طی روزهای اخیر آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک که درباره سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه بود، بر اساس استعلام دیوان عدالت اداری از شورای نگهبان ابطال شد. علت این ابطال شکایت فردی بود که بر اساس این آیین‌نامه باید خودروی تویوتا لندکروز ۲۰ ساله خود را اسقاط می‌کرد و به دلیل ممانعت از این موضوع، علیه آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک به دیوان عدالت اداری شکایت کرده بود.

دیوان عدالت اداری نیز پس از شکایت این فرد از شورای نگهبان در این‌باره استعلام گرفت و در پی آن فقهای این شورا اعلام کردند که تعیین سن فرسودگی برای خودروها خلاف شرع است و آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک باید  باید باطل شود. دو دلیل شورای نگهبان برای ابطال این آیین‌نامه قانونی این بود که نمی‌توان با در نظر گرفتن حقوق عامه حق مالکیت افراد را سلب کرد و از سوی دیگر راهکارهای بهتری برای تعیین سن فرسودگی خودروها وجود دارد.

مسعود تجریشی - معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست - در این‌باره ضمن اشاره به اینکه در کشورهای مختلف ملاک‌های متفاوتی برای تعیین سن فرسودگی خودروها وجود دارد، به ایسنا گفت: در بعضی کشورها معاینه ‌فنی ملاک فرسودگی است و در برخی دیگر سن خودرو. برای مثال در کشور آمریکا هر ایالت قانون متفاوتی در این زمینه دارد اما ما در زمان تصویب آیین‌نامه قانون هوای پاک بر اساس خرد جمعی به این نتیجه رسیدیم که «سن» را ملاک فرسودگی و اسقاط خودروها در کشور قرار دهیم.

وی ادامه داد: در زمان تصویب آیین‌نامه قانون هوای پاک در شورای نگهبان افرادی این پرسش را داشتند که چرا باید برای مثال خودروی بنزی که ۲۰ سال از عمر آن گذشته ولی درحال حاضر کیفیت خوبی دارد، اسقاط شود؟ به هر حال با وجود این پرسش‌ها تصمیم گرفته شد که برای ناوگان حمل و نقل عمومی و خصوصی سن مشخصی برای اسقاط در نظر گرفته شود. این تصمیم نه فقط به دلیل مسائل محیط زیستی و آلودگی هوا گرفته شد بلکه ایمنی خودروی‌های فرسوده نیز در آن نقش داشت. چراکه عدم ایمنی خودروهای فرسوده در بروز حوادث رانندگی موثر است.

تجریشی با بیان اینکه تعداد خودروهای فرسوده در کشور ما زیاد است و کشور به نسبت فرسوده‌ای ازنظر ناوگان حمل و نقل هستیم، تصریح کرد: تا پایان امسال حدود ۲۰۰ هزار تاکسی فرسوده در کشور خواهیم داشت. حدود ۷۰ درصد کامیون‌ها، وانت‌ها و اتوبوس‌ها نیز در کشور فرسوده هستند که تمام این‌ها تاثیر زیادی روی آلودگی هوا در شهرهای مختلف کشور دارند.

به گفته معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در حال حاضر شورای نگهبان که می‌تواند در این زمینه اعمال نظر کند به چنین تصمیمی رسیده است و ما باید آیین‌نامه را مجدد و متناسب با این تصمیم‌گیری تغییر دهیم. برای مثال می‌توان تفاوتی بین سن فرسودگی و اسقاط قائل شد و خودروهایی که به سن فرسودگی می‌رسند را موظف کنیم که در سال چندبار به مراکز معاینه‌ فنی برای بررسی خودرو مراجعه کنند.

تجریشی در پایان گفت: اکنون در حال بررسی این موضوع از جهت‌های مختلفی از جمله مسائل حقوقی هستیم  اما می‌توان اطمینان حاصل کرد که با تغییراتی در این آیین‌نامه به موضوعات متفاوت حقوقی، زیست محیطی، ایمنی و اسقاط  توجه داشت.

 

سازمان حفاظت محیط زیست شورای نگهبان قانون محیط زیست ناوگان حمل و نقل