علل ناپایداری بورس تهران

به گزارش پارس به نقل از دنیای اقتصاد- در پی ناامیدی از بازارهای موازی، بسیاری از سرمایه گذاران غیرحرفه ای به دنبال کسب سودهای کوتاه مدت وارد بورس شده اند؛ درحالی که کارشناسان، همواره بازار سرمایه را گزینه ای مناسب برای سرمایه گذاران میان مدت و بلندمدت می دانند. در این بین، شیوع شاخص گرایی و صف گرایی، نماد بازار هیجانی معرفی شده است. به گفته کارشناسان، آموزش و سمت وسو دادن صحیح به انتظارات سرمایه گذاران، راه حل برون رفت از این وضعیت است.

  بازار سرمایه، بازار اطلاعات مالی است و آنها که به این ابزار دسترسی بیشتری دارند، همواره از بقیه موفق ترند.
اما در این میان سرمایه گذاران باید قبل از استفاده از اطلاعات موجود از صحت و سقم آنها اطمینان حاصل کنند، در غیر این صورت، شایعات جای اطلاعات صحیح را خواهد گرفت و رفتار غیرمنطقی براساس اطلاعات غلط، بازار را به سمتی خواهد برد که جز زیان سرمایه گذاران خرد حاصلی نخواهد داشت.

بازار سرمایه طی یکی دو هفته اخیر، نوسانات شدیدی را تجربه کرد که بیشتر به دلیل تبعیت فعالان این بازار از شایعات و هیجانات موجود بود.

سرمایه گذاران غیرحرفه ای که از بازدهی بازارهای موازی ناامید شده بودند، در حالی که انتظارات کوتاه مدت غیرمنطقی از بازار سرمایه داشتند به هیجانات و شایعات موجود دامن زدند و جو ناپایداری را در بازار پدید آوردند.

در حالی که تجربه نشان داده است که بازار سرمایه در درازمدت می تواند امن ترین گزینه برای سرمایه گذاری باشد؛ اگرچه برخی رخدادها در کوتاه مدت می تواند تاثیر منفی بر این بازار داشته باشد- مانند ابهامات بودجه و مسائل مطرح شده پیرامون صنایع تاثیرگذار در بازار که طی مدت یادشده بر روند منفی بازار تاثیر گذاشت- اما همواره کارشناسان بازار سرمایه را گزینه ای مناسب، برای سرمایه گذاران میان مدت و بلندمدت معرفی می کنند و سهامداران را به خویشتن داری و پرهیز از سفته بازی و رفتارهای هیجانی توصیه می کنند.

سرمایه گذاران بلندمدت از بازار خارج نمی شوند

معاون عملیات و بازار شرکت تامین سرمایه امین درباره تصویر فعلی بورس از منظر سرمایه گذاران بلندمدت و تمایل آنها به خروج از بازار توضیح داد: برای سرمایه گذاران کلان (حقوقی) بلندمدت، بازار سرمایه همواره بستر مناسبی برای سرمایه گذاری بوده و هست و در مواقعی که بازار رو به پایین و منفی است، آنها فقط درصدد اصلاح پرتفوی خود برآمده و به هیچ عنوان منابع خود را از بازار خارج نمی کنند (نمی توانند خارج کنند) فقط ممکن است، ترکیب دارایی ها را در پرتفوی خود به سمت سهام بنیادی تر سوق داده یا در سهام بنیادی که دارند، قیمت تمام شده خود را پایین بیاورند.

داود رزاقی گفت: از منظر این گروه، افت و اخیر قیمت ها در بازار سهام کاملا هیجانی و تنها از جنبه فضای روانی حاکم بر روند معاملات رخ داده است و با رشد زیادی که قیمت ها طی سال جاری شاهد آن بودند، انتظار اصلاح وجود داشت.

وی ادامه داد: برای سرمایه گذاران خرد (حقیقی) بلندمدت، نیز تقریبا همین وضعیت حاکم است، فقط با این تفاوت که دیگر به پرتفوی خود سهمی اضافه نکرده و شاید در سهم هایی که سود خوبی کرده و به هدف (تارگت) قیمتی اش رسیده و حتی از آن گذشته باشد به فکر تبدیل آن به اوراق مشارکت با درآمد ثابت و تضمین شده بیفتند و منتظر آینده بمانند تا ارزان تر بخرند و سهام شرکت هایی را که از لحاظ پارامترهای بنیادی قوی هستند با عجله به فروش نمی رسانند.

