سرباز معلمان؛ مدافعان گمنام عرصه تعلیم و تربیت

سال های سال است که آموزش و پرورش برای جبران کمبود نیروی انسانی علاوه بر ظرفیت دانشگاه فرهگیان و شهید رجایی یا برگزاری آزمون استخدام، در مناطق محروم و صعب العبور با همکاری سازمان نظام وظیفه اقدام به جذب موقتی سربازمعلم می کند.

سربازمعلمان، جوانان علاقمندی هستند که با دارا بودن شرایط لازم، پس از گذراندن مراحل مختلف گزینشی می توانند دو سال خدمت سربازی خود را به عنوان معلم در مناطق محروم سپری کنند و البته پس اتمام دوره خدمت، فعالیت آنان نیز در آموزش و پرورش خاتمه می یابد.

در حال حاضر 141 سرباز معلم در آموزش و پرورش گیلان مشغول به فعالیت هستند. با توجه به اینکه هر استان بنابر مناطق صعب العبوری که دارد از سهمیه مشخصی برای جذب سرباز معلم برخوردار است، گیلان در سال تحصیلی که گذشت فقط 39 سهمیه جذب سرباز معلم داشت.

امید امیررضایی، سرباز معلمی که دومین سال خدمتش را در روستای شاه میلرزان از مناطق ییلاقی نسبتا صعب البور در شهرستان تالش می گذراند در گفت وگو با ایسنا از روزهای سربازمعلمی اش این چنین می گوید: از آنجایی که به معلمی علاقه داشتم برای دانشگاه رشته علوم تربیتی آموزش پیش دبستانی و دبستان را انتخاب کردم و بعد از اتمام تحصیلات دانشگاه و اعزام به خدمت، فراخوانی مبنی بر جذب سرباز معلم اطلاع رسانی شد که سرانجام پس از گذراندن دوره آموزش نظامی در تبریز و همچنین دوره آموزشی لازم در رشت، آرزوی دیرینه معلمی در قالب خدمت سربازی محقق شد.

وی افزود: مدرسه شاه میلرزان یک مدرسه دو کلاسه با 13 دانش آموز است که تدریس به صورت چندپایه انجام می گیرد، من خودم تدریس پایه های اول، چهارم و پنجم را به عهده دارم و مدیر آموزگار این مدرسه نیز تدریس پایه های دوم و ششم را به عهده دارد.

امیررضایی در پاسخ به این سوال که «تدریس در این مدرسه با دیگر مدارس چه فرقی می کند؟» گفت: با توجه به شرایط محرومیت منطقه، امکانات آموزشی خاصی فراهم نیست، شما وقتی در شهر تدریس می کنید از وسایل کمک آموزشی بهتری نسبت به روستا برخوردار هستید و می توانید خیلی بهتر مطالب را به شاگردان انتقال دهید، به همین دلیل کمبود امکانات و وسایل کمک آموزشی بر سطح یادگیری و کیفیت آموزش بسیار تاثیرگذار است.

وی با بیان اینکه روستای ییلاقی شاه میلرزان از روستاهای سُنی نشین شهرستان تالش است که  18 کیلومتر با شهر خطبه سرا فاصله دارد، افزود: خودم ساکن شهر لیسار هستم و هر روز برای حضور در مدرسه ساعت 6 صبح با موتور حرکت می کنم و ساعت 8 به مدرسه می رسم.

این سرباز معلم در پاسخ به اینکه «در روزهای سرد زمستانی و برفی چطور به مدرسه می روید؟» گفت: در روزهای زمستان با توجه به اینکه بارش برف در منطقه بیشتر از سایر مناطق جلگه ای است، طبیعتا سختی رفت و آمد بیشتر می شود و به همین دلیل صبح ها زودتر حرکت می کنم. در زمستانی که گذشت برف شدیدی در منطقه باریده بود و به همراه مدیرآموزگار راهی منطقه شدیم اما چون زنجیرچرخ نداشتم موتور در نیمه راه پنچر شد و مجبور شدیم در آن سرمای طاقت فرسا با موتوری که پنچر شده مسافت یکساعت باقی مانده تا مدرسه را پیاده طی کنیم.

این سربازمعلم با بیان اینکه با اتمام دوره خدمتم دلم برای روزهای حضور در روستا تنگ می شود، گفت: یکی از خاطراتی خوبی که یادآوری آن برایم همیشه خوشایند است به اولین روز حضور در مدرسه برمی گردد که همه دانش آموزان و اولیا منتظر بودند تا معلم جدید مدرسه را ببینند و این شور و شوق و شادی بچه ها از دیدن معلم جدید خیلی هیجان انگیز بود.

وی در پاسخ به این سوال که «حقوق دریافتی شما با هزینه هایی که می کنید، برابری دارد؟» تصریح کرد: حقوقی که دریافت می کنم حدود 290 هزار تومان است که قطعا با وضعیت امروز، این درآمد با هزینه ها برابری نمی کند، البته شنیده ام در گذشته تا سقف 800 هزار تومان به سربازمعلمان پرداخت می شد اما من تاکنون چنین دریافتی نداشتم و اتفاقا خیلی بیشتر از این هم برای همین تردد هزینه می کنم.

