افزایش مبلغ تراکنش‌های کارتی

شاپرک در پنجاه‌وهفتمین گزارش اقتصادی خود، وضعیت تراکنش‌های اسفند ۱۳۹۸ و مبلغ تراکنش‌ها را دقیق بررسی کرده است. طبق گزارش شاپرک، بیش از ۲ میلیارد و  ۲۸۰ میلیون و ۶۲۹ هزار تراکنش در اسفندماه ۱۳۹۸ انجام شده است که تعداد آن از تراکنش‌های بهمن ۱۳۹۸ کمتر و رشد منفی ۱/۳۷ درصدی تجربه کرده؛ اما ارزش آن‌ها درمقایسه‌با بهمن‌ همان سال ۱/۲۲ درصد رشد یافته است.

گزارش شاپرک از دامنه‌ی مبالغ تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی و موبایلی نیز نشان می‌دهد تعداد تراکنش‌ها با مبالغ خرد درمقایسه‌با بهمن‌ کاهش یافته است. طبق گزارش شاپرک، ۹۰/۰۷ درصد از مجموع تراکنش‌های اسفند ۱۳۹۸ به ابزار کارت‌خوان فروشگاهی متعلق است و نشان می‌دهد این ابزار رایج‌ترین ابزار پذیرش در کشور است. بررسی نمودارهای شاپرک نشان می‌دهد تعداد زیادی از تراکنش‌های نیازمند رمز دوم مبالغ خردی دارند و معمولا به‌منظور خرید شارژ موبایل انجام می‌شوند. همچنین، بیش از ۷۱ درصد تراکنش‌های اینترنتی مبلغی کمتر از ۲۵ هزار تومان بوده‌اند. اغلب تراکنش‌های اینترنتی مبلغی کمتر از صدهزار تومان داشته‌اند که این موضوع نشان می‌دهد معافیت رمز دوم پویا که بانک مرکزی برای خریدهای کمتر از صدهزار تومان در نظر گرفته، باعث شده است تعداد تراکنش‌هایی با مبالغ کمتر از صدهزار تومان کاهش چندانی نیابد.

شاپرک در بخشی از گزارش خود که به مبلغ تراکنش‌ها اختصاص داده، این مبالغ را در سه دسته از ابزار پذیرش یعنی «کارت‌خوان فروشگاهی» و «ابزار پذیرش موبایلی» و «ابزار پذیرش اینترنتی» بررسی کرده است. همچنین، دامنه‌ی مبلغی تراکنش‌ها در بازه‌های کمتر از ۵۰،۰۰۰ ریال، بین ۵۰،۰۰۱ تا ۲۵۰،۰۰۰ ریال و بیش از ۲۵۰،۰۰۰ ریال با‌توجه‌به نحوه‌ی محاسبه‌ی کارمزد بانک پذیرنده تقسیم‌بندی شده‌اند.

طبق گزارش شاپرک، ۶/۴۶ درصد تراکنش‌های ابزار کارت‌خوان به تراکنش‌های مانده‌گیری متعلق بوده است. طبق تصویر زیر، بیشترین تعداد تراکنش‌های ابزارهای کارت‌خوان فروشگاهی مبلغی بین ۵۰،۰۰۱ تا ۱۵۰،۰۰۰ ریال، ۱۹/۸۷ درصد تراکنش‌های کارت‌خوان‌های فروشگاهی مبلغی کمتر از ۵۰،۰۰۰ ریال (درمقایسه‌با ۲۱/۷۱ درصد این رقم در بهمن‌ ۱۳۹۸)، ۳۶/۶۹ درصد تراکنش‌های کارت‌خوان‌های فروشگاهی مبلغی در بازه‌ی ۵۰،۰۰۱ تا ۲۵۰،۰۰۰ ریال (درمقایسه‌با ۳۷/۷۴ درصد این رقم در بهمن‌ ۱۳۹۸) و ۳۶/۱۳۹۸ درصد تراکنش‌ها مبلغ بیش از ۲۵۰،۰۰۰ ریال داشته‌اند (درمقایسه‌با ۳۵/۱ درصد این رقم در بهمن‌ ۱۳۹۸).

