صندلی ستاد مبارزه با مواد مخدر در انتظار تدبیر روحانی

به گزارش پارس به نقل از فارس، ستاد مبارزه با مواد مخدر به منظور هماهنگی دستگاههای اجرای برای کنترل و پیشگیری از اعتیاد و مبارزه با عرضه موادمخدر و به موجب ماده ۳۳ قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب سال ۶۷ مجمع تشخیص مصلحت نظام، تشکیل شد. ستادی به ریاست رئیس جمهور که تمام عملیات اجرایی و قضایی، برنامه های پیشگیری، آموزش عمومی و تبلیغ علیه موادمخدر در این ستاد برنامه ریزی و هماهنگ می شود.

بعد از رئیس جمهور که رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر است، جانشین وی یا همان دبیر کل ستاد مسئولیت مستقیم اداره این مجموعه غیر اجرایی را به عهده دارد، اعضای این ستاد شامل، دادستان کل کشور، وزرای کشور، اطلاعات، بهداشت و درمان، فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، علوم و تحقیقات، رئیس سازمان صدا و سیما، رئیس سازمان تربیت بدنی، فرمانده نیروی انتظامی، رئیس دادگاه انقلاب اسلامی تهران، رئیس سازمان زندانها و فرمانده نیروی مقاومت بسیج تشکیل شده است.

آنچه که در قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب شده این است که رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر شخص رئیس جمهوری باشد تا برای برگزاری جلسات، هماهنگ کردن، تأمین بودجه، نظارت و مدیریت بر ستاد فرد مقتدری باشد.

نحوه انتخاب دبیرکل نیز این گونه است که رئیس جمهور مستقل یا به پیشنهاد جانشین رئیس ستاد، فردی را به عنوان دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر برای مدت ۵ سال انتخاب و منصوب می کند که انتصاب مجدد نیز منعی ندارد. دبیر کل ستاد هم تراز معاون رئیس جمهور شناخته می شود.

در دوره ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و خاتمی روال به همین شکل بوده است اما پس از گذشت دو سال از ریاست جمهوری احمدی نژاد، نحوه انتخاب دبیرکل تغییر کرد.

ستادمبارزه با موادمخدر که دستاورد پس از انقلاب است. در دوره ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، محمد فلاح دبیرکل آن شد، در دوره خاتمی، علی هاشمی به این سمت منصوب شد اما در دوره ریاست محمود احمدی نژاد، ستاد مبارزه با موادمخدر ۳ دبیرکل را تجربه کرده است. ابتدا فداحسین مالکی، دبیرکل ستاد شد، پس از آن سردار اسماعیل احمدی مقدم با حفظ سمت در فرماندهی نیروی انتظامی به این سمت منصوب شد و در پایان نیز مصطفی محمد نجار وزیرکشور با حفظ سمت، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر شد.

به گفته کارشناسان این حوزه، این انتصابها در دوره احمدی نژاد باعث حضور کمرنگ دبیر کل ستاد در جلسات آن بوده است و طی چند سال اخیر شاید یکی از مشکلات حوزه مبارزه با مواد مخدر عدم حضور دبیر کل در ستاد بوده است چرا که وزیر کشور همواره با مشکلات سیاسی و اجتماعی متعدد درگیر است، فرمانده پلیس نیز به علت سنگینی این مسئولیت باز فرصت کافی برای حضور در ستاد مبارزه با مواد مخدر را نداشت.

بررسی ها نشان می دهد در ۲۵ کشوری که در حوزه مبارزه با مواد مخدر سرآمد هستند افرادی که مسئولیت این حوزه را به عهده دارند که همزمان پست دوم ندارند حتی کشورهای مرکزی اروپا که در حوزه مواد مخدر سرآمد نیستند نیز همین وضعیت را دارند.

در کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان، روسیه و آمریکا که کشورهایی مهم در حوزه مواد مخدرند مسئول حوزه مواد مخدر به مسئولان ارشد و افرادی داده می شود که از سوی رئیس جمهور مستقیم انتخاب شده و مقام های بلندمرتبه امنیتی هستند چرا که مواد مخدر همواره تهدیدی بزرگ برای جوامع محسوب می شود.

همچنین ارتباط دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر بسیار اهمیت دارد چرا که باید تعادل بین دستگاه های کشور را برقرار کند اولین ارتباط را باید با مجمع تشخیص مصلحت داشته باشد چرا که این مجمع وظیفه نظارتی دارد، سیاست های کلان حوزه مواد مخدر را نوشته و قانون مبارزه با مواد مخدر در این مجمع تصویب شده است.

