دوران طلایی بورس چگونه گذشت

به گزارش پارس به نقل از فارس، بورس اوراق بهادار تهران در بهمن ماه سال ۱۳۴۶ بر پایه قانون مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ تأسیس شد.

دوران فعالیت بورس اوراق بهادار را می توان به چهار دوره تقسیم کرد: دوره نخست (۱۳۵۷-۱۳۴۶) ، دوره دوم (۱۳۶۷-۱۳۵۸) ، دوره سوم (۱۳۸۳-۱۳۶۸) و دوره چهارم (از ۱۳۸۴ تاکنون) .

بورس اوراق بهادار از پانزدهم بهمن سال ۱۳۴۶ فعالیت خود را با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی آغاز کرد.

در پی آن شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد به بورس تهران راه یافتند.

در این دوره گسترش فعالیت بورس اوراق بهادار بیشتر مرهون قوانین و مقررات دولتی بود که از جمله می توان مواردی همچون؛ تصویب قانون گسترش مالکیت سهام واحدهای تولیدی در اردیبهشت ۱۳۵۴ که به موجب آن مؤسسات خصوصی و دولتی موظف شدند، به ترتیب ۴۹% و ۹۴% سهام خود را به شهروندان عرضه کنند؛ تصویب قانون معافیت های مالیاتی برای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در سال ۱۳۵۴ اشاره کرد.

طی ۱۱ سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران، تعداد شرکت ها و بانک ها و شرکت های بیمه پذیرفته شده از ۶ بنگاه اقتصادی با ۶/۲ میلیارد ریال سرمایه در سال ۱۳۴۶ به ۱۰۵ بنگاه با بیش از ۲۳۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ افزایش یافت.

همچنین ارزش مبادلات در بورس از ۱۵ میلیون ریال در سال ۱۳۴۶ به بیش از ۳۴ میلیارد ریال طی سال۱۳۵۷ افزایش یافت.

دوره دوم (۱۳۶۷-۱۳۵۸)

در سال های پس از انقلاب اسلامی و تا پیش از نخستین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی، دگرگونی های چشمگیری در اقتصاد ملی پدید آمد که بورس اوراق بهادار تهران را نیز در برگرفت.

نخستین رویداد، تصویب لایحه قانون اداره امور بانک ها در تاریخ هفدهم خرداد ۵۸ توسط شورای انقلاب بود که به موجب آن بانک های تجاری و تخصصی کشور در چارچوب ۹ بانک شامل ۶ بانک تجاری و ۳ بانک تخصصی ادغام و ملی شدند.

چندی بعد و در پی آن شرکت های بیمه نیز در یکدیگر ادغام شده و به مالکیت دولتی درآمدند و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیرماه سال ۱۳۵۸ موجب شد، تعداد زیادی از بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند، به گونه ای که تعداد آنها از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ کاهش یافت.

حجم معاملات سهام در این دوره از ۲/۳۴ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ به ۹/۹ میلیارد ریال در سال ۱۳۶۷ کاهش یافت و میانگین نسبت حجم معاملات سهام به GDP به کمترین میزان در دوران فعالیت بورس رسید که از مهمترین دلایل آن شرایط جنگی و روشن نبودن خطوط کلی اقتصاد کشور بود.

بدین ترتیب در طی این سال ها، بورس اوراق بهادار تهران دوران فترت خود را آغاز کرد که تا پایان سال ۱۳۶۷ ادامه یافت.

دوره سوم (۱۳۸۳-۱۳۶۸)

با پایان یافتن جنگ تحمیلی، در چارچوب برنامه ۵ ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان زمینه ای برای اجرای سیاست های خصوصی سازی مورد توجه قرار گرفت.

بر این اساس، سیاست گذاران در نظر دارند، بورس اوراق بهادار با انتقال پاره ای از وظایف تصدی های دولتی به بخش خصوصی، جذب نقدینگی و گردآوری منابع پس اندازی پراکنده و هدایت آن به سوی مصارف سرمایه گذاری، در تجهیز منابع توسعه اقتصادی و انگیزش مؤثر بخش خصوصی برای مشارکت فعالانه در فعالیت های اقتصادی، نقش مهم و اساسی داشته باشد.