همچنین در اسفند ۱۳۹۸، تعداد تراکنش‌هایی با مبلغ کمتر از ۵۰،۰۰۰ ریال در ابزار کارت‌خوان فروشگاهی ۴۱۲ میلیون و ۲۷۹ هزار و ۴۲۸ عدد و تعداد تراکنش‌هایی با مبلغ بین ۵۰،۰۰۱ تا ۲۵۰،۰۰۰ ریال برابر با ۷۶۱ میلیون و ۱۳۰ هزار و ۵۸ عدد و تعداد تراکنش‌هایی با مبلغ بیش از ۲۵۰،۰۰۱ ریال برابر با ۷۶۷ میلیون و ۱۶۹ هزار و ۱۳۱ عدد بوده است. با‌توجه‌به نمودار دامنه‌ی مبلغی ابزار کارت‌خوان فروشگاهی، می‌توان گفت تقریبا ۹۰ درصد تراکنش‌های کارت‌خوان‌های فروشگاهی مبلغی کمتر از پنج‌میلیون ریال داشته‌اند.

شاپرک در بخش دیگری از گزارش خود اطلاعاتی درباره‌ی دامنه‌ی مبلغی تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی منتشر کرد. طبق تصویر زیر، بیشترین تعداد تراکنش‌ها در بازه‌ی ۵۰،۰۰۱ تا ۱۵۰،۰۰۰ ریال قرار دارد و این بازه ۲۳/۳۹ درصد از کل تراکنش‌ها را شامل می‌شود (درمقایسه‌با ۲۴/۴۷ درصد این رقم در بهمن‌ ۱۳۹۸). همچنین، حدود ۷۱/۴۲ درصد کل تراکنش‌ها در ابزارهای پذیرش اینترنتی مبلغ کمتر از ۲۵۰،۰۰۰ ریال داشته‌اند (درمقایسه‌با ۷۲/۳۶ درصد این رقم در بهمن‌ ۱۳۹۸). این نشان می‌دهد به‌‌علت شیوع ویروس کرونا در کشور، مردم بخش زیادی از خریدهای ضروری خود را اینترنتی انجام داد‌ه‌اند و درنتیجه مبلغ خرید آن‌ها از ۲۵ هزار تومان بیشتر شده است. 

شاپرک در پنجاه‌وهفتمین گزارش اقتصادی خود دامنه‌ی مبلغی تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی را نیز بررسی کرده است که نمودار آن را در تصویر زیر می‌بینید. این نمودار نشان می‌دهد وضعیت ابزار پذیرش موبایلی کاملا متفاوت از ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاه و ابزار پذیرش اینترنتی بوده است. ۳۳/۸۷ درصد مجموع تراکنش‌ها مبلغی کمتر از ۲۰،۰۰۰ ریال و ۵۶/۰۸ درصد تراکنش‌ها مبلغی کمتر از ۵۰،۰۰۰ ریال داشته‌اند که این درصدها در بهمن‌ ۱۳۹۸ به‌ترتیب ۳۷/۱۹ و ۶۰/۰۳ درصد بوده‌اند. با‌توجه‌به استفاده‌ی عموم جامعه از کارت‌های شارژ ۵۰،۰۰۰ ریالی و استقبال از ابزار پذیرش موبایلی برای تهیه‌ی کارت‌های شارژ اپراتورهای مختلف، حضور حداکثری تراکنش‌های موبایلی در دامنه‌ی مبلغی کمتر از ۵۰،۰۰۰ ریال توجیه‌پذیر است. با‌توجه‌به ممنوعیت ارائه‌ی خدمت خرید کالا و خدمات با استفاده ابزار پذیرش موبایلی که در دی‌ ۱۳۹۴ بانک مرکزی ابلاغ کرد، نمودار زیر فقط دامنه‌ی مبلغی خدمات پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه ازطریق ابزار پذیرش موبایلی را نشان می‌دهد. همچنین، اعمال محدودیت سقف مبلغی دومیلیون ریال در پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن‌همراه ازطریق ابزار پذیرش موبایلی به‌خوبی در تصویر مشاهده می‌شود.