گلایه‌های ناجا از نبود کمپ ترک اعتیاد

به گزارش پارس به نقل از فارس، مدتی است که نیروی انتظامی تهران بزرگ اقدام به جمع آوری معتادان و ولگردان از سطح شهر می کند. طرحی که در آغاز با استقبال مردم و نهادهای مرتبط با شهر و جامعه روبرو شد و قرار بر این شد که معتادان بی خانمان و ولگرد از سطح شهر جمع آوری شوند و به کمپ های ترک اعتیاد فرستاده شوند.

براساس آخرین آمارهایی که سازمان بهزیستی اعلام کرده است، حدود یک میلیون و ۳۲۵ هزار نفر در ایران به مصرف مواد مخدر اعتیاد دارند. سردار ساجدی نیا فرمانده پلیس تهران بزرگ نیز قبل از شروع طرح برخورد با معتادان بی خانمان، تعداد افراد معتاد ولگرد را در تهران حدود ۳ هزار نفر عنوان کرده بود و گفته بود: « البته تعداد معتادان پرخطر در تهران کمتر از ۵۰۰ نفر است و به گفته کارشناسان تعداد معتادان بی خانمان دو هزار نفر است اما ما می گوییم که تعداد معتادان بی خانمان تا سقف سه هزار نفر است. »

با اجرای این طرح تاکنون در ۴ مرحله، حدود ۱۵۰۰ نفر از معتادان خیابان خواب و ولگرد توسط نیروی انتظامی دستگیر شده اند. با یک حساب سرانگشتی می توان متوجه شد که تاکنون بنا به آماری که فرمانده نیروی انتظامی تهران داده است، نیمی از معتادان ولگرد دستگیر شده اند و شهر نیز باید از وجود این معتادان « نیمه پاک» باشد.

اما نکته قابل توجه بعد از اجرای این طرح آن است که برای مردمی که هر روز در سطح شهر تردد می کنند، این تغییر در تعداد معتادان ولگرد ملموس و قابل مشاهده نیست. آنها با خود می گویند که پلیس نیمی از این معتادان را دستگیر و از سطح شهر جمع آوری کرده است، ولی چرا تعداد آنها کم نمی شود؟

برای پاسخ این سوال در حاشیه یکی از همین طرح های جمع آوری معتادان به سراغ سردار ساجدی نیا رفتیم و از او پرسیدیم که چه تعداد از این معتادان به کمپ های ترک اعتیاد و نگهداری معتادان منتقل می شوند؟ که وی پاسخ داد: « تعدادی از این افراد به دلیل نبود ظرفیت در کمپ های ترک اعتیاد به جامعه برمی گردند اما من آمار دقیقی از آن ندارم و مسئولین مربوطه باید پاسخگوی آن باشند» .

این مطلب حتی برای وزیر کشور هم سوال شده بود تا جاییکه وی چندی پیش گفته بود که ناجا توانایی جمع آوری معتادان و برخورد با آنها را ندارد چرا که اگر داشت، ما این تعداد معتاد را در سطح شهر نمی دیدیم.

این صحبت های وزیر کشور با واکنش فرمانده نیروی انتظامی رو برو شد. احمدی مقدم در پاسخ گفت: « من صحبت های ایشان را نشنیدم اما خود وزیر کشور رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر است و طبیعتاً خود آنها باید موانع بر سر راه را برطرف کنند. نیروی انتظامی همواره اعلام کرده است که آماده است اگر امکانات فراهم باشد تمامی معتادان را جمع آوری کنند. ما نیاز به زیر ساخت هایی داریم که مسئول تهیه آنها نیروی انتظامی نیست» .

فرماندهان نیروی انتظامی بارها و در مقاطع مختلف زمانی به این نکته اشاره کرده اند که ناجا وظیفه ای در مورد جمع آوری معتادان از سطح شهر ندارد. همین چند روز گذشته بود که سردار ساجدی نیا، فرمانده تهران بار دیگر تاکید کرد: « با وجود اینکه ناجا در این زمینه مسئولیتی نداشت اما حاضر شد تا معتادان را از سطح خیابان ها جمع کند. در این زمینه اما با مشکلاتی مانند کمبود کمپ های ترک اعتیاد و بازپروری معتادان مواجه هستیم که امیدواریم به زودی برطرف شوم» .