در هر حال، گرایش سیاست گذاری های کلان اقتصادی به استفاده از ساز و کار بورس، افزایش چشم گیر شمار شرکت های پذیرفته شده و افزایش حجم فعالیت بورس تهران را در بر داشت، به گونه ای که حجم معاملات از ۹/۹ میلیارد ریال سال ۱۳۶۷ به ۱۰۴.۲۰۲ میلیارد ریال در پایان سال ۱۳۸۳ رسید و تعداد بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده در بورس تهران از ۵۶ شرکت به ۴۲۲ شرکت افزایش یافت.

در این دوره دولت مجموعه ای از قوانین و مقررات در راستای گسترش بازار بورس اوراق بهادار وضع نمود که تأثیر به سزایی در افزایش حجم معاملات داشت.

تبصره ۳۵ قانون بودجه سال ۱۳۷۸ کل کشور که در آن به وظیفه دولت نسبت به تعیین تکلیف همه شرکت های بخش دولتی از راه ادغام، واگذاری و فروش سهام به بخش های خصوصی و تعاونی اشاره شد.

ماده ۹۴ قانون برنامه سوم توسعه (۱۳۸۳-۱۳۷۹) که بر اساس آن شورای بورس موظف شد، تا کارهای لازم را برای ایجاد شبکه رایانه ای بازار سرمایه ایران به منظور انجام گرفتن داد و ستد الکترونیک اوراق بهادار در سطوح ملی و پوشش دادن خدمات اطلاع رسانی در سطح ملی و بین المللی انجام دهد.

همچنین بر اساس ماده ۹۵ برنامه سوم توسعه، شورای بورس مجاز شد تا دست به راه اندازی بورس های منطقه ای در سطح کشور بزند و راهکارهای لازم را برای قابل معامله شدن دیگر ابزارهای مالی در بورس اوراق بهادار فراهم کند.

از سال ۱۳۶۹ محاسبه شاخص بهای سهام در بورس اوراق بهادار تهران آغاز شد که مقدار آن از ۴۷۲ واحد در سال ۱۳۷۰ به ۱۲.۱۱۳ واحد در سال ۱۳۸۳ رسید.

دوره چهارم (از سال ۱۳۸۴ تاکنون)

در سال ۱۳۸۴، نماگرهای مختلف فعالیت بورس اوراق بهادار در ادامه روند حرکتی نیمه دوم سال ۱۳۸۳، همچنان تحت تأثیر رویدادهای مختلف داخلی و خارجی و افزایش بی رویه شاخص ها در سال های قبل، از روندی کاهشی برخوردار بودند و این روند، به جز دوره کوتاهی در آذرماه تا پایان سال قابل ملاحظه بود.

به هر حال از آذرماه سال ۱۳۸۴، سیاست ها و تلاش دولت و سازمان بورس باعث کند، شدن سرعت روند کاهشی معیارهای فعالیت بورس شد. درحالی که شاخص کل در پایان سال ۱۳۸۴ به ۹.۴۵۹ واحد رسیده بود، طی سال ۱۳۸۵ از مرز ۱۰.۰۰۰ واحد عبور کرد و در نهایت در پایان سال مذکور ۹.۸۲۱ واحد را تجربه کرد.

همچنین کاهش چشم گیر معاملات سهام در سال ۱۳۸۴، با توجه به اقدامات مؤثر مورد اشاره در سال ۱۳۸۵ به تعادل نسبی رسید، به نحوی که ارزش معاملات سهام و حق تقدم در سال ۱۳۸۴ در حدود ۵۶.۵۲۹ میلیارد ریال و در سال ۱۳۸۵ معادل ۵۵.۶۴۵ میلیارد ریال ارزیابی شد.

تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از ۴۲۲ شرکت در پایان سال ۱۳۸۳ به ۴۳۵ شرکت در پایان سال ۱۳۸۵ افزایش یافت.

به گزارش فارس، در این دوره اتفاقاتی مهمی رخ داد که از جمله آن ها، تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (یکم آذرماه ۸۴) ، تشکیل شورای عالی بورس و اوراق بهادار، تشکیل سازمان بورس و اوراق بهادار، تشکیل بورس اوراق بهادار تهران (شرکت سهامی عام) ، تشکیل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، بورس اوراق بهادار تهران (شرکت سهامی عام) به موجب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذرماه ۱۳۸۴ تأسیس شده است.

