دستور تخلیه ملک مسکونی و تجاری و همچنین قرارداد اجاره در حاکمیت قانون روابط مؤجر و مستأجر سال ۱۳۷۶ به طور کامل شرح داده شده است، همچنین شرایط اجاره نامه کتبی آن‌ها با این قانون تطبیق دارد.

برای تخلیه ملک در کوتاه‌ترین زمان ممکن باید به شورا‌های حل اختلاف یا دادگاه مراجعه کرد و دستور تخلیه ملک مسکونی و تجاری با تـقدیم دادخواست به شورا‌های حل اخـتلاف توسط مالک امکان پذیر است.

البته باید توجه داشت که شرط دستور تخلیه در ملک اجاره‌ای کتبی بودن قرارداد و پایان مدت قرارداد است.

برای انجام شدن این کار مالک باید ودیعه مذکور در اجاره نامه را با دستور شورای حل اختلاف در صندوق شورا تودیع کند تا دستور تخلیه ملک مسکونی و تجاری صادر و به اجرا گذاشته شود.

اصلی‌ترین علت طرح دعوای تخلیه، اتمام مدت اجاره است؛ در صورتی که به دلایل مختلف مالک یا مستأجر، به دنبال پایان دادن به قرارداد اجاره باشد و طرف دیگر آن را قبول نکند، شرایط طرح دعوای تخلیه ایجاد می‌شود.

در واقع هنگامی که مالک خواهان فروش ملک خود باشد، مستأجر به هیچ عنوان موظف به تخلیه ملک مذکور نیست یا برعکس مستأجر نیز نمی‌تواند زمانی که ملکی با شرایط بهتر پیدا کرد، اجاره را پایان دهد.

این امکان زمانی تحقق پیدا می‌کند که مالک و مستأجر هر دو امکان حق فسخ را در طول بازه زمانی مشخص شده‌ای امکان پذیر کرده باشند که طبق ماده ۳۹۹ قانون مدنی به آن خیار شرط هم گفته می‌شود؛ دعوای دستور تخلیه ملک مسکونی و تجاری غیرمالی است و هزینه دعاوی غیرمالی مربوط به اموال منقول یک میلیون ریال است.