مداحان بخوانند

به گزارش پارس ، دکتر ابوالفضل صالحی عضو انجمن علمی گفتار درمانی ایران در گفت وگو باتسنیم، درباره تغذیه و بهداشت صدا به خصوص برای مداحان در ایام محرم اظهار داشت: یکی از سئوالاتی که همواره ذهن خوانندگان و مداحان در مورد صدا را به خود اختصاص داده، بحث مربوط به تغذیه و تاثیر مواد غذایی مختلف بر صدا و حنجره است. خوانندگان و مداحان به صورت تجربی نکاتی را در مورد خواص مفید یا مضر برخی غذاها، داروها یا مواد مختلف را بر حنجره و صدای خود احساس می کنند؛ اما بسیاری از آنان مایل به داشتن نکات علمی در این خصوص هستند.

اولین ماده ضروری برای حفظ سلامت صدا مصرف مقادیر زیادی آب

وی افزود: بطور کلی می توان گفت اولین ماده ضروری برای حفظ سلامت صدا مصرف مقادیر زیادی آب بطور روزمره می باشد. در حقیقت یکی از شایع ترین گلایه های خوانندگان و مداحان خشکی صدا و حنجره آنان حین خواندن بویژه در قسمت های بالا قطعه ها یا پس ازخواندن به میزان طولانی است. زمانی که در روز آب زیادی مصرف می کنید سطح آب موجود در بدن و بویژه مایع میانیافتی موجود در فضای بین سلولی افزایش می یابد و این مسئله باعث افزایش مقدار آب در فضای مابین سلول های سطحی مخاطب حنجره می شود (بخشی که به علت قرار گرفتن در معرض عبور مستمر هوا به سرعت خشک می شود) .

صالحی ادامه داد: اهمیت این نکته در اینجاست که در صورت رعایت این مطلب، سطح بیرونی تارهای صورتی همواره مرطوب و لغزنده می ماند و این مساله باعث می شود هنگام برخورد تارهای صوتی با یکدیگر حین آوازسازی یا خواندن مداحی، تارهای صوتی روی هم سر بخورند و برخورد شدید مستقیم بین آنها اتفاق نیفتد. حال اگر ما در طول روز مقدار کمی آب مصرف کنیم و فقط در موقع خواندن آب بنوشیم، آب موجود در سطح مخاط امکان نفوذ به عمق مخاط حنجره را ندارد و برای مرطوب ماندن این مخاط لازم است که آب از عمق مخاطب به بیرون تراوش شود و نه از بیرون به داخل. در نتیجه، تارهای صوتی به جای لغزش روی یکدیگر به شدت با هم برخورد کرده و مقدمات ایجاد زخم روی تارهای صوتی را فراهم می آورند.

نوشیدن هر نوع مایعات دیگر به جز آب کمکی به مرطوب شدن سطح مخاط جنجره نمی کند

این متخصص درمان اختلالات صوت تصریح کرد: توجه داشته باشید که جویدن آدامس یا نوشیدن هر نوع مایعات دیگر به جز آب کمکی به مرطوب شدن سطح مخاط جنجره نمی کند زیرا آب بر اساس قانون اسمز در درون لایه های تارهای صوتی نفوذ می کند.

پرهیز از مصرف غذاهای سرخ کردنی

وی عنوان کرد: اما در بین فرآورده های مختلف غذایی و لبنی، مواد محرک مانند انواع غذاهای پرادویه یا تند (مانند فلفل یا سس کچاپ) و غذاهای چرب بویژه غذاهایی که به شیوه سرخ کردنی تهیه شده باشد، باعث التهاب مخاط حنجره می شود که در صورت مداحی، نواحی ملتهب، بسیار مستعد آسیب می شوند.

این متخصص درمان اختلالات صوت بیان داشت: از سویی دیگر مصرف فرآورده های لبنی مانند بستنی و شیر پرچرب قبل از اجرا باعث افزایش غلظت ترشحات موجود روی مخاط حنجره می شود و این ترشحات باعث چسبندگی تارهای صوتی و مانع از برخورد نرم و مناسب تارهای صورتی بر روی یکدیگر می شوند.

صالحی گفت: استعمال دخانیات و انواع ترکیبات که به صورت دود یا ترکیبات شیمیایی که وارد سیستم تنفسی می شود نیز باعث از بین رفتن سلول های سطحی مخاط حنجره و در دراز مدت از بین رفتن تدریجی فیزیولوژی مخاط حنجره خواهد شد.

عضو انجمن علمی گفتار درمانی ایران اظهار داشت: قهوه و ترکیبات کافئین دار، شکلات (بویژه شکلات سیاه) نیز باعث خش کشدن مخاط جنجره می شود که مطلقاً ساعاتی قبل از تمرین یا اجرا نباید مصرف شود.

مصرف میوه و سبزیجات تازه به استثنای میوه های حاوی ترکیبات هسیتامین دار مانند خربزه و میوه هایی که طبیعیت سرد دارند

صالحی عنوان کرد: اما در بین مواد مفید برای صدا مصرف میوه و سبزیجات تازه (به استثنای میوه های حاوی ترکیبات هسیتامین دار مانند خربزه و میوه هایی که طبیعیت سرد دارند) بشدت توصیه می شود. موادی مانند آب سیب یا ترکیباتی مانند محلول عسل در آب گرم نیز به نرم تر شدن سطح مخاط حنجره کمک می کند. چکاندن چند قطره آب لیموی تازه در آب با دمای معمولی، ویتامین ث مورد نیاز برای عملکرد مناسب تارهای صورتی را فراهم می آورد. (ویتامین ث باعث شادابی مخاطب تارهای صورتی می گردد) .