* راه اندازی فرابورس و بورس انرژی ایران

از آنجا که یکی از بهترین و شفاف ترین مکانیزم های قیمت گذاری محصولات، عرضه آنها در بورس است، در اوایل دهه ۸۰ ایده تاسیس بورسی برای انجام معاملات نفت طی فرآیندی مشترک میان وزارتخانه های نفت و اقتصاد شکل گرفت.

در فاز نخست برای محقق شدن این ایده در اواخر بهمن ۱۳۸۶ مبادلات فرآورده های نفت و پتروشیمی در بازار سرمایه آغاز َشد.

از سویی با وجود زیرساخت های موجود در صنعت برق کشور که آن را از کشورهای منطقه متمایز می سازد، همزمان با فعالیت ها در راستای شکل گیری بورس نفت، لزوم راه اندازی بورس برق در ادامه توسعه بازار برق کشور احساس شد. در خرداد ۸۷ شورای عالی بورس با تاسیس بورس برق موافقت می کند.

در این بین تشکیل بازاری منسجم برای در بر گیری همه کالاهای از جنس انرژی و تشکیل بورسی جامع و واحد برای معاملات انواع حامل های انرژی پیشنهاد شد.

تلاش ها برای ورود نفت و سایر حامل های انرژی به بازار سرمایه و تعیین قیمت این محصولات در بورس، اوایل سال ۱۳۹۰ شکل دیگری یافت. در این سال شورای عالی بورس تصمیم گرفت بورسی را با محوریت حامل های انرژی شکل دهد.

شورای عالی بورس و اوراق بهادار در جلسه سی ام خردادماه ۹۰ با تجمیع درخواست های جداگانه برای راه اندازی بورس نفت و برق به راه اندازی بورس انرژی رای داد.

بر این اساس بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور جهت عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ و سایر حامل های انرژی شکل گرفت.

در تاریخ یازدهم اسفند ۱۳۹۰ مجمع عمومی مؤسس شرکت بورس انرژی برگزار شد و از بین کاندیداهای عضویت در هیئت مدیره، ۷ عضو اصلی و ۲ عضو علی البدل انتخاب شدند.

در ادامه با مشخص شدن ترکیب هیئت مدیره بورس انرژی، در تاریخ بیست و پنجم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و نود و یک هجری شمسی، آقای شاپور محمدی  مدرس دانشگاه تهران به عنوان نخستین مدیرعامل چهارمین بورس کشور انتخاب و برای تایید به سازمان بورس معرفی شد.

این بورس، ماه آینده پس از طی ۱۲ ماه از فعالیتش، یکساله خواهد شد که تاکنون اهداف آن در بخش معاملات برق، محصولات پتروشیمی و نفت محقق شده اما معاملات نفت خام در پیچ وخم بسترسازی های عرضه آن است که طبق گفته مدیرعامل فعالی آن، سیدعلی حسینی این امر نیز محقق خواهد شد.

فرابورس ایران در تاریخ بیست ودوم آبان ۸۷ زیر نظر سازمان بورس در اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری تهران به ثبت رسید و فعالیت خود را آغاز کرد.

پس از تدوین و تصویب دستورالعمل های مورد نیاز جهت پذیرش و دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات فرابورس و ایجاد زیر ساخت لازم، بازار فرابورس ایران در تاریخ ۶ مهرماه ۱۳۸۸ به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.

به گزارش فارس، در ادامه نگاهی به فعالیت ها، میزان معاملات و دستاوردهای بازار سرمایه (بورس های ۴ گانه) پس از سی وپنجمین طلیعه فجر انقلاب اسلامی ایران در آستانه این ایام الله داریم.

اکنون ارزش بازار بورس تهران به ۴۰۶ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال گذشته رشد بیش از ۱۳۸ درصدی را نشان می دهد؛ در فرابورس نیز ارزش بازارها به ۹۷ هزار میلیارد تومان نزدیک شده که نسبت به سال گذشته رشد ۹۶ درصدی دارد؛ در مجموع ارزش بازارهای سهام از ۲۲۰ به ۵۰۶ هزار میلیارد تومان یعنی ۲.۵ برابر افزایش رسیده است.

