مریم کرمی اظهار کرد: برخی از کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه طی ۳۰ سال آینده ۳۰ درصد از جمعیت ایران پیر می‌شوند از این رو در نظر گرفتن برنامه‌هایی برای افزایش باروری و نیز اتخاذ تدابیری برای حمایت از سالمندان لازم و ضروری است.

وی با اشاره به این‌که جمعیت کشور به سمت پیری و سالمندی در حرکت است، عنوان کرد: در کشور ما سرعت رشد پیری نگران کننده است، بطوری که در ۲۰ سال آینده ۲۰ درصد جمعیت پیر خواهد بود و در ۳۰ سال آینده ۳۰ درصد جمیت ایران پیر می‌شوند.

کرمی ادامه داد: یعنی از هر سه فرد یک نفر پیر خواهد بود و این در حالی است که فرد پیر قدرت تولید ندارد و فرد دیگری باید خرجش را بدهد، افرادی که اکنون ۴۰ ساله اند ۲۰ سال دیگر ۶۰ ساله شده و به گروه پیرها می‌پیوندند و در ایران به طور متوسط ۳۸ درصد افراد پیر شغل و ۶۰ درصدشان سواد دارند، بنابراین در گروه سالمندان ۴۰ درصد بی‌سواد و ۶۰ درصد شغل ندارند و این افراد روی دست جوانان کشور می‌مانند.

این جامعه شناس ادامه داد: از آنجایی که میزان باروری کلی کاهش یافته دیگر جوانی هم نداریم که به این افراد خدمت کند، بچه‌هایی که در حال حاضر به دنیا می‌آیند در آینده بارهای سنگینی بر دوش خواهند داشت، اگر چه این اتفاق در کشورهای غربی هم روی داده اما آن‌ها مدام به دنبال مانیتور کردن و کنترل هستند امری که ما آن‌را در کشور رها کرده‌ایم.

وی ادامه داد: پیش بینی‌های جمعیتی سازمان ملل در سال ۲۰۱۷ بر اساس سناریوی حد متوسط نشان می‌دهد که تعداد سالمندان جهان از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۵۰ دو برابر می‌شود.

کرمی افزود: در سال ۲۰۱۷ بر اساس برآورد سناریوی حد متوسط سازمان ملل از هر ۸ نفر یک نفر ۶۰ سال به بالاتر داشتیم که در سال ۲۰۵۰ به ۱ نفر به ازای هر ۵ نفر می‌رسد و این امر نشان می‌دهد که جمعیت جهان به سمت ساختار جمعیتی سالمند در پیش است و البته با توجه به اینکه هر کشوری در چه مرحله ای از گذر جمعیتی و انتقال جمعیتی است تعداد، درصد و جمعیت سالمندان متفاوت خواهد بود.

این جامعه شناس افزود: الان کشورهایی که در مراحل نهایی گذار جمعیتی هستند مانند ژاپن و کشورهای اروپایی، بیشترین تعداد سالمند را دارند و کشورهایی که دیرتر مراحل سالمندی را طی کرده‌اند در مراحل میانی و کشورهایی که هنوز گذار جمعیتی را شروع نکردند در مراحل جوانی جمعیت هستند.

وی در رابطه با هرم سنی جمعیت ایران، گفت: جمعیت ایران در سال ۱۳۹۵ حدود ۷۹ میلیون نفر توسط مرکز آمار ایران گزارش شده و بر اساس برآوردهای صورت گرفته تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۸۹ میلیون نفر می‌رسد و از سویی جمعیت کشورمان درحالی به این جمعیت می‌رسد که در سال ۲۰۱۷ حدود ۶ درصد از جمعیت ما ۶۵ سال و بالاتر بود که در سال ۲۰۳۰ به حدود ۱۰ درصد و تا سال ۲۰۵۰ به ۲۳ درصد می‌رسد.

کرمی ادامه داد: یعنی می‌توانیم بگوییم که تا سال ۲۰۵۰ یک چهارم از جمعیت ایران در سنین سالمندی قرار خواهد گرفت و اگر سن سالمندی را ۶۰ یا ۶۵ سالگی در نظر بگیریم می‌توانیم انتظار داشته باشیم که در سال‌های آینده ۳ الی ۴ درصد رشد جمعیت سالمند را داشته باشیم که می‌شود گفت ۳ برابر رشد کل جمعیت کشور است.

این جامعه شناس در رابطه با دلایل سالمندی جمعیت ایران، گفت: تعریفی که از سالمندی شد، همان انباشتگی و افزایش مستمر و مداوم جمعیت در سنین ۶۰ و ۶۵ سال به بالاست به سه دلیل جمعیت ایران در حال پیشرفت به سوی سالمندی است.

وی ادامه داد: اول بحث افزایش امید به زندگی است، هرچه امید به زندگی و طول عمر افراد بیشتر افزایش پیدا کند ماندگاریشان در سن سالمندی هم افزایش پیدا می‌کند و وقتی ماندگاری بیشتر می‌شود، تعداد و درصد افزایش پیدا می‌کند.

کرمی تصریح کرد: عامل دوم این است که در واقع باروری کاهش مستمر در رسیدن به زیر حد جانشینی است، یعنی هر چه باروری در کشوری با سرعتی بیشتر کاهش پیدا کند و به سنین پایین‌تر برسد سرعت ورود آن کشور به دوره سالمندی بیشتر می‌شود.

این جامعه‌شناس ادامه داد: عامل سومی که در سالمندی جمعیت تأثیر دارد انباشتگی سنی است که در کشور ما رخ داد، یک افزایش ناگهانی در جمعیت داشتیم که الان انباشتگی آن‌ها در سنین جوانی است و یک دهه و دو دهه دیگر در سنین میان‌سالی و بعد از آن انباشتگی جمعیتی به دوره سالمندی ورود پیدا می‌کند.

وی تأکید کرد: بنابراین کشورهایی که یک انفجار موالید در برهه‌ای از گذار جمعیتی شان داشتند سالمندی جمعیت را با شدت و حدت بیشتری تجربه خواهند کرد.

 

ایران جامعه جهان ژاپن مرکز آمار ایران