درمان پلاسمایی کرونا گزینه جدید محققان ایرانی

دکتر حسن ابوالقاسمی – رییس انجمن خون و پلاسمای کودکان ایران –  اظهار کرد: خوشبختانه با همراهی یک تیم گسترده از متخصصان بهداشتی، درمانی و پژوهشی کشور، گامی مهم در مسیر درمان مبتالایان به ویروس کرونا برداشته شده که امیدواریم با پیشرفت کار در روز‌های آینده، طرح به نتیجه‌ای قطعی برسد.

وی با بیان اینکه مبنای اصلی در اجرای این روش، تزریق پلاسما به بیماران مبتلا به کرونا خواهد بود، تشریح کرد: ما در ایران از سال‌ها قبل در حوزه درمان بیماران با استفاده از تزریق پلاسما، پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌ایم و پس از شیوع نوع جدیدی از ویروس کرونا در چین که سپس به ایران نیز وارد شد، کار تحقیقاتی برای استفاده از این شیوه در درمان بیماران کلید خورد. در هفته‌های گذشته، در چین نیز مطالعاتی در این زمینه صورت گرفته بود، اما با جدیتی که در ایران آغاز شد، عملا هیچ کشوری چنین طرحی را در دستور کار خود نداشت. با توجه به تجربه ایران در حوزه پلاسما و امکاناتی که در کشور برای استفاده از شیوه وجود داشت، کار تحقیقاتی از روز‌های ابتدایی اسفند ماه کلید خورد و ادامه یافت.

سرپرست این تیم تحقیقاتی با بیان اینکه هدف از این روش، درمان بیماران بدحال کرونایی و کاهش دوره بستری آن‌ها در بیمارستان‌هاست، ادامه داد: اولین جلسه برای بررسی ابعاد این موضوع، در دفتر انجمن خون و سرطان تشکیل شد و از نخستین گام‌ها، سازمان انتقال خون، بیمارستان و پژوهشکده بقیه‌الله و شرکت درمان دارو مشارکت خود را آغاز کردند و در گام‌های بعدی، بیمارستان فیروزگر، بیمارستان مسیح دانشوری و دانشگاه علوم پزشکی قم با محوریت بیمارستان شهید بهشتی این شهر وارد کار شدند.

ابوالقاسمی، با بیان اینکه پروپزال ابتدایی این طرح، حدود دو هفته قبل نهایی شد، توضیح داد: این طرح وزارت بهداشت با حضور اعضای متخصص کمیته فنی مطرح شد و کد اخلاق گرفت و با تایید سازمان انتقال خون از حدود ۱۲ روز قبل وارد فاز اجرا شد. در این روز‌ها امکانات لجستیک طرح فراهم شده و دستگاه‌ها آماده به کار شدند.

دریافت پلاسما از ۲۴ بهبود یافته

وی درباره روش اجرای این طرح اظهار کرد: بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته، تئوری ما این بود که افرادی که به این ویروس مبتلا شده و بهبود یافته‌اند، آنتی بادی قوی برای مقابله با کرونا در پلاسما دارند. از این رو در صورتی که از این افراد پلاسما دریافت شده و به بیماران بدحال کرونایی تزریق شود امکان بهبود قوای بدنی آن‌ها برای مقابله با این ویروس افزایش خواهد یافت.

این متخصص ادامه داد: بر این اساس با محوریت بیمارستان بقیه‌الله از تعدادی از افرادی که از کرونا بهبود یافته‌اند دعوت به عمل آمد با تا با اهدای پلاسما، به دیگر بیماران کمک کنند. در روز‌های گذشته از ۲۴ نفر از این افراد پلاسما دریافت شد و در گام نخست تمامی آزمایش‌های لازم بر روی پلاسما از نظر ایمنی و شرایط اهدا به دیگر بیماران مورد بررسی قرار گرفت. در کنار آن تست اضافه‌ای نیز انجام گرفت که تست PCR بود تا مشخص شود که امکان تزریق به بیماران وجود دارد.

