هشدار وزیر نیرو درباره بروز بحران آب

به گزارش پارس به نقل از مهر، حمید چیت چیان با هشدار نسبت به اینکه روز به روز به سمت بحران آبی در حرکت هستیم گفت: حداکثر میزان مجاز برای استفاده از منابع آب تجدیدشونده ۶۰ درصد است اما اکنون از ۱۲۰ میلیارد مترمکعب، ۹۶ میلیارد مترمکعب مصرف می شود یعنی به جای ۶۰ درصد ۸۰ درصد استفاده می شود که این فشار زیاد به منابع طبیعی وارد می کند و موجب خشکی تالاب هایی مانند هامون، بختگان و دریاچه ارومیه شده است.

وزیر نیرو با بیان اینکه ایران در زمان حاضر در مرحله تنش آبی است اظهارداشت: با شرایط کنونی، روز به روز به سمت بحران آبی حرکت می کنیم. وی در آئین گشایش نخستین همایش ملی بازیافت آب، راهبردی اصولی در مدیریت بحران آب، از بحران آب به عنوان چالش اصلی جهان در هزاره سوم یاد کرد و بیان داشت: تامین امنیت آبی در قرن ۲۱ دغدغه اصلی دولت ها بوده و لازم است بدانیم که براساس گزارش سازمان ملل متحد در اجلاس جهانی مکزیک، در سال ۲۰۰۶ بیش از ۱.۲ میلیارد نفر از مردم جهان از دسترسی به آب شرب بهداشتی محروم بودند و پیش بینی شده است که این تعداد در سال ۲۰۲۵ به ۲.۸ میلیارد نفر و در سال ۲۰۵۰ به چهار میلیارد نفر برسد.

وی افزود: به این ترتیب حدود ۴۰ درصد از جمعیت ۹ میلیارد نفری جهان در سال ۲۰۲۵ به آب سالم دسترسی نخواهند داشت به طوری که در این سال از هر پنج نفر مردم جهان، دو نفر دغدغه تامین آب خواهند داشت.

چیت چیان گفت: کشور ما نیز به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک جهان و با ادامه روند موجود در استفاده از آب، بحران آب را با شدت بیشتری تجربه خواهد کرد به طوری که در حال حاضر نیز با حدود ۹ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی (منتهی به سال ۱۳۹۱) ، افت حدود ۲۰ متری سطح آبخوان های کشور، کاهش بارش، افزایش بی سابقه مصارف به ویژه در بخش کشاورزی و کاهش ۴۶ درصدی در رواناب های سطحی و با حدود ۱۷۰۰ مترمکعب سرانه آب تجدیدپذیر در معرض تنش آبی قرار داریم.

وزیر نیرو تصریح کرد: در سال های آینده نیز با ادامه روند موجود و با رسیدن به سرانه آب تجدیدپذیر حدود ۱۰۰۰ مترمکعب در معرض بحران شدید آب قرار خواهیم گرفت ضمن اینکه هم اکنون در برخی مناطق پُرآب کشور مانند حوضه دریاچه ارومیه و شرق تبریز، سرانه آب تجدیدپذیر کمتر از ۶۰۰ مترمکعب است و چنانچه هرچه سریعتر در زمینه مدیریت بهینه منابع آب مبتنی بر اصول مدیریت یکپارچه منابع آب، استفاده از پساب ها و زهاب ها، فناوری های نوین و استفاده از منابع نامتعارف آب در استحصال و مصرف آب و بسیاری موارد دیگر اقدام نکنیم، به طور یقین هم در مبحث توسعه دچار عقب ماندگی خواهیم شد و هم در بخش توسعه آب و تامین آب شرب، این حیاتی ترین ماده برای زندگی بشر، دچار مشکلات عدیده خواهیم شد.

