برای نهمین سالمرگ" پدر عکاسی خبری مدرن"

  به گزارش پارس به نقل از ایسنا، « هنری کارتیه برسون» که ۲۲ اوت ۱۹۰۸ در خانواده ای متمول در" سن مارن" فرانسه متولد شد. پس از آنکه در فراگیری موسیقی شکست خورد، نزد عمویش به یادگیری نقاشی رنگ روغن پرداخت، اما مرگ ناگهانی عمویش در جنگ جهانی اول این آموزش را نیمه تمام گذاشت.

بنیان گذار علم عکاسی خبری مدرن در ۲۰ سالگی وارد آکادمی نقاشی « آندره لیوت» ، مجسمه ساز و نقاش سبک کوبیسم شد. وی همزمان به یادگیری نقاشی پرتره پرداخت و با آثار هنرمندانی چون داستایوفسکی، ریمبو، نیچه، فروید و هگل آشنا شد.

« آندره لیوت» طبق عادت شاگردان خود را برای آشنایی با هنرمندان کلاسیک و هنر مدرن به موزه لوور می برد. این بازدیدها « برسون» را به ترکیب هنر مدرن و شاخصه های هنر رنسانس علاقه مند کرد. وی از آندره لیوت به عنوان معلم" عکاسی بدون دوربین" یاد کرده است.

در سال ۱۹۲۰ مدارس آموزش عکاسی در سراسر اروپا پایه گذاری شدند، اما هریک رویکرد خاص و متفاوتی برای آموزش عکاسی داشتند. اما چهار سال بعد با ظهور سوررئالیسم شعار « سنت را رها کن و هرچه را همانطور که هست به تصویر بکش! » وارد عرصه عکاسی شد و در همین زمان برسون با هنرمندان سوررئالیسم نشست و برخاست داشت.

« برسون» که در این آشفتگی سیاسی و فرهنگی سردرگم شده بود، با وجود احاطه بر تمامی سبک های هنری نمی توانست هیچ یک را به خوبی در آثارش به کار ببرد و همین امر موجب نارضایتی از آثار اولیه اش و از بین بردن آنها شد.

این چهره سرشناس عکاسی خبری مدت یک سال در دانشگاه کمبریج به یادگیری زبان انگلیسی، هنر و ادبیات پرداخت. پس از آن در ۲۲ سالگی برای انجام دوران خدمت سربازی در سال ۱۹۲۰ به خدمت ارتش فرانسه درآمد. وی در توصیف این سال ها می گوید: « دوران بسیار سختی را گذراندم. در حالی که نقاشی ام را زیر بازویم نگه می داشتم، تفنگی روی شانه ام بود. »

پس از سال ها دوری از فرانسه، وی بار دیگر در سال ۱۹۳۱ به مارسی بازگشت و همزمان ارتباطش را با سوررئالیسم عمق بخشید. در همین زمان وی تحت تاثیر یک عکس خبری از « هنری مارکاکسای» ، هنرمند مجاری قرار گرفت. وی درباره این عکس می نویسد: « تنها چیزی که من را کاملا هیجان زده کرد و به سمت عکاسی سوق داد، اثر مارکاکسای بود. هنگامی که عکسی را دیدم که سه سیاه پوست را نشان می داد که در خیابان می دویدند، باور نمی کردم چنین چیزی به وسیله دوربین پدید آمده باشد. »

این عکس وی را بر آن داشت که نقاشی را رها کرده و به طور جدی به آموزش عکاسی بپردازد. پس از آن این عکاس نوپا برای برگزاری چند گالری به آمریکا سفر کرد. پس از بازگشت به فرانسه، به دلیل همکاری با « ژان رنوا» ، کارگردان مشهور فرانسوی به شهرت رسید. وی در ابتدا در فیلم « یک روز در شهر» ایفای نقش کرد و سپس برای فیلم « قاعده بازی» علاوه بر ایفای نقش، به عنوان دستیار کارگردان در کنار « رنوا» فعالیت کرد. رنوا وی را به ایفای نقش در فیلم ها وامی داشت تا « برسون» با حس ایستادن در آن سوی دوربین نیز آشنا شود.

اما نخستین عکس های خبری « هنری کارتیه برسون» از مراسم تاجگذاری هنری ششم در سال ۱۹۳۷ بود که در هفته نامه" French weekly regard" منتشر شد. وی در این عکس ها توجه خود را به عکاسی از طرفداران پادشاه که در خیابان ها پراکنده بودند متمرکز کرده بود و هیچ تصویری از پادشاه نگرفت.

با شروع جنگ جهانی دوم، این عکاس با تجربه که اولین حضورش در جنگ خاطره های تلخی برای او به جا گذاشته بود به عنوان عکاس و سازنده فیلم مستند به ارتش فرانسه پیوست. در طول نبرد فرانسه وی توسط ارتش نازی در پاریس اسیر شد و به مدت ۳۵ ماه در زندان نازی به کار اجباری مشغول شد.

در طول این مدت وی دوبار تلاش کرد از زندان فرار کند که هربار به ناکامی انجامید. اما سومین تلاش او برای گریز از زندان موفقیت آمیز بود. این عکاس جنگ، پس از آن در یکی از مزارع تونس پنهان شد تا زمانی که توانست به شکل قاچاقی به فرانسه بازگردد. وی در طول این مدت به شکل زیرزمینی با همکاری دیگر عکاسان خبری به ثبت وقایع طول مدت اشغال فرانسه و سپس آزادی این کشور پرداخت.

برسون در سال ۱۹۵۲ کتابش با عنوان « لحظه حیاتی» شامل ۱۲۶ قطعه عکس از سراسر جهان را منتشر کرد. وی در این کتاب می نویسد: عکاسی از نظر من ثبت یک واقعه در کسری از ثانیه و بیان مناسب وقایع آن لحظه است.

عکاسی « کارتیه برسون» را به نقاط مختلف جهان، از چین تا آمریکا کشاند. وی تنها عکاس غربی بود که ناآرامی های پس از جنگ اتحادیه جماهیر شوروی را آزادانه در عکس هایش به تصویر می کشید. وی در سال ۱۹۶۸ از عکاسی کنار کشید و به علاقه قدیمی اش نقاشی و طراحی مشغول شد.

« پدر عکاسی خبری مدرن» دو سال بعد برای همیشه از عرصه عکاسی خداحافظی و اعلام بازنشستگی کرد. وی خود در این باره گفت: تصمیم دارم از دوربینم در خانه محافظت کنم و آن را به ندرت بیرون ببرم. به تنها چیزی که این روزها اهمیت می دهم، نقاشی است. عکاسی برای من تنها راهی برای ورود به دل دنیای نقاشی بود؛ نوعی به تصویر کشیدن لحظه ها.

« هنری کارتیه برسون» که چهار جایزه" باشگاه خبری فرامرزی آمریکا" و جایزه بزرگ ملی عکاسی فرانسه و نیز جایزه انجمن عکاسی فرانسه در کارنامه افتخاراتش دیده می شود، روز ۳ اوت ۲۰۰۴ در سن ۹۶ سالگی دیده از جهان فروبست. این عکاس و مستندساز جنگ معتقد بود ثبت تصاویر زیر پوست شهر تخصص وی است.