علیرضا سائلی */ معناداری ارسال پیام رهبرانقلاب به اجلاس جامعه مدرسین

هر چند محتویات پیام غنی و پر معنای اخیر رهبر معظم انقلاب درباره جامعه مدرسین، مسبوق به سابقه است و بارها ایشان با تعابیر مختلف درباره جامعه مدرسین فرموده بودند و همچنین حضرت امام(ره) نیز با آن بینش عمیق خود جملات تاریخی درباره جامعه مدرسین دارند اما لازم است باردیگر در تمامی ابعاد این پیام بازخوانی مجدد داشته باشیم که چرا با این همه دسته جات و احزاب و گروههای مختلف سیاسی و اجتماعی، ایشان با آن شأن بالای اجتماعی برای تشکیلات جامعه مدرسین پیام می فرستند و آن تجلیل های گرانقدر را می کنند. نگارنده بنا ندارد به تمام این بحث بپردازد چرا که تشریح عملکرد نیم قرن حضور بصیرانه جامعه مدرسین نه در توان نگارنده است و نه در این کوتاه مقال می گنجد لیکن تلاش دارم تا در این یادداشت، فتح بابی برای تبیین این حضور مجاهدانه باشیم.

1- در زمانی که ملت ایران در مبارزات خود علیه استبداد و استعمار دچار شکستهای متعدد شده بود. تجربیاتی مثل جنبش مشروطه، ملی شدن صنعت نفت و.. وجود داشت که جدایی و ضربه به روحانیت موجب استمرار حکومت استبداد ، حضور استعمار و هژمونی روشنفکران وابسته می شد در سال 1340 تعدادی از شاگردان برجسته حضرت امام(ره) با تکیه بر این تجربیات، تشکیلاتی را با عنوان جامعه مدرسین را سامان دادند تا با سازمان دادن روحانیون انقلابی، به هماهنگ کردن روحانیون بپردازند. در واقع با شکل گیری جامعه مدرسین فضای سنگین و بسته آن سالها شکسته شد که اکثر روحانیان مبارز به این تشکل پیوستند و در ذیل رهبری های امام به تداوم فعالیت پرداختند و فضا به گونه ای شکل گرفت که در رخداد 1342 که نهضت امام ابعاد بیرونی پیدا کرد نقش برجسته ای از جامعه مدرسین به یادگار ماند که برگ برگ اسناد دستگاه اطلاعاتی رژیم گذشته حاکی از عصبانیت از این تشکل ریشه دارو اعضای آن است.
آنچه از حضور جامعه مدرسین در پیش از انقلاب حاصل شد این بود که برنامه‏هاى درسى حوزه‏هاى علوم اسلامى اصلاح و پرورش طلاب دانشمند و انقلابی مبتنی بر این دروس پرورش یافتند که در جریان انقلاب نقش موثری ایفا نمودند. تحقیق در علوم و معارف اسلامى و تبلیغ و گسترش اسلام در داخل ایران و کشورهاى خارج ظهور و بروز جدیدی یافت. اجراى احکام و قوانین سیاسى، اجتماعى، قضائى، اقتصادى و فرهنگى اسلام به دغدغه جدی همه لایه های دینی و مذهبی جامعه تبدیل شد. دفاع از اسلام و قرآن که با توجه به فضاهای روشنفکری، مهجور واقع شده بود به مطالبه ای عمومی مبدل شد و مبارزه با طاغوت وستمگران و دفاع از حقوق محرومین و مستضعفین در دستور کار عموم مردم قرار گرفت.