بنابراین دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر باید با مجمع تشخیص مصلحت ارتباط قوی داشته باشد. از سوی دیگر باید با مجلس شورای اسلامی و کمیسیون های مرتبط در بحث نظارت و بودجه ارتباط قوی برقرار کند و با ۲۱ دستگاه وزارتی دولت نیز ارتباط دو سویه داشته باشد.

همچنین دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر باید حوزه بین المللی را به خوبی بشناسد و با کشورهای همسایه از جمله افغانستان که بزرگترین معضل را بعد از طالبان در مواد مخدر دارد ارتباط مناسب برقرار کند.

به گفته سعید صفاتیان، کارشناس مبارزه با اعتیاد، ستاد مواد مخدر مکان آزمون و خطا نیست تا هر فردی بیاید و در آن آزمایش شود بلکه باید فردی در این حوزه مدیریت کند که تجربه موفقی را در زمینه مبارزه با مواد مخدر و شناخت از وضعیت مواد مخدر در منطقه داشته باشد.

دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر به گفته کارشناسان این حوزه باید فردی برنامه ریز باشد، تئوری بدهد و برنامه عملیاتی داشته باشد و جایگاه ایران را در منطقه بشناسد چرا که ایران سالانه چندین جلسه در حوزه مواد مخدر با کشورهای مختلف برگزار می کند. این فرد باید در حوزه کاهش تقاضا و کاهش عرضه مواد نیز سیاست کلان تدوین کند.

تشکیل بیشترین جلسه بدون حضور رئیس ستاد در دوره احمدی نژاد

به گفته یک منبع آگاه در ستاد مبارزه با موادمخدر، در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد جلسات رسمی ستاد با حضور ۴ نفر و بدون حضور رئیس ستاد برگزار شده است و در مقایسه با دوره های قبلی ریاست جمهوری، بیشترین تعداد جلساتی که با حضور رئیس جمهور به عنوان رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر برگزار شده در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی و خاتمی بوده است.

به گفته کارشناسان و مسئولان این حوزه شاید مهمترین مشکل در بحث مبارزه با مواد مخدر در کشور همین عدم تشکیل جلسه با حضور رئیس جمهور است که نتیجه آن حضور نیافتن وزرا و اعضای این ستاد در جلسات بوده است.

مصوباتی که در دوره احمدی نژاد خاک خورد

از سوی دیگر با وجود اینکه سنگین ترین مصوبات حوزه موادمخدر در زمان ریاست جمهوری خاتمی تصویب شده اما پس از اتمام این دوره و آغاز ریاست جمهوری احمدی نژاد، بسیاری از آنها اجرایی نشد از جمله تصویب مصوبه مدیریت بر مصرف، استفاده دارویی از کشت شقایق الیفرا و تقویت ساختار ستاد که هیچ کدام با وجود تصویب شدن اجرایی نشد.

آیین نامه درمان معتادان کارشناسی نیست

سعید صفاتیان، مدیر کل سابق درمان، بازپروری و حرفه آموزی ستاد مبارزه با موادمخدر به فارس می گوید: مشکلی که در این حوزه وجود دارد به نوع ماندگاری در درمان و سیاستهای آن بر می گردد به طوری که آیین نامه موجود در این زمینه فقط نگاه درمانی دارد تا کارشناسی.

وی ادامه می دهد: ۸ مدل به شکل مرکز درمانی تعریف شده و دستورالعمل دارد، از این میان فقط یک مدل کارشناسی است، در حالی که کشورهای منطقه و موفق در امر اعتیاد بیشتر به کاهش آسیب ها می پردازند.

صفاتیان می افزاید: بحث کاهش آسیب در کشور نیز انجام شده اما بسیار ضعیف است. برای فرد معتادی که ۱۰ سال مواد مصرف کرده نمی توان با یک برنامه ۲ ماهه او را درمان کرد بلکه عوارض جسمی، روانی، اقتصادی و اجتماعی را باید کم کرد. اینکه چرا هنوز در بحث درمان به جمع بندی نرسیده ایم مشخص نیست اما آنچه وجود دارد خیل انبوه معتادان در پشت در های مراکز درمان است.

