سیاست های تاثیرگذار بر بازی های موبایلی در ایران

صنعت گیم اگرچه سابقه بلندی در مقایسه با سایر صنایع شناخته شده جهان ندارد اما در دهه های اخیر پیشرفت بسیار چشمگیری داشته و به یکی از محبوب ترین و پولسازترین صنایع دنیا تبدیل شده است. اگرچه گیمرها در سال های گذشته به پلتفرم های مختلفی مانند ایکس باکس، کامپیوترها، پلی استیشن و ... دسترسی داشتند اما امروزه با پیشرفت علوم و تکنولوژی، گوشی های موبایلی به محبوب ترین پلتفرم بازی ها تبدیل شده اند هر چند که پلتفرم های قدیمی نیز هنوز محبوبیت ویژه ای در میان گیمرهای حرفه ای دارند. با توجه به آنکه حدود نیمی از مردم جهان از گوشی های موبایلی استفاده می کنند، شرکت ها و استودیوهای بازی سازی توجه و تمرکز ویژه ای بر روی ساخت بازی های موبایلی دارند.

سالانه هزاران بازی موبایلی در سبک ها و ژانرهای مختلفی تولید می شوند که هر کدام می توانند ویژگی ها و قابلیت های منحصر به فردی داشته باشند. محبوبیت بازی های موبایلی عاملی شده است که تقریباً تمامی کشورهای دنیا تلاش دارند در این حوزه فعالیت داشته باشند و سرمایه های بسیار کلانی به صنعت گیم وارد شده اند. ایران نیز از جمله کشورهایی است که در حوزه بازی های موبایلی در سال های اخیر پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است و سیاست های درستی را پیش گرفته است. در ادامه مطلب به بررسی تاریخچه بازی های موبایلی در ایران و سیاست های مؤثر بر این بازی ها در ایران پرداخته می شود.

تاریخچه بازی های ویدیویی و موبایلی در ایران

تاریخ ابداع بازی های ویدیویی به دهه های 40 و 50 میلادی برمی گردد اما شروع فعالیت این صنعت به صورت جدی و اصولی از دهه های 60 و 70 بوده است و سال های زیادی به طول انجامید که توسعه پیدا کند. بازی های ویدیویی برای اولین بار از دهه 1970 وارد ایران شدند و به مرور زمان توسعه پیدا کردند. اولین بار در سال 1976 کنسول Video Master در کشور عرضه شد که به وسیله شرکت Woodrow International ارتقا پیدا کرد. در سال 1978 نیز کنسول TV Game عرضه شد که محبوبیت بالایی در میان بازیکنان پیدا کرد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی صنعت گیم نیز تغییرات گسترده ای تجربه کرد و بازی های ویدیویی نقش ویژه ای در پر کردن اوقات فراغت افراد پیدا کردند.

در سال 1985 کنسول Atari 2600 به بازارهای ایران راه پیدا کرد. دستگاه های Amiga 500، PC و Spectrum و ... نیز در سال 1989 وارد ایران شدند که هر کدام محبوبیت خاصی در میان ایرانیان پیدا کردند. در سال های بعدی نیز کنسول ها و بازی های ویدیوی متعددی به داخل کشور راه پیدا کردند. گوشی های موبایل با 20 سال تأخیر نسبت به کشورهای دیگر و در سال 1372 وارد ایران شدند. اسمارت فون ها در سال 2007 به بازارهای کل دنیا راه پیدا کردند و تقریباً می توان گفت که بازی های موبایلی از سال 2013 رونق پیدا کردند و دارندگان گوشی های موبایل از این بازی ها به شکلی جدی و حرفه ای استفاده کردند. البته بازی هایی مانند Tetris در سال 1994 و سپس بازی معروف Snake محبوبیت بالایی داشتند اما اجرای بازی های موبایلی به شکل امروزی از دو دهه قبل جدی شد.

سیاست ایران در برابر بازی های موبایلی

همزمان با پیشرفت روزافزون صنعت گیم و افزایش محبوبیت بازی های موبایلی در سراسر دنیا، کشورهای متعددی به این زمینه ورود کرده اند و سرمایه های کلانی به این صنعت وارد شده است. تقریباً در سال های اخیر تمامی استودیوها و شرکت های بازی سازی معروف توجه و تمرکز اصلی خودشان را بر روی تولید بازی های موبایلی گذاشته اند. کشورهایی مانند ژاپن و کرده جنوبی در آسیا زودتر از سایر کشورها به این حوزه ورود کرده اند به گونه ای که محصولات شرکت های این کشورها در تمام دنیا شناخته شده هستند و میلیاردها طرفدار دارند. در کنار کشورهای آسیای شرقی کشورهای آمریکایی و اروپایی نیز امروزه نقش ویژه ای در صنعت گیم دارند و باعث شده اند که سالانه میلیاردها دلار در این صنعت گردش پیدا کند. فنلاند، فرانسه، کانادا، آمریکا و ... از جمله کشورهایی هستند که به عنوان پرچم داران سازنده بازی های موبایلی شناخته می شوند.