امیررضایی در پاسخ به این سوال که «در ایام تابستان که مدارس تعطیل است، چه می کنید؟» گفت: در ایام تابستان که مدرسه تعطیل بود، در اداره آموزش و پرورش منطقه خدمت می کردم .

این سربازمعلم در پاسخ به این سوال که «در این روزهای کرونایی تدریس و آموزش در منطقه صعب العبور شاه میلرزان چگونه دنبال می شود؟» خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در منطقه آنتن دهی ضعیف است و به همین دلیل ارتباط اینترنتی مناسبی وجود ندارد اما در هفته دو بار به مدرسه می رویم و با رعایت اصول بهداشتی و فاصله مدنظر، موارد لازم را به دانش آموزان انتقال می دهیم.

علیرضا کیانی، دیگر سرباز معلمی که فارغ التحصیل آموزش ابتدایی از دانشگاه آزاد رشت بوده و این روزها به عنوان سربازمعلم، دومین سال خدمت را در روستای کوهستانی بَسک (در مسیر سوباتان) از توابع شهرستان تالش می گذراند، در پاسخ به خبرنگار ایسنا در خصوص اینکه چطور سرباز معلم شده، می گوید: فارغ التحصیل مهندسی شیمی بودم و با توجه به اینکه کار متناسب با تحصیلاتم پیدا نکردم با مراجعه به مشاور و بیان علاقمندی ها به پیشنهاد ایشان تحصیل در رشته آموزش ابتدایی را دنبال کردم.

وی افزود: بعد از اخذ لیسانس، برای سربازی اقدام کردم و با توجه به اینکه رشته تحصیلی ام متناسب با آموزش و پرورش بود، برای سرباز معلمی پذیرفته شدم و امسال هم دومین سال خدمتم را در روستایی ییلاقی به نام «بسک» در شهرستان تالش می گذرانم.

کیانی گفت: سال اول را در یک مدرسه کانکسی با 11 دانش آموز دختر و پسر در روستای شیله وشت در 28 کیلومتری تالش سربازمعلم بودم، اما امسال در مدرسه شهید یعقوبی روستای کوهستانی بسک به عنوان سربازمعلم خدمت می کنم که 18 دانش آموز در پایه های پنجم و ششم دارم.

این سربازمعلم در خصوص تجربه اولین روزهای معلمی اش، گفت: با توجه به اینکه تجربه تدریس و چگونگی برقراری ارتباط با دانش آموزان را نداشتم، علاوه بر مطالعه از خاله ام که معلم بود هم کمک می گرفتم تا بهرحال توانستم بر استرسی که داشتم، غلبه کنم.

وی در خصوص تفاوت تدریس در مناطق محروم با دیگر مناطق گفت: در مناطقی که امکاناتی اولیه آموزشی برقرار است، تدریس با کیفیت تر و سهل تر است اما تدریس در مناطق محروم و روستایی که هنوز دسترسی چندانی هم به اینترنت ندارند آموزش ها محدود به کتاب می شود، البته برگزاری کلاس ها در طبیعت یکی از محاسن مدارس کوهستانی است و خصوصا درسی مثل علوم عینیت پیدا می کند، خودم به شخصه دوبار کلاس را در طبیعت و کنار رودخانه برگزار کردم.

کیانی در پاسخ به این سوال «باتوجه به اینکه شما ساکن رشت هستید، چطور مسیر تا مدرسه را رفت وآمد می کنید؟»، تصریح کرد: با توجه به اینکه از رشت تا منطقه مورد نظر سه و نیم ساعت فاصله است، سال اول چون مدرسه کانکسی بود، در همان منطقه خانه اجاره کردم اما امسال در خود مدرسه اقامت دارم که روزهای چهارشنبه بعد از اتمام کلاس با موتورم به شهر می آیم و موتور را در خانه اقوام یکی از دانش آموزان می گذارم و به رشت برمی گردم و مجدد روزهای جمعه عصر به روستا برمی گردم.

این سربازمعلم هم مشقت تردد با موتور در روزهای سرد و سخت پاییز و زمستان را از خاطرات برجسته روزهای سربازمعلمی عنوان کرد و گفت: معمولا ایامی که بارش برف یا باران زیاد بود، در منطقه می ماندم اما بعضی مواقع در مسیر ناخواسته گرفتار برف یا باران می شدم، ناگفته نماند در مواقعی که بارش برف یا باران زیاد باشد به دلیل جاده خاکی مسیر هیچ وسیله نقلیه ای به جز نیسان امکان تردد ندارد، یکبار در مسیر گرفتار باران شدم به حدی که حتی تردد به صورت پیاده به سختی انجام می گرفت، من با موتور بودم در آن روز موتور سه بار در مناطق مختلف پنچر شد و راهی که باید یک ساعته می رسیدم را آن روز پنج ساعته رسیدم.