بهبود نسبی در ۱۲ دریافت کننده

ابوالقاسمی با بیان اینکه تاکنون این پلاسما به ۱۲ بیمار کرونایی تزریق شده است، گفت: خوشبختانه برآورد‌ها نشان می‌دهد که شرایط تمامی این افراد پس از دریافت پلاسما، بهبود یافته و تعدادی از آن‌ها از بیمارستان مرخص شده‌اند.

این متخصص ادامه داد در طول روز‌های گذشته آنالیز درمانی این افراد ادامه داشته و تلاش می‌کنیم با دقت بسیار بالایی آن‌ها را رصد کرده و نتایج این پژوهش را اعلام کنیم.

به گفته وی برای آن که این طرح تحقیقاتی به نتیجه‌ای قطعی برسد باید ۲۰۰ مورد از بیماران با این شیوه درمان شده و نتایج از نظر علمی بررسی شوند تا در گام بعدی با موافقت وزارت بهداشت تصمیم جدی بگیریم.

ابوالقاسمی پیش‌بینی کرد در صورت موفقیت آمیز بودن این گام امکان سنجش صنعتی و تولید گسترده‌تر فراهم شود و با همکاری واحد‌های صنعتی پادتن اختصاصی این کار تولید شده و در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد.

نحوه دریافت پلاسما

وی در پاسخ به این سوال که از چه افرادی برای این تحقیق پلاسما دریافت می‌شود توضیح داد: تمامی افرادی که تست کرونای آن‌ها مثبت شده و بهبود یافته‌اند می‌توانند در این طرح مشارکت کنند. شرط ما این است که چه ۱۴ روز از دوره درمان گذشته باشد و مبتلا به این ویروس دیگر هیچ نشانه‌ای از بیماری نداشته باشد.

رئیس انجمن خون و سرطان ایران اضافه کرد: در این رابطه میزان درگیری مبتلا به ویروس اهمیت ندارد. چه افرادی که دوره طولانی از بیماری را پشت سر گذاشته‌اند و چه افرادی که نشانه‌هایی خفیف داشته اند می‌توانند پلاسمای خود را اهدا کنند.

وی درباره چگونگی دریافت این پلاسما بیان کرد: در حال حاضر واحد ما در ضلع غربی بیمارستان بقیه‌الله تهران مستقر شده و متقاضیان می‌توانند با مراجعه به آنجا یا دریافت اطلاعات از طریق تلفن از شیوه کار مطلع شوند. در دیگر شهر‌ها نیز فعلا دانشگاه علوم پزشکی قم اعلام آمادگی کرده و احتمالا در روز‌های آینده در شهر‌های جدید نیز کار کلید خواهد خورد.

ابوالقاسمی در پاسخ به این سوال که آیا اهدای پلاسما می‌تواند برای افراد مشکل ساز شود نیز گفت: اهدای پلاسما به هیچ عنوان ضرر و عوارض ندارد و افراد صرفا با مصرف مقداری مایعات پلاسمای اهدا شده را جبران می‌کنند. برای بیماران نیز دریافت پلاسما هیچ عارضه‌ای ندارد و صرفا به عنوان یک امکان درمان بیماری لحاظ می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: خوشبختانه تاکنون این روش نتیجه بخش بوده، اما برای اعلام موفقیت قطعی در گام نخست باید روی ۲۰۰ بیماری تست شود. این یک پروژه تحقیقاتی است که می‌تواند از سویی نتیجه بخش شده و از سویی دیگر به ادامه طرح‌های تحقیقاتی در این زمینه کمک کند. با توجه به فرهنگ بالای اهدای خون و پلاسما در ایران امیدواریم اهداء کنندگان از این برنامه استقبال کنند و با توجه به زیرساخت‌های فراهم شده از این نوع درمان نتیجه‌ای مثبت بگیریم.