آبرسانی به ۶۵۰۰ روستا با تانکر

وی ادامه داد: اکنون ۶۵۰۰ روستای کشور فاقد منابع آب شرب هستند و توسط تانکر از مناطق دوردست آب شرب منتقل می شود. ارایه این مطالب از این رو ضروری بود که همگان بدانند بحران آب در کشور جدی است و چنانچه اقدام های اصولی و علمی در این زمینه انجام ندهیم و از تمام منابع آب در اختیار به درستی استفاده نکنیم، نسل آینده کشور را دچار چالش های جبران ناپذیری خواهیم کرد.

چیت چیان سپس با بیان اینکه اکنون در تنش آبی هستیم و روز به روز به سمت بحران آبی حرکت می کنیم اظهارداشت: اگر کشوری ۲۰ تا ۴۰ درصد از منابع آب تجدیدشونده خود را استفاده کند، در دامنه مطمئن قرار دارد. حداکثر میزان مجاز برای استفاده از منابع آب تجدیدشونده ۶۰ درصد است اما اکنون از ۱۲۰ میلیارد مترمکعب، ۹۶ میلیارد مترمکعب مصرف می شود یعنی به جای ۶۰ درصد ۸۰ درصد استفاده می شود که این فشار زیاد به منابع طبیعی وارد می کند و موجب خشکی تالاب هایی مانند هامون، بختگان و دریاچه ارومیه شده است.

وزیر نیرو تصریح کرد: ما از حد مجازی که قوانین الهی در طبیعت اجازه داده، عبور و آسیب های شدیدی در ابعاد مختلف به منابع طبیعی وارد کرده ایم. وی گفت: مجموع سدهای در دست اجرا و اجرا شده در کشور ۶۶ میلیارد مترمکعب آب در سال تنظیم می کند در حالی که کل روان آب های موجود کشور ۴۶ میلیارد مترمکعب است و از سدهایی که ساخته شده است و یا در حال ساخت داریم، حدود ۲۰ میلیارد مترمکعب فاقد آب هستند مانند سد ساوه که به خاطر تغییر اقلیم، کاهش بارش ها، افزایش تبخیر، افزایش برداشت ها در بالادست و کاهش بارش های موثر بوده است.

به گفته وی، در کشوری که روزی ۸۸ میلیارد مترمکعب روان آب جریان داشته اکنون این میزان به ۴۶ میلیارد مترمکعب رسیده است و روش های گذشته پاسخگوی نیازهای ما نیست و نیازمند بازنگری هستیم.

چیت چیان خاطرنشان کرد: در همین راستا، یکی از منابعی که می تواند نقش مهمی در تامین آب برخی مصارف ایفا کند، استفاده از فاضلاب های تصفیه شده شهری، روستایی، صنایع و نیز زهاب های کشاورزی است. در جهان پیشرفته، دیگر به فاضلاب به عنوان یک ماده زاید نگاه نمی شود بلکه از آن به عنوان منابع آب خاکستری یادشده و حداکثر استفاده از آن به عمل می آید. در کشورهای پیشرفته و پُرآب جهان نیز استفاده از این منابع و حتی پسماندهای حاصل از فرآیند تصفیه، کاربرد بسیاری دارد و بسیاری از کشورهای کم آب جهان نیز توانسته اند با استفاده از سامانه های پیشرفته تصفیه، کمبود منابع آب خود را با استفاده از این منابع تا حدود زیادی جبران کنند.

وی تاکید کرد: متاسفانه در کشور ما در این زمینه عقب ماندگی هایی وجود دارد که به دنبال آن هستیم تا هرچه سریعتر این کاستی ها را مرتفع کنیم. وزیر نیرو افزود: در زمان حاضر، حجم پساب های تصفیه شده در کشور افزون بر ۸۶۲ میلیون مترمکعب در سال رسیده است که براساس آمارهای موجود، از این حجم مقدار ۵۵۳ میلیون مترمکعب براساس بخشنامه های موجود به سازمان های آب منطقه ای تحویل شده و ۲۶۹ میلیون مترمکعب بلاتکلیف است که بخشی از آن نیز بدون استفاده به محیط تخلیه می شود.

