روغن زیتون چیست؟ خواص روغن زیتون و نحوه مصرف

روغن زیتون خالص دارای خواص و فواد بسیاری است که معمولا از آن ها غاقل شده ایم اما در این مقاله خواص روغن زیتون و موارد مصرف آن را با هم بررسی خواهیم کرد. معمولاً اعتقاد بر این است که روغن ها برای بدن و سلامتی انسان مضر هستند، اما این باور اساساً غلط است. روغن های طبیعی منبعی برای ساخت غشای سلولی و هورمون های جنسی است که حاوی ویتامین هایی نظیر E ،A ،D و K می باشند. این ویتامین ها در چربی های روغن به راحتی حل می شوند و ویتامین بدن را فراهم می کنند، بدون آن که این چربی ها برای بدن مضر باشد.

چربی های موجود در روغن ها اسیدهای چرب مهمی را در بدن تأمین می کنند که بدن نمی تواند به تنهایی آنها را تولید کند. یکی از این روغن های طبیعی پر مصرف، روغن زیتون است که مواد مغذی و ویتامین های فراوانی دارد و برای بدن بسیار مفید می باشد که در این مقاله از بکرینا به معرفی و برخی از خواص این روغن مغذی می پردازیم.

روغن زیتون چیست؟

این روغن را از میوه درخت زیتون استخراج می کنند و حاوی اسید های چرب اشباع شده و اشباع نشده مانند امگا 6 و امگا 3، اسید لینولئیک است. علاوه بر این ها روغن زیتون دارای ویتامین هایی نظیر ویتامین E ،K، آنتی اکسیدان و ... می باشد. رنگ این روغن زرد مایل به سبز و نقطه دود آن 190 درجه سانتی گراد است. توصیه می شود از این روغن برای سرخ کردنی ها استفاده نشود زیرا اسید اولئیک موجود در آن با حرارت بالا قابلیت اکسید شدن دارد که واکنشی بسیار پرخطر می باشد. برای پخت و پز شما می توانید روغن زیتون را در آخر آشپزی به غذا اضافه کنید و آن را از روی حرارت بردارید که حرارت زیاد باعث به وجود آمدن این واکنش نشود و غذایی سالم و مغذی داشته باشید.

خواص روغن زیتون برای سلامتی

فواید و کیفیت روغن زیتون، آن را به یکی از بهترین روغن های موجود تبدیل می کند در ادامه برخی از این فواید را بررسی می کنیم:

1- غنی از چربی های سالم

اکثر روغن ها حاوی انواع مختلفی از چربی ها مانند چربی های اشباع شده و اشباع نشده هستند. روغن زیتون خالص حاوی بیشترین مقدار چربی های اشباع نشده است که این چربی ها، مفید تر از چربی های اشباع شده هستند، زیرا باعث تجمع کلسترول نمی شوند. البته این امر در روغن کانولا و بذر کتان نیز صدق می کند که حاوی مقادیر زیادی چربی اشباع نشده هستند.

2- سرشار از ویتامین E

روغن زیتون خالص حاوی ویتامین E است که به عقیده برخی از افراد دارای خواص مشابه اسید لینولئیک است و در روغن ماهی نیز یافت می شود. اما باید به یاد داشته باشیم که تنها روغن زیتون حاوی این اسیدهای چرب نیست، بلکه در روغن گیاهی های دیگر با مقادیر متفاوت نیز یافت می شود.

3- ضد پیری زودرس

یکی دیگر از فواید روغن زیتون استفاده آن برای جلوگیری از پیری زودرس و درمان برخی از بیماری های پوستی است که به طور طبیعی با افزایش سن به وجود می آیند.

4- تقویت سلامت قلب

چربی های اشباع نشده سطح کلسترول بد (LDL) را که باعث رسوب چربی در عروق می شود، کاهش می دهد، فشار خون را تنظیم و از اختلالات قلبی جلوگیری می کند. اما بلعکس روغن های اشباع شده در برابر اکسیژن به راحتی اکسید می شوند که ممکن است منجر به افزایش کلسترول بد و رسوب آن در عروق قلب شود. در کشورهای مدیترانه ای مانند قبرس و اسپانیا که روغن زیتون، 80٪ رژیم غذایی آن ها را تشکیل می دهد، آمار کمتری در خطر تصلب شرایین و بیماری های قلبی دارد.