مصرف هلو یا زردآلو

عضو انجمن علمی گفتار درمانی ایران افزود: آب میوه هایی مانند هلو یا زردآلو که غلیظ بوده و باعث افزایش لعاب موجود در بزاق می شوند نیز باعث کمک به افزایش لغزندگی سطح تارهای صوتی می شود. البته باید توجه داشت که مصرف این مواد باید بطور متناسب و در طول زمان مصرف شود و نه بطور مقطعی و حین اجرا یا قبل از اجرا!

نوشیدن مقادیر زیادی آب (۸ تا ۱۰ لیوان)

صالحی بیان داشت: توجه داشته باشید که هیچ یک از نوشیدنی ها مانند چای، آب میوه و… جایگزین آب نبوده و صرفا آب است که می تواند بر اساس قانون انتشار ساده در لایه های سطحی مخاط حنجره پخش شود و آن را مربوط نگاه دارد. حنجره تنها در محیط لغزنده و مرطوب (lubricate) قادر به حفظ فیزیولوژی سطحی خود باشد.

پرهیز از پاک کردن مکرر گلو

وی عنوان کرد: پاک کردن مکرر گلو، سرفه، خلط یا سایر علائم؛ ممکن است نشانه ای از اختلالی نهفته در فرد مانند بازگشت اسید معده ای (Refiux) باشد که معمولاً با یک معاینه ساده کلینیکی قابل تشخیص است.

خواب و استراحت به مقدار مناسب و کافی

عضو انجمن علمی گفتار درمانی ایران ادامه داد: کم خوابی باعث علائمی مانند گرفتگی صدا و خستگی صوتی می شود که به هیچ طریق قابل برطرف شدن نخواهد بود مگر با استراحت به میزان کافی! بنابراین افراد باید با پشتوانه تنفسی مناسبی آواز و مداحی کنند. زیرا زیر بنای عملکرد صحیح حنجره استفاده از پشتوانه تنفسی مناسب است و عامل بسیاری از اختلالات حنجره نبود تنفس مناسب حین خواندن است، زیرا باعث آمدن فشار بیش از حد به عضلات جنجره شده و سبب گرفتگی صدا حین خواندن می شود.

مصرف فرآورده های کافئین دار، بستنی و نوشابه باعث خستگی مخاط دهان و حنجره

این متخصص درمان اختلالات صوت عنوان کرد: به حداقل رساندن مصرف فرآورده های کافئین دار، بستنی، نوشابه و… که باعث خستگی مخاط دهان و حنجره و غلیظ شدن ترشحات مخاط دهان می شود. این مواد بطور مستقیم باعث تحریک و تخریب بافت تازه های صورتی و فیزیولوژی مخاط هنجره می شوند.

محافظت از مجاری تنفسی و هوایی در برابر گرد و خاک یا هوای سرد و خشک

عضو انجمن علمی گفتار درمانی ایران تصریح کرد: گرد و خاک یا هوای سرد و خشک باعث تحریک مخاط مجاری صوتی و بویژه بافت تارهای صوتی می شود و در نتیجه آسیب پذیری آنها را بالا می برد. قرار گرفتن در معرض محیط تنفسی گرم و مرطوب برای ساعاتی در روز مانند استفاده از دستگاه بخور گرم یا سرد حین فعالیت آوازی و یا مداحی با استراحت و حفظ آرامش روانی در زندگی روزمره و کنترل اضطراب و فشارهای عصبی و در نهایت دوری از اضطراب و فشارهای عصبی که یکی از مهمترین عواملی است که به صورت غیرمحسسص و ناخودآگاه باعث ایجاد آسیب به مکانیزم صوتی می شود بسیار ضرورت دارد.

صالحی ادامه داد: انجام معاینات دوره ای و کنترل سلامت عمومی برای مانیتورینگ مشکلات احتمالی تاثیر گذار بر مکانیزم آواسازی از جمله رفلاکس (برگشت اسید معده) یا التهاب سینوس های جمجمه و پرهیز از رفتارهای نامناسب صورتی مانند پچ پچ کردن یا خوردن صدا (مانع از خروج آزادانه صدا از دهان) یا اینکه مثلاً به صورت عادتی صدایی زیرتر یا بم تر از صدای معمول خود برای گفتار را استفاده کنیم.

فعالیت حنجره بدون استراحت دچار خستگی و افت می شود

وی خاطرنشان کرد: صدا از حنجره که یک اندام است تولید می شود، این اندام مشابه سایر اعضای بدن سطح تحمل و میزان کارایی مشخصی دارد. اگر ما به طور مستمر و بدون استراحت از این اندام کار بکشیم مسلماً بعد از مدتی دچار خستگی شده و در کارکرد عمومی خود افت محسوسی خواهد داشت. توجه داشته باشیم که هر بار داد زدن ضربات سنگینی به تارهای صورتی وارد می کند و اگر ما از این رفتار به صورت عمدی استفاده کنیم ضربات جبران ناپذیری به تارهای صوتی وارد می شود.