2- بعد از پیروزی انقلاب اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با پذیرفتن مسئولیتهاى مربوط به نظام، در همین رابطه در نهادهاى مختلف حضور فعال پیدا کرد. مانند شوراى انقلاب، مجلس خبرگان تدوین قانون اساسى، مجلس شوراى اسلامى، شوراى نگهبان قانون اساسى، مجلس خبرگان رهبرى، دستگاه قضائى، شوراى تشخیص مصلحت نظام، شوراى عالى انقلاب فرهنگى، تعدادى از اعضاى جامعه مدرسین در این نهادها حضور فعال داشته و دارند. و تا کنون با تبیین و تحقیق در مسائل مورد نیاز نظام، مانند مسائل اقتصادى، قضائى و حقوقى، جزائى، فرهنگى، سیاسى و اجتماعى‏ در جهت  اصلاح و برنامه ریزى براى حوزه‏هاى علوم دینى، به گونه‏اى که با نیاز نظام و جهان اسلامى هماهنگ باشد و به ویژه تشکیل شوراى مدیریت در حوزه علمیه قم و اداره حوزه به صورت بهتر گام برداشته اند.
3- یکی از نکات برجسته در بررسی حضور مجاهدانه جامعه مدرسین نقش آن در حفظ حریم مرجعیت و روحانیت است. در آن زمان که آقای سید کاظم شریعتمداری تلاش کرد با همکاری برخی گروهکها و بازمانده های رژیم ستمشاهی، انقلاب بزرگ اسلامی مردم ایران را دچار خدشه نماید و یا آقای شیخ حسینعلی منتظری ساده لوحانه تحت تاثیر برخی نزدیکان، گروهک نفاق و نهضت آزادی قرار گرفت و در سالهای اخیر برخی مدعیان تلاش داشتند خود را در میان مراجع جا بزنند و با بروز فتنه در سال 1388 باطن خود را عیان کردند این جامعه مدرسین بود که علی رغم همه هتاکی ها، دروغها و هجمه ها حاضر نشد سکوت اختیار کند و مجاهدانه وارد صحنه شد و از حریم مرجعیت دفاع کرد. البته این حضور فقط ابعاد سلبی نداشت چه اینکه در پیش از انقلاب بعد از رحلت آیت الله العظمی بروجردی، در معرفی چهره تابناک امام(ره)به عنوان مرجع تقلید جهان اسلام و همچنین بعد از رحلت امام(ره) در معرفی مراجع بزرگی چون حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای-مدظله العالی- تلاش های بی شائبه ای را از این جمع ریشه دار، شاهد بودیم.
4- در کوران حوادث بعد از انقلاب وقتی برخی عناصر واخورده و حتی به ظاهر انقلابی که در سال 88 با هدایت نظام سلطه، فتنه 88 را رقم زدند به هجمه ها و تهمت های سنگینی را علیه جامعه مدرسین سامان دادند حضرت امام، به این تندی های متحجران و مقدس نمایان و لیبرال ها واکنش نشان دادند و طاب به جوانان انقلابی که ممکن بود تحت تاثیر این القائات قرار گیرند در نامه مورخ 7/2/1368 خطاب به آیت الله مشکینی(رییس وقت جامعه مدرسین) تصریح کردند:«اگر فرزندان انقلابی ام جذب آقایان محترم مدرسین نشوند، در آینده گرفتار کسانی خواهند شد که مروج اسلام آمریکایی اند.» که این پیش بینی امام موجب شد برخی از همان به ظاهر انقلابیون در سال 88 جذب مروجین اسلام آمریکایی قرار گیرند.
5- هر چند سخن در مورد عملکرد درخشان جامعه مدرسین بسیار است لیکن اشاره به مدیریت کنونی این تشکیلات حضرت آیت الله یزدی و عناصری برجسته چون آیات اسلام، رضا استادی، عبدالله جوادی آملی، ابوالقاسم خزعلی، احمد جنتی، سید احمد خاتمی، صادق لاریجانی آملی و.. نیز ضرورت توجه نخبگان و پژوهشگران است.
حضور روشنگرانه حضرت آیت الله یزدی و سایر مجاهدان جامعه مدرسین علیه فتنه و انحراف در طول سالیان اخیر که مسیر هدایت بخشی برای نسل جوان داشت موضوعی نیست که در برگهای تاریخ بتوان آن را به فراموشی سپرد.

* دانشجوی دکترا

رسالت