معاون تامین سرمایه امین با اشاره به ابهامات موجود در بازار خاطرنشان کرد: شرایط خاص برخی از صندوق های سرمایه گذاری مانند زمان پرداخت سود یا شرکت های سرمایه گذاری برای شناسایی سود و پایان سال مالی آنها، نزدیکی به پایان ماه و تسویه با سرمایه گذاران دارای خریدهای اعتباری با کارگزاران، تصویب بودجه سال بعد دولت و تعیین برخی عوامل موثر بر بودجه شرکت های بورسی، پیش بینی بودجه سال بعد اغلب شرکت ها، مسائل سیاسی داخلی و خارجی (موضوع هسته ای و سوریه) ، عرضه های سازمان خصوصی سازی، شایعات مربوط به تغییرات مدیریتی در سازمان بورس و اوراق بهادار و افزایش وام تسهیلات مسکن نیز موجب این موضع شده و نبود ثبات در تصمیم گیری و ابهام در آنها را ایجاد کرده است.

وی تاکید کرد: البته بسیاری از شرکت ها گزارش های ۹ ماهه مطلوبی را به بازار ارائه کرده اند و برخی از آنها با تعدیل مثبت و پوشش بالا همراه بوده اند که کمی از ابهامات را کاسته است.

سرمایه گذاران هیجان ساز، گوش به زنگ شایعات

این کارشناس بازار درخصوص ریسک پذیری سرمایه هایی که از بازارهای طلا و ارز وارد بازارسرمایه شده اند، گفت: این سرمایه های خرد به ظاهر معمولا ریسک پذیری بالایی داشته و دنبال سود بالا در کوتاه مدت هستند و در عمل در بازار، رفتار هیجانی ایجاد می کنند. از سوی دیگر به دلیل عدم آشنایی کامل با بازارسرمایه قبل از سرمایه گذاری با کوچک ترین بی مهری از طرف بازار رفتار هیجانی از خود نشان داده و فقط به دنبال شایعات بوده و تحلیل سهام و شرکت ها را کار بیهوده ای می دانند.

رزاقی سپس گفت: به دلیل عدم آموزش کافی و فرهنگ سازی صحیح نمی توان به حضور بلندمدت آنان در این بازار امید چندانی داشت و این گروه اعتماد چندانی به نهادهای بازار سرمایه نداشته و به جای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری به دنبال گرفتن کد معاملاتی و انجام معاملات آنلاین و گوش به زنگ شایعات برای انجام معاملات هستند؛ در نتیجه در بلندمدت یا باید خود را با ریسک های موجود و شرایط بازار سرمایه وفق داده یا از آن خارج شوند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سرمایه گذارانی که از بازارهای طلا و ارز وارد بورس شده اند با بهبود بازارهایی مثل مسکن یا حتی سکه بورس را ترک نمی کنند، پاسخ داد: این گروه به بازار سرمایه به دید کوتاه مدت می نگرند و برای از دست ندادن فرصت در زمان افت یا ثبات بازارهای رقیب (مسکن، طلا و ارز) به سمت بازار سرمایه آمده اند، بنابراین نمی توان برای حضور همه آنها در بلندمدت برنامه ریزی کرد. دلیل این امر عدم تمایل آنها برای وقت گذاشتن و آموزش حرفه یا سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری است.

وی درباره امکان خروج سرمایه گذاران با دید کوتاه مدت به دلیل ریزش های اخیر بازار گفت: نوسان جزو ذات بازار سرمایه دارد و خروج این گروه بستگی به یافتن بازار دیگری برای سرمایه گذاری دارد و با توجه به عدم شروع به رشد یا عدم شایعه رشد در بازارهای رقیب، به نظر می رسد این گروه، در حال حاضر به دنبال نقد کردن سهام و جایگزین کردن آن با اوراق با درآمد ثابت تضمین شده هستند، به طوری که این اوراق در قیمت اسمی در بازار سرمایه نایاب شده است. به نظر می رسد این گروه کمی دیگر منتظر مانده و سپس بازار هدف خود را انتخاب کنند.

