نظارت و رسیدگی به وضعیت ۱۸۰۰ اثر تاریخی در سال ۱۳۹۸

اصغر خدایی کارشناس میراث فرهنگی درباره وضعیت فعلی محوطه ها و بناهای تاریخی کشور گفت: در حالی به روز محوطه‌ها و بنا‌های تاریخی نزدیک می‌شویم که مقدار و نوع اعتبارات، تغییرات آب و هوا، ارزش افزوده زمین در بیشتر نقاط کشور و ارجحیت و نگاه اقتصادی به جمعیت ساکن در بافت‌های تاریخی وضعیت بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی کشور را تحت تأثیر قرار داده‌ و تبعات آن نیز یقیناً گریبانگیر آثار تاریخی خواهد شد.

او بیان کرد: شهرداری‌ها و در بیشتر مواقع شورای اسلامی شهر‌ها، از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تمکین نمی‌کنند و در شهر‌هایی که بافت تاریخی دارند با اعطای امتیازاتی نظیر تجمیع و تراکم بیشتر و ...، باعث تخریب بافت‌های تاریخی می‌شوند.

این کارشناس میراث فرهنگی اظهار کرد: با وجود همه کاستی ها خبر خوش این است که وزارت میراث فرهنگی در سال ۱۳۹۸ در امر نظارت و رصد وضعیت بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی بهتر از سال‌های اخیر خود عمل کرده است. به گونه‌ای که در این سال با تمهیداتی چون مرمت و احیای بنا‌های تاریخی با استفاده از اعتبارات مشارکتی با بخش‌های خصوصی و عمومی، به وضعیت ۱۸۰۰ بنا، محوطه و بافت تاریخی رسیدگی شد.

خدایی گفت: مشکل میراث فرهنگی به غیر از اعتبارات اندک آن همکاری نکردن دستگاه‌های دخیل دیگر، اعمال نفوذ برخی از افراد و مقامات اداری ذی نفع، ذی‌نفوذ و ذی‌مدخل و بعضاً ناآگاهی مردم است. مثال‌های عینی چنین مواردی تخریب آثار، اقدام برای خروج بنا‌ها از فهرست آثار ملی، جلوگیری از ابلاغ ضوابط اختصاصی بافت تاریخی و ... است.

او ادامه داد: وزارت میراث فرهنگی سال گذشته تفاهمنامه‌هایی را با وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، نهاد‌ها و شهرداری‌های گوناگون منعقد کرده که امید است منجر به حفاظت از آثار تاریخی شود.

این کارشناس میراث فرهنگی بیان کرد: در سال‌های اخیر بازدید از بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی توسط مردم افزایش یافته و در سبد خرید خانوار برای خود جای ثابتی پیدا کرده که نشان دهنده ارتقای آگاهی عمومی است. نمونه‌های این امر را می‌توان در موزه‌ها (کاخ موزه گلستان و ...)، بنا‌ها (آثار ثبت جهانی ایران و ...)، بافت‌های تاریخی (شهر یزد و ...) و محوطه‌های تاریخی (تخت جمشید و ...) مشاهده کرد. افزایش هدفمند آگاهی جامعه تأثیر بسزایی در حفاظت از آثار تاریخی خواهد داشت. امروزه برابر بررسی‌های انجام شده و در حال انجام در برخی از بافت‌های تاریخی کشور شاهد بازیابی هویت جمعی و ملی هستیم که یکی از این موارد مهاجرت معکوس است.

خدایی اقدام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در خصوص ایجاد امکان بازدید مجازی از بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی از طریق حمایت از نهاد‌های غیردولتی مردم نهاد میراث فرهنگی را کاری مفید و مؤثر در برهه زمانی فعلی دانست و خاطرنشان کرد: شیوع گسترده ویروس کرونا سبک زندگی بشر را تغییر داده و روی آب و هوا نیز تأثیر داشته است. این اتفاق همه مسائل و اتفاقات دیگر را در سایه خود قرار داده است.