نکات آیت‌الله بهجت(ره) در خصوص اهمیت شناخت شب قدر/ آیا زمان دقیق شب قدر مشخص است؟

 یکی از نعمت‌های بزرگی خدای متعال به ما انسان‌ها در طول زندگی‌مان عنایت فرموده، فرصت استفاده و بهره بردن از شب قدر است؛ شبی که مقدرات در طول یک سال از سوی خداوند متعال تعیین شده و اعمال و مقدرات ما به دست مبارک حضرت صاحب‌الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌رسد. تمام توفیقات، بلاها، رویدادهای مهم، مرگ، زندگی، بیماری و هر آنچه در طول یک سال قرار است در زندگی خود شاهد باشیم و با آن مواجه شویم، در این شب مهم تعیین می‌شود. از این جهت خوب است که اهمیت شب قدر را در کلام بزرگان جست‌وجو کنیم تا با اهمیت آن بیشتر آشنا شویم.

خبرگزاری تسنیم بخش‌هایی از سخنان آیت‌الله‌العظمی محمدتقی بهجت رحمه‌الله علیه را مورد بازخوانی قرار داده تا اثرات و اهمیت والای شب قدر و لزوم شب‌زنده‌داری در این شب مورد توجه دوباره مردم قرار بگیرد. لازم به توضیح است که سخنان این عالم بزرگوار و حکیم پس از تائید دفتر آن عالم جلیل‌القدر، در کتابی با عنوان «در محضر حضرت آیت‌الله بهجت» به کوشش محمدحسین رخشاد در قالب سه جلد توسط انتشارات موسسه فرهنگی سماء منتشر شده است.

می‌شناسم کسی را که می‌شناسد شب قدر را

سؤال: می‌گویند: «بعضی از علما یا بزرگان اهل معرفت یک سال تمام شب‌ها را بیدار بوده‌اند تا شب قدر را درک کنند.» آیا این مطلب صحت دارد؟

جواب: برای ما هر شب، شب قدر است در خوابیدن. چون در همه شب‌های سال خواب هستیم! این سید بن طاووس رحمه‌الله است که این تعبیر را دارد: «إنی لأعرِفُ مَن یَعرِف لَیلَة القدر» یعنی «من کسی را می‌شناسم که شب قدر را می‌شناسد!» (امالی صدوق، صفحه 641؛ بحارالانوار، جلد 10، صفحه 393)

شب بیست و سوم ماه رمضان شب قدر است

بسیاری از بزرگان شب‌های ماه رمضان را بیدار می‌ماندند و نمی‌خوابیدند، هرچند نزد ما تقریباً واضح است که شب بیست و سوم ماه رمضان، شب قدر است. ولی اول ماه باید قدری دقت شود که اول ماه دقیقاً تشخیص داده شود.

مرحوم آقای طباطبایی (علامه سید محمدحسین طباطبایی رحمه‌الله) هم همین طور بود و شب‌های ماه رمضان بیدار بود. در کربلا هم بوده‌اند کسانی که شب‌های رمضان نمی‌خوابیدند، حتی از بعضی‌ها نقل می‌کردند که قعده (جلسه گفت‌وگو و شب‌نشینی) می‌گرفتند و صحبت می‌کردند تا خوابشان نبرد.

بندگی روز، راه توفیق بیداری شب

ما برای اوقات خواب خود افسوس می‌خوریم که چرا برای نماز شب بیدار نمی‌شویم. در صورتی که اوقات بیداری را به غفلت می‌گذرانیم! زیرا اگر در بیداری به توجه و بندگی مشغول بودیم، توفیق بیداری شب را نیز برای تهجد و خواندن نافله شب و تلاوت قرآن پیدا می‌کردیم.

پیامدهای مسامحه در استهلال

در اثر اهمال در رؤیت ماه، چه خیراتی از ما فوت می‌شود و چه محرومیت‌ها که نصیب ما می‌گردد! نظیر شب قدر و شب نیمه شعبان و ... و نیز چه اعمال مخصوصه ای از این شب‌ها که از دست می‌رود. بی‌خود نبود که فرمود: «لا وَفقَکمُ اللهُ لِفِطر وَ لا أضحی؛ خداوند شما را به دو عید فطر و قربان موفق نگرداند!»

در استهلال بعضی از ماه‌ها بسیار مسامحه می‌شود. اگر اهمیت داده می‌شد، در خیلی از موارد استهلال ماه‌های سابق برای ماه‌های بعد به درد می‌خورد.

(از امام صادق علیه السلام نقل است که فرمودند: «لَمَّا قُتِلَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ علیه‌السلام أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَلَکاً فَنَادَى أَیَّتُهَا الْأُمَّةُ الظَّالِمَةُ الْقَاتِلَةُ عِتْرَةَ نَبِیِّهَا لَا وَفَّقَکُمُ اللَّهُ تَعَالَى لِصَوْمٍ و لا اضحی؛ همین که امام حسین علیه السلام به شهادت رسید، خداوند متعال امر کرد فرشته‌ای در آسمان ندا دهد ای امت ظالم و قاتل عترت نبی خدا خداوند شما را به دو عید فطر و قربان موفق نگرداند!» من لایحضره الفقیه، جلد2، صفحه89)

آیت‌الله بهجت قدس سره در جای دیگری می‌فرماید: راه احتیاط برای شیعیان باز است، ولی با احتیاط فطر و اضحی درست نمی‌شود.