طبیعی است که اجرای اینگونه طرح ها نیاز به زیرساخت های بسیاری در کشور دارد که مهمترین آنها وجود کمپ های دولتی ترک اعتیاد برای نگهداری این تعداد معتاد دستگیر شده است و بنا به گفته فرمانده ناجا شهر تهران فاقد این تعداد کمپ ترک اعتیاد است. اما مسئول تهیه زیرساخت ها برای اجرای این طرح چه دستگاهی است؟

درست بعد از اجرای طرح جمع آوری معتادان بود که عباسعلی ناصحی رئیس دفتر سلامت اجتماعی، روان و اعتیاد وزارت بهداشت گفت: « نیروی انتظامی بدون هماهنگی با وزارت بهداشت اقدام به جمع آوری معتادان کرده است، اما با این وجود وزارت بهداشت مشغول خدمت رسانی است» .

ناصحی در گفت وگویی اجرای این طرح را در راستای اجرای ماده ۱۶ مصوبه جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام برای مبارزه با اعتیاد دانست و گفت: « به این ترتیب معتادان پرخطر خیابانی توسط نیروی انتظامی جمع آوری و به اردوگاه منتقل می شوند» .

به گفته ناصحی در تهران اردوگاه شفق محل جمع آوری معتادان است که از همان روزهای اول طرح و به محض اطلاع وزارت بهداشت، تیم های بهداشتی و درمانی به مرکز شفق اعزام شدند و اقدامات لازم در زمینه بهداشت و درمان در این اردوگاه از سوی تیم های اعزامی در حال انجام است.

با نگاهی به وظایف وزارت بهداشت درمی یابیم که نگهداری از معتادان و تاسیس کمپ های ترک اعتیاد بر عهده این وزارتخانه نیست و آنها تنها همانگونه که رئیس دفتر سلامت اجتماعی، روان و اعتیاد وزارت بهداشت تاکید می کند، تنها وظیفه ارائه خدمات بهداشتی به معتادان را دارند.

اما قانون، حمایت و توانبخشی معتادان را از ماموریت های سازمان بهزیستی کشور عنوان کرده است و مقرر کرده تا اجرای برنامه های کاهش آسیب و عوارض بهداشتی و اجتماعی و اعتیاد و پیشگیری از گسترش بیماری ایدز در کشور از طریق آموزش معتادان پرخطر و خانواده های آنها، توزیع وسایل پیشگیری کننده، راه اندازی DIC و کلینیک های متادون از سوی سازمان بهزیستی اجرا شود.

در این راستا فرید براتی سده، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور گفت: « هم اکنون ۷۵۳ مرکز اقامتی در زمینه ترک اعتیاد درکشور فعال است که به طور میانگین هر مرکز ظرفیت بستری و درمان ۴۰ معتاد را دارد. پارسال ۱۸۵هزار نفر در کشور از خدمات این مراکز بهره مند شدند» .

این در حالی است که در وب سایت سازمان بهزیستی در بخش امکانات تعداد مرکز درمان (دولتی) و بازتوانی سرپایی و بستری معتادان (دولتی و غیردولتی تحت نظارت) ۴۶۵ و تعداد مرکز درمان معتادین ۱۳۷، عنوان شده است.

با مرور وظایف دستگاه هایی چون نیروی انتظامی، وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی مشخص می شود که در طرح جمع آوری معتادان از سطح شهر، آن دستگاه که به وظایف خود عمل نکرده است و محل نگهداری معتادان را آماده نکرده، سازمان بهزیستی است که همانگونه که اشاره شد، نگهداری از معتادان وظیفه قانونی این سازمان به شمار می رود.

اهمال سازمان بهزیستی در انجام وظایف ذاتی خود موجب شده است که نه تنها معتادان جمع آوری شده بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی و بدون گذراندن دوران بهبودی بار دیگر به جامعه بازگردند، بلکه سبب هدر رفتن بودجه ای عظیم می شود که نیروی انتظامی و وزارت بهداشت برای اجرای این طرح در حال هزینه هستند.