وزیر نیرو گفت: براساس پیش بینی های انجام شده، حجم فاضلاب های شهری در سال ۱۴۰۰ به پنج میلیارد مترمکعب خواهد رسید که ۷۰ درصد از این آب به صورت پساب قابل استفاده است.
چیت چیان اظهارداشت: شمار تصفیه خانه های فاضلاب در کشور تا پیش از انقلاب اسلامی به کمتر از ۵ تصفیه خانه می رسید و نخستین تصفیه خانه در سال ۱۳۴۰ در صاحبقرانیه تهران مورد بهره برداری قرار گرفت اما پس از انقلاب اسلامی، شمار شهرهایی که دارای سامانه های جمع آوری و تصفیه فاضلاب شدند، رفته رفته بیشتر شد به نحوی که در سال ۱۳۶۹ که همزمان با تشکیل شرکت های آب و فاضلاب بود، شمار تصفیه خانه های فاضلاب به ۱۱ تصفیه خانه و در پایان سال ۹۱ به ۱۴۶ تصفیه خانه رسیده است.

وی جمعیت زیرپوشش شبکه فاضلاب را نیز تا پایان سال گذشته، ۲۰ میلیون نفر اعلام کرد که در ۲۶۳ شهر کشور و ۳۸ روستا این امر عملیاتی شده است. وزیر نیرو گفت: این آمار نشان می دهد که بسیاری از شهرهای ما و تقریبا بخش اعظم روستاهای ما فاقد سامانه پیشرفته جمع آوری و تصفیه فاضلاب هستند و این در حالی است که به ازای یک حجم از فاضلابی که در محیط رها می شود، ۴۰ برابر منابع آب آلوده می شود.

چیت چیان افزود: اگرچه طبق ضوابط و مقررات، صنایع ملزم به ایجاد تصفیه خانه فاضلاب هستند، اما به دلایل عدیده یا این سامانه ها ایجاد نشده اند و یا اینکه کارآیی لازم را ندارند و در مورد زهاب های کشاورزی نیز هیچ سامانه پایش و تصفیه ای تاکنون انجام نشده است.

وزیر نیرو اظهار داشت: به هر حال وزارت نیرو با علم به این موضوع ها و باتوجه به خلاءهایی که هم در زمینه اطلاعات مربوط به تولید فاضلاب و پساب و نیز استفاده از فناوری های مربوط به تصفیه فاضلاب و بومی سازی روش های نوین در این زمینه وجود داشت، طرح کلان ملی" دانش و فناوری بازیافت پساب های شهری، صنعتی و کشاورزی" را به عنوان یکی از طرح های کلان پژوهشی در شورای عالی عتف (علوم، تحقیقات و فناوری) مصوب کرد.

وی افزود: بهره برداران طرح افزون بر وزارت نیرو، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت جهادکشاورزی و سایر دستگاه های مرتبط هستند که همین امر اجرای قوی تر این طرح را طلب می کند.

چیت چیان تاکید کرد: خوشبختانه با انتخاب مجری توانمند و نیز همکاران علمی قوی برای این طرح که سابقه علمی درخشانی نیز در این امر دارند، وزارت نیرو امیدوار است که نتایج ارزشمند این طرح، راهگشای بسیاری از مسایل مربوط به تصفیه فاضلاب و زهاب در کشور و نیز استفاده مجدد این منابع در کشور باشد.

وی ابراز امیدواری کرد: نتایج علمی حاصل از همایش ملی" بازیافت آب" کمک مؤثری در اجرای بهتر و مطلوب تر طرح ملی" دانش و فناوری بازیافت پساب شهری، صنعتی و کشاوری" باشد و بتوانیم با تلاش ها و اقدام های مؤثر در صیانت از منابع آب و استفاده بهینه از این منابع محدود، این میراث ارزشمند را با حفظ کمیت و کیفیت آن به نسل آینده بسپاریم.