ساختار مبارزه با مواد مخدر در کشور قدرتمند نیست

صفاتیان می گوید: ساختار مبارزه با مواد مخدر در کشور قدرتمند نیست در حالی که افرادی که در دبیرخانه ستاد هستند باید قدرتمند باشند، در این زمینه باید اجازه بیشتری به صورت قانونی به این ستاد داده شود تا امکان حذف دستگاههایی که همکاری نمی کنند را داشته باشد، در کشورهای دیگر ستاد مبارزه با مواد مخدر، عملکرد اجرایی دارد اما در ایران فقط در حد نامه نگاری و اداری است.

مدیرکل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره مسائل مربوط به حوزه پیشگیری از اعتیاد نیز معتقد است: حدود ۱۲ دستگاه در این زمینه فعالیت می کنند که بسیار موازی کارانه است و نتیجه مناسب رخ نمی دهد؛ در بند ۴ قانون مبارزه با مواد مخدر آمده که از خانواده و مسائل مذهبی در امر پیشگیری بهره بگیریم، باید پرسید چقدر خانواده ها را درگیر کرده ایم.

به نظر می رسد شخصی باید دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر شود که از لحاظ تجربه و ارتباطات قوی باشد تا بتواند بودجه بیشتری را به این حوزه اختصاص دهد چرا که سالانه ۲۰ هزار میلیارد تومان به واسطه مواد مخدر به کشور وارد می شود و بودجه ۱۰۰ میلیاردی این حوزه نمی تواند با آن بجنگد.

نماینده مجلس: ستاد مبارزه با مواد مخدر موفق عمل نکرده است

احمد آریایی نژاد، عضو کمیسیون بهداشت مجلس در رابطه با عملکرد ستاد مبارزه با مواد مخدر به فارس می گوید: برای اینکه بفهمیم ستاد خوب عمل کرده است یا خیر باید به آمار معتادان توجه کنیم این آمار رو به کاهش گذاشته، ثبات داشته یا افزایش یافته اهمیت دارد.

وی ادامه می دهد: در بررسی عملکرد، کاری به اشخاص نداریم بلکه بحث، مبارزه با مواد مخدر است فکر می کنم ستاد مبارزه با مواد مخدر در این حوزه موفق عمل نکرده است و علت آن ممکن است به تنهایی به ستاد برنگردد. حجم مواد مخدر و مصرف آن بیشتر شده است، مواد جدید آمده اند که دسترسی را نیز آسان کرده اند به همین دلیل زمانی که آسیبی گسترده می شود بسیج عمومی می خواهد.

این عضو کمیسیون بهداشت مجلس ادامه می دهد: به هر حال توزیع کننده عمده و خرده مواد مخدر گردن کلفت هایی هستند که راهکار فرار از قانون را نیز بلدند. بنابراین با توجه به حجم فعالیت موجود، آنجا که باید اقدامی مؤثر و کارآمد انجام شود وجود نداشته است.

آریایی نژاد بر درگیر کردن دستگاه ها و مردم در حوزه مبارزه با مواد مخدر تأکید کرد و ادامه داد: باید علل را ارزیابی کنیم چون این موضوع به اجتماع و بهداشت برمی گردد و ستاد مبارزه با مواد مخدر باید با کمیسیون های اجتماعی و بهداشت مجلس همفکری کند.

وی در پاسخ به اینکه آیا حضور کمرنگ رئیس ستاد در جلسات، باعث عملکرد ناموفق این حوزه شده گفت: نباید مسئولیت کارها را به یک نفر بسپاریم و بگوییم فقط او مسئول است بلکه همه مسئول هستند و سهممان کم و زیاد می شود ما اغلب یک قهرمان برای مبارزه می خواهیم در حالی که کار فراتر از آن است اینکه فردی باتجربه ستاد را مدیریت کند و رئیس جمهور هم حضور داشته باشد مهم است اما کافی نیست و همه باید کمک کنیم.

انسجام بین دستگاههای مجری آرزویی است که باید از سوی دبیر کل آینده ستاد مبارزه با موادمخدر محقق شود. باید فردی بیاید که فقط از دور، دستی بر آتش نداشته باشد بلکه باید آتش را به خوبی بشناسد و جلسات را با حضور فعالانه خود، قدرت ببخشد.

حال باید دید که پس از تعیین وزرای کابینه دولت یازدهم، رئیس جمهوری چه کسی رابه عنوان جانشین خود و دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر بر می گزیند، آیا عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور با حفظ سمت، بر کرسی دبیرکل ستاد مبارزه با مخدر می نشیند یا فرد دیگری در این سمت منصوب می شود و آیا این بار رئیس جمهور در جلسات رسمی ستاد حاضر می شود؟