زحمتش را خراسان جنوبی‌ها می‌کشند، پولش را خارجی‌ها می‌برند

زعفران یکی از محصولات کشاورزی ارزشمند صادراتی ایران است که در زمین‌های خشک و نیمه‌خشک جنوب‌ خراسان و برخی نقاط کشور کشت می‌شود.

ارزش اقتصادی فراوان زعفران در بازارهای جهانی و اشتغال و درآمد مناسبی که پرورش این گیاه به‌دنبال دارد، بازده اقتصادی آن را قابل توجیه کرده است.

با وجود آنکه بخش اعظم زعفران مصرفی جهان در ایران تولید می‌شود، اما موانعی برای کسب درآمد ارزی معقول از صادرات زعفران وجود دارد که بزرگترین مشکل این حوزه است.

طی 10 سال اخیر، میزان تولید زعفران ایران رشد قابل توجهی داشته که بخش گسترده‌ای از این تولیدات صادر می‌شود. رونق صادرات می‌تواند سود زیادی را نصیب کشاورزان و بهره‌برداران کند، سودی که سال‌هاست کشاورزان زعفران کار منتظر آن هستند.

وقتی از سپیده دم صبح مشغول کار در مزارع می‌شوی و برای محصولی که گل سر سبد محصولات شرق کشور است، زحمت فراوان می‌کشی، انتظار داری حداقل سود آن نصیب دلالان نشود، اما انگار ساز و کار شایسته‌ای برای حذف دلالان و سودآوری برای بهره‌برداران در این سال‌ها هنوز ایجاد نشده است.

بورس؛ بستر امنی برای معاملات اقتصادی محصولات کشاورزی

غلامرضا قوسی، رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اظهار کرد: 16 هزار و 800 هکتار از مزارع استان، با ظرفیت تولید 63 تن زیر کشت زعفران است.

وی با اشاره به فعالیت 38 هزار بهره‌بردار در زمینه تولید زعفران، افزود: بورس زعفران خراسان جنوبی با حمایت صندوق توسعه بخش کشاورزی از سال گذشته راه‌اندازی شده است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی بیان کرد: بورس بستر امنی برای معاملات اقتصادی است و ورود زعفران خراسان جنوبی به بازار بورس و قرار گرفتن نام آن در تابلوهای معاملاتی، سبب شده تا دست دلالان از بازار این محصول کوتاه شود و زعفران به قیمت روز و توافقی بین خریدار و فروشنده به صورت نقدی معامله شود.

قوسی با بیان اینکه به دلیل فراهم نشدن ظرفیت‌ها، صادرات زعفران از خراسان جنوبی، صورت نمی‌گیرد، گفت: با توجه به اینکه صادرات زعفران به سمت مرز افغانستان انجام نمی‌شود و بهترین بازار برای صادرات آن، بازارهای اروپایی است؛ هم اکنون زعفران خراسان جنوبی از طریق استان‌های همجوار از جمله خراسان رضوی و تهران که این فرایند و بستر در آن فراهم است، انجام می‌شود.

وی افزود: برای بهره‌وری بیشتر از این محصول در حال حاضر چهار واحد فرآوری با ظرفیت 7.5 تن در استان راه‌اندازی شده که در این خصوص نیازمند صدور جواز برای 24 تن زعفران دیگر نیز هستیم.

بروز نبودن ماشین‌آلات، مشکلات فروش و نبود بازار مناسب

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی بیان کرد: همچنین تاکنون برای 32 واحد بسته‌بندی با ظرفیت 70 تن نیز مجوز صادر شده که بیشتر از ظرفیت تولید است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه علی رغم صدور مجوز در زمینه فراوری و بسته‌بندی، اما از همه ظرفیت تعیین شده استفاده نمی‌شود و فعال نیست، تصریح کرد: دلیل غیرفعال بودن و عدم استفاده از تمام ظرفیت این واحدها نیز عمدتا بروز نبودن ماشین‌آلات، مشکلات فروش و نبود بازار مناسب، نیاز واحدها به تسهیلات و سرمایه در گردش و ... است که فعالیت این واحدها را با محدودیت مواجه کرده است.