5- از یبوست جلوگیری می کند

یبوست بیماری شایع است که همه افراد به دلایل مختلف دچار آن می شوند. یبوست به این صورت است که اجابت مزاج سخت می شود و مدفوع به راحتی از طریق روده حرکت نمی کند. روغن زیتون ممکن است روشی ایمن و سالم برای رفع یبوست باشد. چربی های موجود در روغن زیتون می توانند روده را نرم کند که این به دفع آسان مدفوع کمک می کند. همچنین مطالعات نشان می دهد که روغن زیتون می تواند باکتری های استافیلوکوک اورئوس را از بین ببرد. خوردن یک قاشق غذاخوری روغن زیتون به صورت ناشتا در صبح می تواند یبوست را در بزرگسالان برطرف کند.

6- کمک به درمان سرطان

یک مطالعه در اسپانیا نشان داد که افزودن زیتون به رژیم غذایی انسان باعث افزایش سیستم ایمنی بدن در برابر سرطان های روده بزرگ و پستان می شود. دانشمندان دانشگاه بارسلونا توضیح دادند که روغن زیتون از 80٪ اسید های چرب نظیر امگا 9 تشکیل شده است که قادر است سلول های سرطانی را از بین ببرد و یا رشد تومورهای سرطانی را به تأخیر بیندازد. آنها افزودند که زیتون تقریباً همه مواد و ویتامین های لازم، مانند ویتامین E را دارا می باشد که بر عملکرد مغز و ریه ها تأثیر مثبت می گذارد و به تولید گلبول های قرمز کمک می کند. دانشمندان تأکید کردند که مصرف خوراکی روزانه از روغن زیتون می تواند خطر بیماری های قلبی عروقی و سرطان را کاهش دهد.

7- خواص روغن زیتون برای دیابت

مصرف خوراکی روزانه روغن زیتون به میزان 15 تا 20 گرم، می تواند به کاهش خطر دیابت کمک کند اما باید توجه داشت که خوردن مقادیر بیش از میزان گفته شده تاثیر آن را افزایش نمی دهد. طبق بررسی چندین مطالعه منتشر شده در PubMed Central در سال 2017، روغن زیتون ممکن است به کنترل قند خون در بیماران دیابتی نوع 2 کمک کند. از طرف دیگر، یک مطالعه منتشر شده در ژورنال انجمن دیابت آمریکا در سال 2000 بر روی 11 مرد که از دیابت رنج می بردند، نشان داده که مصرف روغن زیتون خطر ابتلا به تصلب شرایین را در بیماران دیابتی کاهش می دهد.

8- روغن زیتون و اگزما

اگزما نوعی بیماری است که لایه فوقانی پوست را تحت تأثیر قرار می دهد، در طی آن پوست ملتهب شده و خارش و قرمزی به همراه دارد. در بسیاری از موارد اگزما باعث ترک و زبری پوست می شود و حتی ممکن است گاهی جوش ایجاد کند. مرطوب کننده ها می توانند در بهبود این شرایط موثر باشند که روغن های طبیعی یکی از بهترین گزینه ها هستند. روغن زیتون یکی از بهترین روغن هایی است که می توان برای درمان اگزما استفاده کرد زیرا به تسکین التهاب، قرمزی و خارش کمک می کند و اثر باقی مانده از آن را نیز از بین می برد.

9- پاکسازی کبد از سبوم

کبد عملکردهای اساسی و مهمی در بدن دارد، زیرا برای تمیز کردن بدن به منظور ایجاد محیط مناسب برای اندام های مختلف کار می کند. این بدان معنی است که سالم و تمیز نگه داشتن آن تأثیر مثبتی بر سلامت و عملکرد بدن دارد. این فایده را می توانید با مخلوط کردن دو قاشق غذاخوری روغن زیتون با آب لیموی تازه و نوشیدن آن به صورت ناشتا به دست آورید.

