نحوه ورود پلیس به مسئله حجاب

به گزارش پارس به نقل از فارس، سردار سعید منتظرالمهدی، معاون اجتماعی نیروی انتظامی گفت: در همه جوامع، به ویژه در جامعه ای که نظام حاکم بر آن بر اساس موازین دینی شکل گرفته است، « اخلاق» و « ارزش های اخلاقی» سهم نقش و کارکرد بی بدیلی در قوام جامعه و تنظیم روابط اجتماعی دارند. چه بدون چنین ارزش هایی فرهنگ جامعه رو به سوی زوال می نهد و پیوندها و روابط مبتنی بر اعتماد، صداقت و درستکاری از هم می گسلند، در چنین شرایطی لاجرم دامنه و گستره کجرویی ها، انحرافات و آسیب های اجتماعی فزونی می یابد و امنیت اجتماعی و احساس امنیت عمومی نقصان می یابد.

وی ادامه داد: از همین رو، در دنیای امروزین هیچ جامعه ای را نمی توان یافت که نهادهای رسمی و غیر رسمی آن با طرح و تدبیر ویژه برای حفظ، تقویت و بسط ارزش های اخلاقی خود، گام فرا سو نهند. با تأمل در متون آموزش رسمی کشورهای مختلف دنیا و مداقه در تئوری های فرمول بندی شده پیرامون اخلاق و رشد اخلاقی، می توان شواهد متعددی در تایید این ادعا نشان کرد.

منتظرالمهدی تأکید کرد: نیازی به گفتن نیست که علیرغم اتفاق نظر بر سر جهانشمول بودن مفهوم اخلاق، پاره ای از مصادیق اخلاق و کنش ها و عناصر اخلاقی در جوامع مختلف دنیا، به ویژه در عصر امروز، متفاوت از یکدیگرند. از همین روی متولیان فرهنگی و اجتماعی هر جامعه ای با چنگ و دندان می کوشند تا از نقص مصادیق اخلاقی ویژه خویش ممانعت کنند. آنان برای این منظور از هیچ اقدامی برای مجازات هنجارستیزان و هنجارشکنان اخلاقی جامعه فروگذار نمی کنند.

وی یادآور شد: در جامعه اسلامی و انقلابی ما « حجاب و عفاف» از جمله ارزش های پایدار اخلاقی هستند که از فردای پیروزی انقلاب اسلامی مسئولان عالی نظام، متولیان فرهنگی و آموزشی، قانون گذاران و تصمیم گیران جامعه بر تقویت و بسط آن، و ممانعت از ایجاد خدشه و آسیب در آن، تأکید ورزیده اند. چه، آنان نیک می دانسته اند که آسیب وارد شدن به این حیطه فرهنگی، ارزشی و اخلاقی، موجب ملکوی شدن سیمای جامعه می شود وخود به زمینه ای برای بروز و ظهور آسیب های دیگر تبدیل می گردد.

معاون اجتماعی ناجا با بیان اینکه قانون گذار بخشی از مأموریت و رسالت حفظ حریم حجاب و عفاف و مقابله با تعدی کنندگان به این قلمرو را به نیروی انتظامی جمهوری اسلامی واگذار کرده است، گفت: همان قانونگذار حفظ و نظم و اعمال کنترل اجتماعی را به منزله دو مأموریت کلیدی و اساسی بر عهده نیروی انتظامی نهاده است و تقویت حجاب و عفاف را از جمله مصادیق نظم و کنترل اجتماعی تلقی کرده است. به همین سبب نیروی انتظامی، به ویژه در یک دهه اخیر، با اذعان به ظرافت ها و حساسیت های خاص این قلمرو، با طرح و تدبیر از پیش اندیشیده شده مبادرت به مداخله موثر در مسئله حجاب و عفاف کرده است.