سیاست گذاری ایران و کشورهایی شبیه به ایران در قاره های مختلف هم به گونه ای بوده است که صنعت گیم را به عنوان یکی از پولسازترین صنایع دنیا شناخته اند و در سال های اخیر سرمایه های زیادی را به این حوزه وارد کرده اند. امروزه شرکت ها و استودیوهای بازی سازی ناشناخته ای وجود دارند که بازی های محبوب و باکیفیتی تولید می کنند و این نشان از اهمیت بالای این صنعت دارد.

آخرین آمار بازی های موبایلی در ایران

اگرچه در سال های اخیر استفاده از بازی های موبایل در میان گیمرها رونق خوبی پیدا کرده بود اما در یک سال گذشته و به دلیل شیوع بیماری کرونا استقبال بیشتری از این بازی ها به عمل آمد. بر اساس آمار  مرکز تحقیقات بازی‌ های دیجیتال بیش از 70 درصد از گیمرهای ایرانی از گوشی های موبایل و بازی های موبایلی بهره می برند. حدود 90 درصد از بازیکنان موبایلی ایران از کاربران بازی موبایل هستند یعنی بیشتر تمایل دارند که از بازی های موبایلی استفاده کنند تا بازی های کنسولی.

بازی هایی که در داخل کشور ایران نیز تولید می شوند از محبوبیت بالایی در میان گیمرها برخوردار هستند. بر اساس آمار 95 درصد از کاربران بازی های موبایلی از سیستم عامل اندروید استفاده می کنند. در سال های آینده قطعا گیمرهای ایرانی افزایش پیدا می کنند و بازی های موبایلی بیشتر از قبل مورد استقبال آنها قرار خواهد گرفت چرا که تعداد کاربران گوشی های هوشمند روز به روز در حال افزایش است.

سیاست های داخلی ساخت بازی های موبایلی ایرانی

همانطور که گفته شد هر کدام از کشورهایی که وارد صنعت گیم شده اند از سیاست های انحصاری و ویژه ای استفاده می کنند و ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. هرچند که بازی های متعدد و متنوعی در سراسر دنیا تولید می شوند اما بسیاری از این بازی ها از نظر فرهنگ، اخلاق، عقاید و ... نمی تواند برای گیمرهای ایرانی مناسب باشد. درآمد صنعت گیم در سال 2020 و با توجه به شیوع بیماری کرونا از مرز 180 میلیارد دلار عبور کرد که از صنعت سینما و موسیقی نیز پیشی گرفته است. این صنعت نیز مبتنی بر نظام سرمایه داری است و شرکت ها و استودیوهای بازی سازی تقریباً هیچ اهمیتی به فرهنگ، عقاید و اخلاقیات نمی دهند و از مباحثی مانند خشونت، سکس، رقص و ... در بازی های خود استفاده می کنند که درآمد بیشتری داشته باشند.

صنعت گیم در مقایسه با کشورها دیگر هنوز راه بسیار زیادی دارد و درآمد آن بسیار ناچیز است. به عنوان مثال در سال 98 سازندگان بازی های موبایلی در کشور فقط 70 میلیارد تومان درآمد داشته اند که در مقایسه با چرخه پولی صنعت گیم در دنیا رقم بسیار کمی است. سیاست اصلی کشور ایران در تولید بازی های موبایلی نهادینه کردن مسائل اعتقادی و اخلاقی بر اساس فرهنگ ایرانی و دین اسلام است و حتی در بازی های اکشن، تیراندازی، مبارزه، ورزشی و ... نیز تلاش شده است که این فاکتورها رعایت شود.

بازی سازی در ایران عمری کمتر از یک دهه دارد و هنوز موانع زیادی بر سر راه آن وجود دارد و هنوز راه زیادی در پیش دارد که بتواند فاصله کیفی خود را با کشورهای خارجه کم کند. اگرچه سیاست های حمایتی بنیاد ملی بازی های رایانه ای در سال های اخیر مفید و اثر بخش نبوده است و هنوز ضعف های زیادی در این زمینه وجود دارد اما آینده این صنعت در ایران می توان بسیار روشن باشد. اولین و مؤثرتری راهکار و سیاست مؤثر برای تولید بازی های موبایل ایجاد رشته های دانشگاهی مرتبط به بازی سازی است؛ بنابراین لازم است که حمایت های بسیار خوبی در این زمینه ها از صنعت گیم بشود تا ایران نیز بتواند سهم بزرگی از صنعت گیم جهان را به خود اختصاص بدهد.