10- محافظ موی سر

روغن زیتون مزایای زیادی برای مو و پوست سر فراهم می کند. به لطف خاصیت مرطوب کنندگی آن، موها را نرمتر می کند. این ماده حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی است که پوست سر را تغذیه می کند و باعث تقویت رشد مو می شود. هنگامی که چند قطره از این روغن را به موهای خود می زنید، خاصیت ضد باکتری آن باعث محافظت از مو و پوست سر شده که از ایجاد عفونت جلوگیری می کند. همچنین این روغن می تواند شوره سر را از بین ببرد و از مبتلا شدن دوباره به آن، جلوگیری کند.

توصیه هایی برای مصرف روغن زیتون

• روغن زیتون برای استفاده در دستور العمل های غذایی مختلف، به عنوان مثال در سالادها و پخت و پز مناسب می باشد. اما شما باید برخی قوانین را در این زمینه بدانید و رعایت کنید:
• روغن زیتون برای رژیم غذایی مناسب است زیرا هضم آن آسان می باشد اما گرم کردن آن در حین پخت می تواند بر بو، طعم و کیفیت آن تأثیر منفی بگذارد.
• اگر مجبورید روغن را گرم کنید، این کار را سریع و برای مدت کوتاهی انجام دهید و سپس مقدار کمی آب به آن اضافه کنید تا از گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری شود.
• این درست است که روغن زیتون حاوی مقدار بالایی از چربی های اشباع نشده است اما دارای میزان کمی چربی اشباع شده نیز می باشد که به سرعت در آن خراب می شود، بنابراین توصیه می کنیم برای مصرف از آن، به حد نیاز تهیه کنید.

کدام نوع روغن برای سرخ کردن بهتر است؟

متخصصان هنوز به توافق نرسیده اند که چه نوع روغنی برای سرخ کردن بهتر است اما استفاده از روغن زیتون توصیه نمی شود، زیرا در حین پختن، خیلی زود می سوزد و فرآیند اکسید شدن را شروع می کند که باعث کاهش کیفیت روغن می شود. از این رو می توان از این روغن در آخر آشپزی یا برای سالاد به صورت خام استفاده کرد.

کدام روغن زیتون برای خرید بهتر است؟

توصیه می شود برای خرید روغن زیتون خالص نکات زیر را مد نظر قرار دهید.

1- انواع روغن زیتون

قیمت روغن زیتون فوق العاده بکر گران است، اما بهترین گزینه برای کاربردهای مختلف از جمله درمانی است. روغن زیتون انواع مختلفی دارد:

• روغن زیتون فوق العاده بکر با طعم، بو و کیفیت عالی، حداکثر PH تا 1٪ دارد. تولید شده توسط فرآیند پرس سرد، فاقد مواد شیمیایی و مناسب برای درمان بیماری های مختلف، زیبایی، چاشنی غذاها و سس سالاد.
• روغن زیتون بکر، حداکثر pH 1.5٪ دارد و یک روغن مناسب برای پخت و پز در نظر گرفته می شود.
• روغن زیتون تصفیه شده، با دارا بودن بالاترین میزان PH که 3% می باشد، برای پخت و پز مناسب است، اما pH بالاتر از 3٪ برای آن نه تنها مناسب نیست بلکه مضر نیز می باشد.

2- از روغن زیتون تصفیه شده دور بمانید

شما باید از خرید روغن زیتون تصفیه شده خودداری کنید، زیرا این روغن ها اکسید شده و خراب می شوند و سپس تحت مراحل شیمیایی قرار می گیرند و کیفیت خود را از دست می دهند.

روغن تصفیه شده در دماهای بالا حرارت داده می شود تا بیشتر روغن به دست آید و بوی شاخص آن از بین برود اما این کار باعث می شود لسیتین از آن دفع شود که این برای از بین بردن کلسترول از رگ های خونی و عملکرد مغز بسیار مهم است.