امسال به لحاظ ارزش و میزان معاملات به نسبت سال های گذشته، استثنایی ترین سال به شمار می رود که همه چشم ها نیز به این بازار دوخته شده است.

ارزش معاملات بورس تهران به ۱۸ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل نشان از افزایش ۴ برابری است؛ دفعات معاملات نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش چشمگیری داشته و شاخص کل بورس نیز تا امروز با بازدهی ۱۱۶ درصدی به رقم ۸۲ هزار واحد رسیده است در حالی که این میزان در ابتدای امسال ۳۸ هزار و ۴۱ واحد بود.

معاملات بورس کالایی ایران

در رینگ های پتروشیمی، فلزات و فرآورده های نفتی تا به امروز ۳۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان معامله انجام شده که سال گذشته این میزان ۲۲ هزار و ۷۰۰  میلیارد تومان بود.

معاملات بورس انرژی ایران

تاکنون ۳۱۰ میلیارد تومان معامله در بورس انرژی ایران انجام شده است؛ این میزان با توجه یک ساله بودن آن رقم قابل توجهی است که همواره در حال افزایش است.

معاملات آنلاین در بازار سهام

پس از گذشت ۴۶ سال از عمر بورس های اوراق بهادار و کالایی اکنون دیگر معاملات کاغذی جای خود را به بسترهای الکترونیکی با امنیت بالا در فضای مجازی داده است که این مهم با توجه به پیشرفت های جدید در حال تحولات فراوانی است.

اکنون حدود ۷۰ درصد معاملات هم اکنون از بستر معاملاتی آنلاین انجام می شود که به لحاظ ارزش حدود ۴۰ درصد میزان معاملات را به خود اختصاص می دهد؛ افزایش زیرساخت های الکترونیکی و آنلاین قطعا موجب گسترش دسترسی به بازار سرمایه خواهد بود؛ ناگفته نماند، اکنون بیش از ۱۰۵۰ ایستگاه معاملاتی برای سرمایه گذاران فعال است.

همچنین در گذشته، امکان خرید سرمایه گذاران خرد در بورس کالا وجود نداشت که اکنون با توجه به بسترسازی های انجام گرفته این مهم نیز به زودی محقق خواهد شد.

راه اندازی بازاری جدید برای تجاری سازی ایده ها/برندها در ایران ارزش گذاری می شوند

همچنین امسال دستورالعمل بازار ایده تصویب و ابلاغ شده و اولین معاملات آن نیز با توجه به رایزنی ها قراست تا پایان امسال کلید بخورد.

پس از راه اندازی بورس ایده در ایران، امکان تجاری سازی ایده ها و برندها فراهم شده و به قولی جلوگیری از فرار مغزها و ایده ها در کشور با چنین اقدام مثبتی، از اهداف آنست.

با توجه به دستورالعمل بورس ایده، معاملات به سه شکل امکان واگذاری ایده به شکل دائمی، مدت معین و یا مشارکتی امکان پذیر می شود.

اوراق خزانه اسلامی اولین تجربه انتشار اوراق بدون کوپن سود

اولین بسته اوراق خزانه اسلامی طبق قانون به میزان ۱۰۰۰ میلیارد تومان از طریق فرابورس منتشر خواهد شد که معاملات ثانویه آن نیز در این بازار انجام می شود.

این اوراق نرخ سود مشخص نداشته و در بازار فرابورس به زیر قیمت اسمی هم معامله خواهند شد و قیمت آن در بازار ثانویه فرابورس تعیین و سود سرمایه گذاران در آن مشخص خواهد شد.

انتشار اوراق استصناع (طلب احداث صنعت)   و مشارکت قابل تبدیل به سهام و صندوق های پروژه در بازار سرمایه یکی دیگر از اقدامات برای تأمین مالی صنایع خواهد بود.

بنابراین گزارش، پذیرش عضویت سازمان بورس و اوراق بهادار در سازمان بین المللی XBRL یکی از اخبار مثبت بازار سرمایه، در سال جاری است که به همت مدیران فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار محقق شده است.

دوره ۴۶ ساله بورس در حالی با رشد و رونق همراه بوده است که ابزارهای بسیاری از جمله ای تی اف ها (صندوقهای قابل معامله بورسی)   در آن ظهور کرده اند تا ریسک های بالای سرمایه گذاران در آن مدیریت شود.