بهترین و محبوب ترین بازی های موبایلی در میان ایرانیان

همانگونه که عنوان شد پیشرفت و رشد صنعت گیم در دو دهه اخیر باعث شده است که بازی های موبایلی محبوبیت بسیار زیادی در میان ایرانیان و سایر بازیکنان جهان به دست بیاورند. سالانه هزاران بازی موبایلی جدید در سبک و ژانرهای مختلفی تولید می شوند و این می تواند انتخاب یک یا چند بازی را برای گیمرها بسیار سخت کند. انتخاب بازی ها بر اساس فاکتورهای مختلفی مانند سلیقه بازیکنان، سبک و ژانر بازی، امکانات و آپشن های بازی، میزان فروش آن، قیمت بازی، قطعات سخت افزاری مورد نیاز آن و ... انجام می شود اما هر ساله رسانه ها، خبرگزاری ها و ارگان های مختلف اقدام به رتبه بندی محبوب ترین، بهترین و پرفروش ترین بازی های موبایلی در سراسر جهان می کنند.

در کشور ایران نیز تعدادی از بازی های موبایل بیشتر از سایر بازی ها مورد توجه قرار گرفته اند و گیمرهای بیشتری از آنها استفاده می کنند. از محبوب ترین بازی های ایرانی که در سال های اخیر تولید و عرضه شده اند می توان به مواردی همچون باقلوا، هادس 2، تخته باز، پسرخوانده، جنگ زرهی، سلحشوران، تیزبال، دریفت، شمشیر تاریکی و ... اشاره کرد. هر کدام از این بازی ها در سبک و ژانر خاصی تهیه شده اند و ویژگی های و قابلیت های منحصر به فردی دارند. از محبوب ترین بازی های موبایلی معروف که در سراسر جهان و ایران فروش و دانلود بالایی داشته اند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بازی Call Of Duty

بازی کالاف دیوتی یکی از معروف ترین بازی های ویدیوی جهان است که از سال 2003 تاکنون همواره در فهرست پرفروش ترین و پرطرفدارترین بازی های دنیای گیمینگ حضور داشته است. تاکنون نسخه های مختلفی از این بازی اکشن و تیراندازی تولید و عرضه شده است و نسخه موبایلی آن به عنوان یکی از کامل ترین و جذاب ترین بازی های دنیای گیم شناخته می شود. این بازی توسط کمپانی اکتیویژن تولید و عرضه شده است و بازیکنان در آن مأموریت ها و مراحل مختلفی را تجربه می کنند و به مبارزه با گیمرهایی از سراسر جهان بپردازند. گیمرها می توانند با خرید CP کالاف دیوتی موبایل از تمامی امکانات این بازی استفاده کنند و آیتم های بازی را مطابق میل خودشان شخصی سازی نمایند.

بازی PUBG Mobile

بازی پابجی موبایل از جمله بازی هایی است که سابقه کوتاهی دارد اما توانسته در همین مدت به شهرتی جهانی برسد و صدها میلیون بار توسط گیمرهای سراسر جهان دانلود شود. این بازی اولین بار در سال 2017 به وسیله کمپانی بلوهول و تنسنت گیمز ساخته و عرضه شد. پابجی موبایل در سبک بازی های بتل رویال و ترس و بقا ساخته شده است و در آن بازیکنان در یک جزیره دور افتاده گیر افتاده اند و باید مأموریت ها و مراحل مختلفی را پشت سر بگذارند تا زنده بمانند. خرید UC پابجی ارزان در این بازی نیز می تواند کمک زیادی به گیمرها بکند. با این کار بازیکن می تواند از همه امکانات و آیتم های موجود در بازی نهایت استفاده را داشته باشد و آنها را مطابق میل خودش شخصی سازی نماید.

بازی Garena Free Fire

بازی فری فایر به عنوان یک بازی جذاب و هیجان انگیز اکشن و بقا توسط کمپانی گارنا تولید شده و به وسیله استودیوی 111 Dots Studio توسعه پیدا کرده است و در چند سال اخیر همواره جز محبوب ترین بازی های موبایلی در سراسر جهان بوده است. در این بازی گیمرها در یک جزیره دور افتاده قرار خواهند داشت و باید برای زنده ماند تلاش کنند. آخرین نفری که بتواند زنده بماند برنده بازی خواهد بود. بازی فری فایر از نظر سبک بازی، داستان، مراحل، مودها و نقشه ها و ... شباهت های زیادی به بازی پابجی موبایل دارد و می تواند هیجان و لذت بالایی برای گیمرها داشته باشد. بازیکنان می توانند با خرید جم فری فایر نهایت استفاده را از امکانات بازی ببرند و سطح خود را ارتقا دهند.