نحوه مصرف روغن زیتون

در ادامه چند ماسک روغن زیتون برای پوست، مو و نحوه استفاده از آن را ذکر خواهیم کرد:

ماسک جوانسازی پوست

مواد لازم:

• ½ فنجان سرکه
• 1 فنجان ماست تازه حاوی اسید لاکتیک
• روغن زیتون بکر
• نحوه استفاده

طرز تهیه:

ابتدا سرکه و ماست و روغن زیتون را باهم مخلوط کنید و بعد آن را به بدن خود بزنید و ماساژ دهید. مخلوط را به مدت 5 تا 15 دقیقه بگذارید بماند و بعد آن را بشویید. مقدار اضافی را می توانید تا دو روز در یخچال نگهداری کنید. این ماسک برای خانم های ایتالیایی معروف است که  آن ها بعد از هر بار استحمام کمی روغن زیتون به پوستشان می زنند تا مرطوب بماند.

ماسک لایه بردار پوست

این دستورالعمل، پوست را تغذیه می کند و از آن در برابر چین و چروک و علائم پیری محافظت می کند. زیرا تخم مرغ ها حاوی آلبومین هستند و باعث پاک شدن منافذ پوست و تعادل سبوم پوست می شود. همچنین نمک دریا موجب گردش خون در صورت می شود که به شما کمک می کند سلول های مرده پوست را از بین ببرید.

مواد لازم:

• یک عدد تخم مرغ
• نصف قاشق چایخوری روغن زیتون
• یک قاشق غذاخوری آرد طبیعی
• یک چهارم قاشق چای خوری نمک دریا
• یک قاشق غذاخوری شیر کامل

طرز تهیه:

تخم مرغ را در یک کاسه کوچک بشکنید، آرد و روغن زیتون را به آن اضافه کنید و مواد را خوب مخلوط کنید. سپس نمک دریا و شیر را به مخلوط اضافه کرده و خوب ترکیب کنید. صورت را با آب گرم بشویید و سپس خشک کنید. ماسک را روی صورت قرار داده و بعد برای لایه برداری، پوست را به آرامی ماساژ دهید. ماسک را به مدت 20 دقیقه بگذارید روی پوست بماند و سپس بشویید.

ماسک روغن زیتون برای موهای آسیب دیده

این ماسک برای موهای خشک یا آسیب دیده و موهای چرب قابل استفاده است.

مواد لازم:

• سه قاشق غذاخوری روغن زیتون بکر
• یک قاشق غذاخوری عسل
• کپسول ویتامین E

طرز تهیه:

در یک کاسه، عسل و روغن زیتون را خوب مخلوط کنید. محتوای یک کپسول ویتامین E را داخل آن ترکیب خالی کنید. خوب هم بزنید تا مخلوط شود. سپس موها را با شامپو بشویید و بگذارید تا کاملا خشک شود. موها را تقسیم کرده و مخلوط را از ریشه تا انتهای موها بزنید. موها را با یک کلاه پلاستیکی بپوشانید و بگذارید 30-60 دقیقه بماند. سپس موها را با شامپو بشویید و بعد آن از نرم کننده استفاده کنید. این روش را هفته ای دو بار برای موهای خشک و یکبار برای موهای چرب تکرار کنید.

ماسک روغن زیتون برای مرطوب کردن مو

تخم مرغ و روغن زیتون یکی از ماسک هایی است که فواید آن برای مو مشهور است، زیرا هم زرده تخم مرغ و هم روغن زیتون حاوی درصد بالایی از چربی هستند که این باعث می شود مرطوب کننده های طبیعی مو باشند و پروتئین موجود در زرده تخم مرغ برای تقویت مو بسیار مفید می باشد.

مواد لازم:

• یک یا دو زرده تخم مرغ (بسته به طول مو)
• یک تا دو قاشق غذاخوری روغن زیتون

طرز تهیه:

زرده تخم مرغ را با روغن زیتون مخلوط کنید و خوب هم بزنید. به مدت یک ساعت موها را با کلاه پلاستیکی بپوشانید و بعد موها را با آب ولرم و شامپو بشویید و از مصرف آب گرم خودداری کنید. زیرا باعث چسبیدن زرده تخم مرغ به موها می شود.

توجه: مقدار کمی عسل را هم می توان به این ماسک اضافه کرد، مخصوصاً برای کسانی که موهای خشک و آسیب دیده دارند.