رزاقی درباره تاثیر تدوین بودجه در مجلس بر صنایع سودآور بورس گفت: با کاهش سود شرکت های بورسی قیمت سهام آنها نیز کاهش یافته و این بازار را دچار رکود می کند، اما باید منتظر تصویب نهایی و آثار آن ماند، چون هر لحظه اخبار مختلفی به گوش می رسد.

آسیب پذیری بازار از شاخص گرایی

وی درباره آسیب پذیری بازار به دلیل شاخص گرایی فعالان بازار در کنار صف گرایی بخش زیادی از سرمایه گذاران بازار گفت: معمولا صف به دلیل وجود حجم مبنا و دامنه نوسان به وجود می آید. با توجه به بزرگ شدن بازار معمولا سهام شرکت های مطرح و بزرگ، روان بوده و کمتر شاهد صف های خرید یا فروش بلندمدت هستیم، مگر در موارد خاص، بنابراین می توان ویژگی نقدشوندگی را که یکی از مولفه های اصلی برای سرمایه گذاران است، در بازار سرمایه ملاحظه کرد.

رزاقی تصریح کرد: موضوع شاخص گرایی و صف گرایی، نماد و نمود وجود بازار هیجانی و تصمیمات مبتنی بر شایعات است و باعث آسیب به بازار خواهد شد. وقتی که سهام شرکتی روز را با صف خرید شروع کرده و طی روز چندین بار صف فروش و دوباره صف خرید می شود و در پایان با صف فروش بسته می شود از نشانه های این موضوع است.

وی تاکید کرد: افزایش شاخص بورس و اعلام آن از طریق رسانه های عمومی و تشویق مردم برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه توسط مدیران عالی کشور موجب سرازیر شدن سرمایه های مردم به این بازار شد و در این بین جای خالی آموزش قابل لمس است.

رزاقی درخصوص امکان بازگشت بورس به وضعیت پایدار با توجه به پیش بینی هایی که از رشد اقتصادی در سال جدید وجود دارد، گفت: معمولا بازار سرمایه به پیشواز رشد اقتصادی می رود و به اصطلاح پیش خور می کند؛ با توجه به تحریم طولانی و آثار مثبت و منفی که روی برخی از صنایع گذاشته است به نظر می رسد رفع این اثر و برگشتن به شرایط قبل کمی زمان بر باشد.

لزوم افزایش آموزش و آگاهی در بازار

وی یادآور شد: تحریم، موجب افزایش نرخ ارز و سودآوری برخی از صنایع شد اما با کاهش نرخ ارز، این صنایع سود کمتری خواهند داشت و به جز گروه کوچکی از صنایع، بقیه صنایع با فعالیت و سودآوری بیشتری روبه رو خواهند شد از جمله: صنایع، پتروشیمی، خودرو و بانک ها.

رزاقی اظهار امیدواری کرد: به نظر می رسد بعد از رشد هیجانی و پس از استراحت خوب و اصلاح بازار، یک رشد منطقی و معقول و متناسب با رشد اقتصادی کشور را در بازار سرمایه شاهد خواهیم بود.

معاون تامین سرمایه امین در پاسخ به این پرسش که انتقال منابع از بازار ثانویه به اولیه چه اثری بر پایداری بازار و ماندگاری سرمایه گذاران در بلندمدت دارد، گفت: به نظر می رسد فرهنگ سازی و آموزش و سمت و سو دادن صحیح به انتظارات سرمایه گذاران مشکل اصلی درحال حاضر است و در صورتی که شرکت ها افزایش سرمایه مناسبی از محل آورده سهامداران بدهند یا تاسیس شرکت های سهامی عام و پذیره نویسی عمومی، ایجاد ابزارهایی مانند صندوق پروژه و سهام پروژه، انتشار اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام یا قابل تعویض با سهام رونق بگیرد، می تواند ماندگاری سرمایه گذاران را به دنبال داشته باشد، البته به شرط ثبات درفضای اقتصادی و سیاسی.

وی در پایان پیشنهاد کرد: به نظر می رسد آموزش و آگاهی دادن به مردم باعث تصمیم گیری منطقی تر شده و در کنار آرامش فضای اقتصادی و سیاسی، بازار سرمایه نیز مسیر منطقی خود را طی کند.