ماجرای خواستگاری که در خانه نامحرم ماندنی شد!

به گزارش پارس به نقل از انصار، یکی از قابلیت های رسانه ها، ذهنیت سازی و توزیع الگوهای رفتاری و زیستی در سطح جوامع است. در این میان محصولات رسانه های تصویری و به ویژه آثار نمایشی، نظیر فیلم های سینمایی و سریال های تلویزیونی تاثیرات شگرفی دارند. سرگرم سازی، جذابیت، طرح غیرمستقیم مضامین، نفوذ و رسوخ در ضمیر ناخودآگاه مخاطب و برخورداری از گستره وسیع مخاطبان، از ظرفیت های قابل توجه این رسانه هاست. به همین دلایل مهم ترین عناصر در ترویج شاخصه های سبک زندگی در جوامع توسط سینما و تلویزیون و مشتقات و وابسته های آن ها (پویانمایی ها، بازی ها و… ) صورت می گیرد.

لزوم در اولویت قرار گرفتن سبک زندگی ایرانی اسلامی در سریالهای تلویزیونی این روزها توجه بیشتری را می طلبد و گمان آن می رود که مسئولین صدا و سیما جز در برنامه های گفت و گو محور در سریالهای تلویزیونی کمتر به آن پرداخته اند.

چندی است از شبکه پنج سیما سریالی تحت عنوان « اولین انتخاب» در حال پخش است که در آن جوانی به خواستگاری دختری می رود و در آن خانه بدون انجام مراسم خواستگاری شبها و روزها ماندگار می شود و اتاقی از آن خانه در نزدیکی اتاق دختر مورد علاقه برای اقامت به وی تعلق می گیرد!

هر چند در این سریال مادر خانواده به این جمله بسنده می کند که بهتر است تا قبل از مراسم خواستگاری صیغه ای میان این دو خوانده شود! اما این سریال از چند منظر قابل تامل است:

۱) مهمترین نکته آن است که گفتن این جمله از سوی مادر خانواده تنها برای عبور فیلم از دریچه ممیزی و نظارت تلویزیون بوده و هیچ ارتباط عمقی با محتوای سریال ندارد و این نکته را در ذهن ایجاد می کند که کدام خانواده ایرانی اجازه می دهد فردی غریبه که هیچ شناختی از وی و خانواده وی وجود ندارد در منزل دختری که قرار است خواستگاری شود اقامت کند؟ !

۲) در چند سال گذشته شبکه های ماهواره ای فارسی زبان با رخنه به بنیان خانواده ها پایه گذار شیوه هایی از زندگی شده اند که مغایر با سبک زندگی ایرانی اسلامی است. این مهم زمانی نمود عینی بیشتر پیدا می کند که در سریال « اولین انتخاب» با تابوشکنی صرف به تقلید از تابوشکنی های سریالهای ماهواره ای محارم و غیر محارم را تفکیک نکرده و صرفا برای ایجاد فضایی کمیک، بدون درنظر گرفتن این مهم، نامحرم را همسایه اتاق به اتاق دختر خانواده می کند! اصولا چند سالی است سریالهای خارجی به ترویج ارتباط با نامحرم پرداخته تا این ارتباط را میان خانواده های ایرانی امری طبیعی جلوه دهد.

۳) پرداختن به حاشیه به جای متن ماجرا در سریال های ایرانی برای جذب مخاطب! امری عادی شده است؟ در سریال « اولین انتخاب» فردی می خواهد به خواستگاری برود؛ سبک زندگی ایرانی اسلامی ایجاب می کند که داماد همراه خانواده اش به این مراسم سنتی بیایند، چیزی که هرگز در این سریال دیده نشده و در حالی که خانواده عروس نیز از این شیوه به وجد آمده اند! به نظر می رسد این سریال بنا دارد شیوه ای نوین از این مراسم سنتی را ترویج کند؛ شیوه ای که در جوامع غربی دیده می شود آن هم به دلیل روابط نامشروع قبل از ازدواج.

بدون شک بهترین مصداق برای توسعه و انتشار یک ایدئولوژی از طریق ترویج سبک زندگی، فیلم های هالیوودی است. شیوه این آثار هم این است که تصویری زیبا و خوشایند و رهایی بخش از سبک زندگی آمریکایی نمایش می دهند. عمده ترین شیوه این فیلم ها، تخریب فرهنگ و شیوه های زیستی سنتی و بومی در جوامع و تزریق سبک زندگی غربی در بطن و لایه های اجتماعی کشورهای گوناگون است. البته این کار به شیوه ای غیرمستقیم و در قالب درام، فضاسازی و شخصیت پردازی صورت می گیرد.

همان طور که رسانه ها و محصولات فرهنگی در حال ترویج و تکثیر سبک زندگی غربی هستند؛ در این سو نیز رسانه ها و دستگاه های فرهنگی مسئولیت بازسازی الگوهای زیستی اسلامی و انقلابی را برعهده دارند.

البته نمی توان از این نکته غافل شد که برخی برنامه های صدا و سیما به طور اختصاصی این موضوع را به عنوان محور خود قرار دادند. مثل برنامه های « گره» و « دالان» . بعضی برنامه ها هم برخی از قسمت های خود را به این موضوع اختصاص داده اند.

از جمله این برنامه ها می توان به « راز» و « دیروز، امروز، فردا» اشاره کرد که قسمت هایی را به بررسی و تحلیل جدی سبک زندگی اختصاص دادند، اما آنچه به عنوان یکی از ضعف های اساسی رسانه ملی قابل تامل است، عدم ورود این گونه مباحث در سریال ها و برنامه های نمایشی است. البته از آنجا که فیلم ها و مجموعه های نمایشی، تقلید زندگی واقعی و دنیای پیرامون انسان ها و جوامع هستند، خواه ناخواه نوعی سبک زندگی را منعکس می کنند، اما مشکل اصلی فیلم ها و سریال های سینما و سیمای ما جدایی و حتی تضاد آنها با شیوه زندگی اسلامی- ایرانی است.

یکی از ضعف های اساسی و مشترک اغلب فیلم های سینمایی و سریال های سیما، ناتوانی در ارائه الگوی زیستی اسلامی- ایرانی و همچنین عدم ارائه شاخصه های رفتاری و شخصیتی تراز و مناسب است.

به عنوان مثال در همین سریال فردی روستایی را در مقابل خانواده ای شهری و مرفه قرار می دهد تا با تضاد میان آن دو فضای طنز و کمیک ایجاد کند! « مسعود» که از روستا به خواستگاری دختری شهری آمده در مقابل احمقانه ترین اقدامات قرار می گیرد تا فضای خنده برای مخاطب بیش از پیش شکل بگیرد. در این سریال احمقانه ترین کارها از سوی جوان پاک و بی آلایش روستایی سر می زند تا قهقهه تماشاگر گوش سازندگان سریال را نوازش کند!

برجسته سازی زندگی پاک روستایی اگرچه لازم است در سریالها در مقابل زندگی پرهیاهوی شهری نمایش داده شود اما این شیوه متاسفانه به تمسخر این جماعت کشیده شده است.