ضرورت مداخله ناجا

وی در مورد ضرورت دخالت ناجا در برخی موارد گفت: ناجا از آغاز تمایل و اشتیاقی به ورود به قلمرو مسائل اخلاقی و فرهنگی، به ویژه حجاب و عفاف، نداشت، چه بر این باور بود که شکل دهی، تقویت و تثبیت کنش های اخلاقی از طریق فرآیندهای آموزشی، تربیتی و فرهنگی مهمتر و ضروری تر از مداخله مستقیم پلیس در هر یک از مصادیق آنهاست. لیکن برآوردهای متقن ناجا، پژوهش های پیمایشی، مشاهدات منظم و مطالبات مردم نشان داد که در چند دهه پس از انقلاب اسلامی نهادهای متولی آموزش و فرهنگ کشور نتوانسته اند مأموریت تثبیت ارزش های اخلاقی و بسط هنجارهای اجتماعی را به درستی و کامل به سامان برسانند.

وی گفت: از همین رو، با ادامه وضع موجود و عدم مداخله فوری پلیس، از یک سو بیم آن می رفت که حساسیت جامعه در برابر رواج هنجار شکنی از میان برخیزد و قبح اخلاق گریزی زوال یابد و از دیگر سو، شواهد نشان می داد که بین افزایش نقص قلمروهای اخلاقی در مسئله حجاب و عفاف و پاره ای از انحرافات و کجروی ها دیگر پیوند وثیق و ارتباط مستحکمی وجود دارد.

منتظرالمهدی تأکید کرد: بنابراین، پلیس ناگزیر شد تا در این حیطه ورود کند و با « تدابیر اندیشیده» و « اقدامات سنجیده» مانع از افزایش نرخ بدکارکردیهای اجتماعی، به ویژه در حیطه های اخلاقی شود.

به گفته وی البته پلیس به عنوان یک اصل همواره بر این باور است که مشکلات اجتماعی و فرهنگی را نباید بصورت انتظامی حل کرد.

فرآیندهای ناجا

معاون اجتماعی نیروی انتظامی خاطرنشان کرد: ناجا برای مداخله در پدیده هنجارشکنی های اخلاقی، مبادرت به اجرای طرح امیت اجتماعی و اخلاقی کرد. برای این منظور امنیت اجتماعی - اخلاقی در قالب مولفه های، ناموسی (حجاب و عفاف و پدیده مزاحمت برای نوامیس، توزیع CDهای غیر اخلاقی و… ) ، جانی (مقابله با اراذل و اوباش، زورگیران، خشونت های جمعی و… ) ، مالی (سرقت از منازل، مغازه ها، خودروها و… ) ، اجتماعی (مقابله با اعتیاد، مواد فروشان و… ) باز تعریف شد.

وی گفت: آن گاه طرح و راهکار مداخله در هر یک تعریف شد. یادآور می شود که برای بازتعریف این مولفه از منابع دینی، چارچوب های قانونی و مبانی علمی (به ویژه مبانی روان شناختی و جامعه شناختی) بهره گرفته شد.

منتظرالمهدی در مورد اهداف ناجا از ورود به مسائل مختلف گفت: نیروی انتظامی با مداخله موثر در هر یک از مولفه های بالا در پی تحقق این اهداف بود، افزایش اخساس امنیت اجتماعی و بازگرداندن سرمایه اجتماعی به سطح سال های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی. پاسخگویی به مطالب شهروندان (حدود ۸۶ درصد شهروندان خواهان مداخله فوری پلیس در مولفه های امنیت اخلاقی بودند) جلوگیری از ملکوک شدن سیمای اخلاقی و ارزشی جامعه (نظر سنجی های چند سال پیش نشان می داد که بیش از ۷۰ درصد شهروندان از وضع کنونی رواج کژرویها اخلاقی ناراضی اند) جلوگیری از رواج آسیب ها و جرایم اجتماعی (مطالعات پیمایشی نشان می داد که بین هنجارشکنی اخلاقی و جرایم و کجروی ها همبستگی بالای ۷۰ درصد وجود دارد) از میان راندن زمینه های بروز و ظهور کنش های اعتراض آمیز.

