رسیده است. همچنین در سال گذشته ۴۷ درصد از اوراق منتشر شده بانک مرکزی با تقاضا از سوی مشتریان روبه رو بوده است.