بازی Clash Of Clans

بازی کلش آف کلنز که محصول کمپانی محبوب، معروف و خوشنام سوپرسل از کشور فنلاند است به عنوان محبوب ترین بازی سبک استراتژیک در جهان شناخته می شود. این بازی اولین بار در سال 2012 برای گوشی های IOS و در سال 2013 برای گوشی اندرویدی عرضه شد و در یک دهه گذشته همواره در فهرست محبوب ترین و پرفروش ترین بازی های موبایلی در تمام کشورهای جهان از جمله ایران قرار داشته است. در این بازی بازیکنان باید مدیریت مزرعه شخصی خود را بر عهده داشته باشند و با استفاده از امکانات و تجهیزات مختلف از آن محافظت کنند و آن را گسترش دهند. بازیکنان در این بازی می توانند با خرید جم کلش آف کلنز و استفاده از تمامی امکانات و تجهیزات و شخصی سازی آیتم ها از قبیله خود در برابر دشمنان به خوبی محافظت کنند.

بازی Clash Royale

بازی کلش رویال نیز همانند بازی کلش آف کلنز یکی از بازی های پرطرفدار و محبوب در سبک بازی های استراتژیک است و توسط کمپانی سوپرسل تولید شده است. این بازی نیز در سال های اخیر همواره در فهرست پرفروش ترین بازی های موبایلی در سراسر جهان و ایران قرار داشته است. این بازی در سال 2016 عرضه شده است و در آن بازیکنان همانند بازی کلش آف کلنز باید یک دهکده و قبیله را مدیریت کنند. در این بازی نیز گیمر می تواند با خرید جم کلش رویال از همه امکانات موجود در بازی استفاده کند و آیتم ها را مطابق میل خود سفارشی کند و دهکده خودش را توسعه بدهد.

موفق ترین کمپانی ها و استودیوهای بازی سازی در دنیا

همانطور که گفته شد جذابیت، هیجان، محبوبیت و پولسازی صنعت گیم باعث شده است که کشورهای مختلفی از سراسر جهان به این حوزه ورود پیدا کنند و سرمایه گذاری های کلانی انجام دهند. هر کدام از کشورها دارای سیاست های خاص و منحصر به فردی هستند و در بازار بزرگ این صنعت سهیم شده اند. از جمله معروف ترین کمپانی های بازی سازی دنیا که محصولات باکیفیتی به بازار عرضه کرده اند و درآمدهای زیادی داشته اند می توان به کمپانی چند ملیتی ژاپنی Sony، استودیوی آمریکایی مایکروسافت، شرکت ژاپنی Nintendo، شرکت ژاپنی Sega، شرکت ژاپنی Namco Bandai، کمپانی فنلاندی Supercell، شرکت فرانسوی Ubisoft، شرکت آمریکایی Activision Blizzard، شرکت ژاپنی Konami، کمپانی ژاپنی Namco Bandai، شرکت چینی NetEase و ... اشاره کرد. هر کدام از این شرکت ها بازی های موبایلی متعددی در سبک های مختلف تولید و عرضه می کنند و گیمرهای سراسر جهان را به خود جذب می کنند.

سخن نهایی

صنعت گیم هرچند که کمتر از 100 سال قدمت دارد اما به سرعت پیشرفت داشته است و رشد چشمگیری پیدا کرده و امروز به یکی از محبوب ترین و پولسازترین صنایع دنیا تبدیل شده است. هر کدام از کشورهای جهان بر اساس سیاست های مخصوص خود اقدام به تولید بازی های موبایلی می کنند. کشور ایران نیز هرچند که مدت کوتاهی است که به حوزه بازی سازی ورود پیدا کرده است اما پیشرفت خوبی داشته است. سیاست های ایران در تولید بازی های موبایلی بر اساس فرهنگ ایرانی، اخلاقیات، عقاید دینی و ... پایه گذاری شده است. سایت ایران موجو به عنوان یکی از معتبرترین، باسابقه ترین و پربازدیدترین سایت های فعال در حوزه بازی های موبایلی خدمات متنوع و متعددی به کاربران و گیمرها ارائه می کند که مهم ترین آنها شامل آموزش بازی ها و خرید جم بازی می باشد.