قوسی اظهار کرد: برای رفع مشکلات این واحدها، ارائه  تسهیلات ارزان قیمت، نوسازی ماشین‌آلات فرسوده و استفاده از دستگاه‌هایی بر اساس تکنولوژی جدید، بهره‌گیری از کارشناسان متخصص و ورود دانش جدید به صنایع، آموزش و ترویج استفاده از محصولات فراوری شده، تسهیل روند صادرات محصولات فرآوری شده و ... ضروری است.

نیازمند یک اقدام جهانی برای معرفی جهانی هستیم

وی اظهار کرد: برای صادرات محصولات فرآوری شده، باید یک اقدام بین‌المللی صورت گیرد و این محصولات با برند جغرافیایی یا منطقه‌ای ایران، در سطح جهانی معرفی شود.

رییس سازمان جهادکشاورزی خراسان جنوبی یادآور شد: در این خصوص نیاز است تا فرایند صادرات تسهیل و مشوق‌هایی نیز برای صادرکنندگان در نظر گرفته شود که با این اتفاق، صنعت زعفران به خصوص در خراسان جنوبی که پس از گلخانه‌ها، بر اساس محاسبه میزان هزینه و درآمد، رتبه دوم ارزش اقتصادی را دارد، توسعه پیدا می‌کند.

سوداگران و دلالان نباید حرفی برای گفتن داشته باشند

محسن احتشام، رئیس شورای ملی زعفران نیز در جلسه هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی بیرجند با بیان اینکه در فضای اقتصادی باید قانون حاکم باشد، افزود: انگیزه کار، تلاش، سرمایه‌گذاری و فعالیت مولد اقتصادی رونقی ندارد.

وی افزود: باید جلوی فعالیت سوداگران و دلالان در عرصه اقتصادی گرفته شود تا فعال اقتصادی به راحتی بتواند صادرات کرده و ارز حاصل از آن را به چرخه اقتصاد کشور برگرداند.

رئیس شورای ملی زعفران بیان کرد: در صادرات غیر نفتی، ارز حاصله از آن باید به چرخه اقتصاد کشور برگردد و این را یک مسئولیت بزرگ اجتماعی برای خود می‌دانیم.

احتشام بیان‌کرد: سازمان تعاون روستایی و دولت ۷۴ تن زعفران به صورت توافقی خریده، اما هنوز مشکلات این حوزه باقی مانده است.

وی اظهار کرد: زمینه برگشت ارز حاصل از صادرات در تعاملات تجاری با کشور افغانستان وجود ندارد که در این راستا باید با راه‌اندازی صرافی‌های مجاز در افغانستان تدبیری اندیشید.

رئیس شورای ملی زعفران تصریح کرد: سیاست‌ها، روش‌ها و رویه‌های اقتصادی در کشور باید در راستای تحقق اهداف اقتصادی دولت و ایجاد انگیزه در بین فعالان اقتصادی سالم باشد، در حالی که متأسفانه در شرایط فعلی اینگونه نیست.

احتشام بیان کرد: باید سرمایه‌گذاری‌ها به سمت کارآفرینی، فعالیت مولد و ارزش آفرینی اقتصادی هدایت شود تا براساس ظرفیت‌های استانی، سرمایه گذاری صورت گیرد.

سال‌هاست که کشاورزان کویر خراسان جنوبی محصولی طلایی با نام زعفران را کشت می‌کنند، محصولی که با زحمت آنان باور می‌شود، به کشورهای مختلف سفر می‌کند، اما نامی از آنان بر روی محصولشان نیست و این یک ضعف است که سال‌ها از آن رنج می‌برند، ضعفی که رفع آن به کمی حمایت نیاز دارد.