وی در پاسخ به این سوال که «با اولیای دانش آموزان هم در ارتباط بودید؟» خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه اکثر خانواده ها دامدار یا عشایر هستند و به همین دلیل دانش آموزان عموما با اقوام نزدیک خود زندگی می کنند، لذا به جز خیلی محدود با اولیا ارتباط چندانی نداشتم.

وی در پاسخ به این سوال که «خودتان دانش آموز شلوغی بودید؟ با دانش آموزان شلوغ چگونه برخوردی داشتید؟»، گفت: بله من یک دانش آموز هم درس خوان و هم خیلی شلوغ بودم، در برخورد با دانش آموزان خیلی سخت نمی گرفتم و ارتباط کاملا دوستانه بود و به موقع خنده، تفریح، درس و حتی بازی فوتبال داشتیم البته در مواردی هم برای کنترل شیطنت دانش آموز، تکلیف و مشق اضافه را به عنوان جریمه در نظر می گرفتم.

کیانی، محبت و خونگرمی و صمیمیت دانش آموزان روستا را از بهترین خاطرات روزهای سرباز معلمی عنوان کرد و افزود: دانش آموزان همواره لطف و ارادت خود را به نحوی نشان می دادند، مثلا یکی از این موارد آوردن تخم مرغ، نان محلی، پنیر، ماست و شیر بود که هرچه تلاش می کردم هزینه را بپردازم، قبول نمی کردند.

وی در خصوص آموزش دانش آموزان در این روزها که مدارس تعطیل هستند، گفت: سامانه دانش آموزی «شاد» شامل تدریس ویژه دانش آموزان تک پایه است، علاوه بر این آنتن دهی در روستای کوهستانی بسک خیلی ضعیف است و امکان استفاده از اینترنت وجود ندارد، البته زمانی که در روستای شیله وشت بودم با پیگیری هایی که انجام دادم اینترنت فورجی در منطقه فعال شد، برای امسال هم قرار بود که زیرساخت اینترنتی در روستای بسک فراهم شود که متاسفانه با بروز کرونا و تعطیلی ها این امر محقق نشد.

کیانی اضافه کرد: به همین دلیل امکان دنبال کردن آموزش برای دانش آموزان مدرسه شهید یعقوبی روستای بسک فراهم نیست و فقط توانستم با تعدادی از اولیا تماس بگیرم و تاکید کنم تا دانش آموزان حتما آموزش ها از ار شبکه آموزش دنبال کنند، اگر دریافتی خودم قابل توجه بود حتما آموزش دانش آموزان را تلفنی انجام می دادم اما متاسفانه دریافتی قابل توجه ای نیست لذا تحمیل هزینه بر خانواده هم روا نبود.

وی در پاسخ به این سوال که «حقوق دریافتی شما به عنوان یک سرباز معلم چقدر است؟»، گفت: سال اول که در مدرسه شیله وشت بودم ماهانه 207 هزار تومان حقوق دریافت می کردم که امسال این مبلغ به 270 هزار تومان رسیده است. سرباز معلمان هم به اندازه معلمان وقت می گذارند و تلاش می کنند در حالیکه حقوق و مزایای یکسان و حتی قابل باوری ندارند! البته در طرح رتبه بندی، معلمی که در منقطه صعب العبور و عشایری تدریس می کند، معادل دو برابر معلمی که در نقاط شهری تدریس می کند دریافتی دارد که متاسفانه یک سربازمعلم از هیچ کدام از این موارد برخوردار نیست. البته امیدوارم برای سال های آتی شرایط برای سربازمعلمان بهتر شود چون واقعا به اندازه یک معلم کار و تلاش می کنند.

کیانی در پاسخ به این سوال که «سربازمعلمی یا معلمی؟» گفت: قطعا معلمی چون هم به عنوان یک شغل از درآمد و ثبات برخوردار است، سرباز معلمی هم یک دوره شیرین و گذاراست که با وجود حقوق ناچیز اما بعد از ساعت آموزش در اختیار خودمان هستیم و می توانیم کتاب بخوانیم، ورزش کنیم یا به سایر علایق مان بپردازیم.

 سربازان باید از شرایط خاص نظیر رشته تحصیلی مرتبط برخوردار باشند که بتوانند به عنوان سربازمعلم خدمت کنند، اینان شاید به عنوان «سرباز معلم» فعالیت می کنند اما به اندازه یک معلم در تعلیم و تربیت آینده سازان این کشور سهیم هستند، ولی با دریافتی هایی نابرابر! براین اساس شاید بتوان سربازمعلمان را مدافعان گمنام عرصه تعلیم و تربیت دانست که علاوه بر دارابودن شرایط لازم، بنابر علاقمندی ذاتی فقط به مدت دو سال رویای معلمی را زندگی می کنند.