اما به گفته وی راهبردهای ناجا به شرح زیر هستند و پلیس برای مداخله در کج رویهای اخلاقی عمدتا از راهبردهای زیر بهره گرفته و می گیرد:

۱ - متقاعد سازی و نفوذ اجتماعی

۲ - روشنگری و آگاه سازی

۳ - تقدم پیش گیری بر مداخله

۴- مداخله حداقلی پلیسی و قضایی (تقدم روش های نرم بر روش های سخت)

۵ - بهره گیری از ظرفیت های مشارکتی (سازمان های دولتی و غیر دولتی)

همان گونه که پیداست ناجا عمدتا از راهبردهایی بهره می گیرد که نه تنها موجب رنجش شهروندان نمی شود بلکه پیوند آنها با نظام را مستحکم تر می سازد.

معاون اجتماعی نیروی انتظامی در بخش دیگری از اظهارات خودر در مورد مطالبات کنونی مردم کشور گفت: در پایان سال ۱۳۹۱ و اوایل سال ۱۳۹۲ طی یک برآورد جامع اجتماعی، که در سراسر کشور و به تفکیک استان و شهر و روستا به سامان رسید، از یک سو مسائل و مشکلات اصلی کشور از نظر مردم برآورده شد و از دیگر سو انتظارات و احساس امنیت مردم مورد سنجش قرار گرفت.

به گفته منتظرالمهدی نتایج حاصل این بود که مفاسد اخلاقی، سرقت، توزیع و نشر مواد مخدر و رواج اعتیاد، رواج بد پوشش و مزاحمت نوامیس، خشونت و درگیری، تهیه و توزیع و مصرف مشروبات الکلی در کنار بیکاری و تورم و مسائل اقتصادی از جمله مهمترین مشکلاتی هستند که اکثریت جامعه را آزار می دهند و احساس آرامش و امنیت آنان را سلب می کنند.

وی تأکید کرد: به همین سبب، هم اینک پیش از دو سوم شهروندان از پلیس انتظار دارند که هر چه سریعتر در این مسائل مداخله نماید و انحرافات و کژکارکردیها را از میان براند.

معاون اجتماعی نیروی انتظامی افزود: در طرح سنجش میزان احساس امنیت اجتماعی در تمام مناطق شهری و روستایی کشور مشخص گردید امنیت اخلاقی و مؤلفه های آن همچنان به عنوان اولویت های اصلی مردم در مناطق شهری و روستایی است.

منتظرالمهدی صحبت های خود را اینگونه به پایان رساند: با تامل و مداقه دوباره می توان نتیجی از جمله، پلیس بدان سبب به قلمرو و امنیت اخلاقی و حجاب و عفاف ورود نموده است که از یک سو مطالبات شهروندان فهیم و فرهیخته کشورمان را برآورده سازد و از دیگر سو مانع از تنزل احساس امنیت عمومی قاطبه شهروندان شود.

وی افزود: پلیس برای بسط و گسترش امنیت اخلاقی و جلوگیری از ملوک شدن سیمای جامعه به سبب کژروی و کجروی عده معدودی از افراد جامعه، همواره استفاده از روش های نرم (نظیر مجاب سازی، روشنگری و آگاه سازی) را بر بهره گیری از روش های سخت ترجیح داده است.

حاصل مطالعات و پژوهش های صورت گرفته توسط نهادهای مختلف تحقیقی نشان داده است که اقدامات ناجا نه تنها موجب رنجش اکثریت شهروندان نشده است بلکه موجب رضایت و خرسندی آنانشده است.

وی اضافه کرد: در آینده نیز نیروی انتظامی در قلمرو امنیت اخلاقی، اقدامات خود را بر اساس آموزه های دینی و در چارچوب قانون به سامان خواهد رساند و در این زمینه، همانند حیطه های ماموریتی دیگر، تمام تلاش خود را به کار خواهد بست تا اعتماد، ایمنی و رضایت یکایک شهروندان را فزونی بخشد و امید و نشاط آنان را مضاعف سازد. نیازی به یادآوری نیست که ناجا همچون همیشه تنها با همراهی و همگامی تمامی شهروندان عزیز کشور قادر به تحقق حداکثری ماموریت های اجتماعی خود خواهد بود را استخراج کرد.