دروغ گفتن ، دلایل آن و چگونگی تشخیص افراد دروغ گو

تقریبا تمام مردم در طی روز به خود اجازه می دهند چند دروغ مصلحتی بگویند، زیرا اعتقاد دارند این دروغ های کوچک به ضرر کسی نیست و از مشکلات بعدی جلوگیری می کند. دروغ گفتن شاید در بعضی از موارد این موضع صحت داشته باشد، اما ایراد از جایی آغاز می شود که این دروغ ها دیگر کوچک و بی تاثیر نباشند یا به قدری تکرار شده باشند که موجب بی اعتمادی دیگران شده باشند. همه ما با هر فرهنگ و مذهبی که داشته باشیم از کودکی یاد گرفته ایم که نباید دروغ بگوییم. در حالی که همان موقع هم شاهد دروغ گویی بزرگترها بودیم. دروغ گویی نه فقط در روابط نزدیک دوستانه و خانوادگی، بلکه در روابط کاری و تجاری هم حضور پررنگی دارد. در ادامه از سایت پارس نیوز قصد صحبت درباره دروغ گفتن را خواهیم داشت.

حقایق درباره دروغ گفتن

• هرگز به کسی که به شما اعتماد دارد دروغ نگویید و هرگز به کسی که به شما دروغ می‌گوید اعتماد نکنید.
• بدترین دشمن دروغگو کسی است حافظه خوبی دارد.
• یک زندگی ممکن است موقتا با دروغ پیش برود اما آینده‌ای نخواهد داشت.
• هرگز با یک دروغگو بحث نکنید چون نمی‌توانید برنده شوید. آنها به دروغهایشان باور دارند.

دلایل دروغ گفتن

افراد عادی معمولا بدون دلیل دروغ نمی گویند. این دلایل حتی اگر از نظر ما مردود باشند برای خود آنها معقول و موجه است.

از لحاظ علم و روانشناسی، انسان ها به چند دلیل عمده دروغ می گویند که در ادامه این دلایل را بررسی می کنیم.

اجتناب از تنبیه شدن

این دلیل مهم ترین عامل دروغ گویی است. هر شخصی فارغ از سن و سال و موقعیتی که دارد به صورت ناخودآگاه تلاش می کند از تنبیه و توبیخ فرار کند؛

به همین دلیل دروغ گویی در شرایطی که چنین سرانجامی در انتظار آنهاست یکی از احتمالات قوی است.البته این دروغ ها همیشه خیلی بزرگ و اساسی نیستند.

به طور مثال زمانی که به رئیس مان می گوییم امروز مسیر همیشگی ترافیک غیرعادی داشت (در حالی که صبح خواب مانده ایم) و به همین دلیل دیر رسیده ایم،

یکی از همین دروغ هاست. هرچند بهتر است سعی کنیم دیگر خواب نمانیم!

حفاظت از دیگران

احتمالا شما هم یاد مادرتان افتادید! همه مادرها هرازگاه برای حفظ فرزندشان از تنبیه یا دردسر بیشتر، دروغ گفته اند.

البته همه ما گاهی این کار را برای کسانی که دوستشان داریم انجام داده ایم.

مثال های این مورد بسیار ملموس هستند: زمانی که به دوست مان می گوییم مدل موی جدیدش قشنگ است برای اینکه دلش را نشکنیم؛ زمانی که در کودکی شکستن پنجره را به عهده می گرفتیم که برادر کوچکمان تنبیه نشود و…

به دست آوردن پول و قدرت

به قول سیسلا باک که یکی از محققین دانشگاه هاروارد است :«برای گرفتن پول یا قدرت دیگران، دروغ گفتن بسیار راحت تر از کتک زدن آنها و دزدیدن کیف پولشان است!»

افراد بسیاری برای به دست آوردن پول یا قدرت و اجازه انجام یک کار، دروغ می گویند.

این نوع دروغ گویی رایج ترین نوع در روابط تجاری و مذاکرات کاری است.

حفظ حریم خصوصی

برخی افراد اصرار زیادی بر دانستن تمام جزئیات زندگی دیگران دارند. در این حالت مخاطبان آنها ترجیح می دهند

با گفتن چند دروغ درباره احوالات یا ماجراهای زندگی خود، آنها را دست به سر کنند

اجتناب از شرمساری

بعضی وقت ها خطر تنبیه و توبیخ وجود ندارد اما واقعیت باعث شرمساری ما می شود، به همین دلیل دروغ می گوییم.

به طور مثال شاید پول کافی برای سفر آخرهفته با دوستان را نداریم، اما به آنها می گوییم یک سری پرونده فوری هست که باید همین چند روز به آنها رسیدگی کنیم.

چطور متوجه بشویم شخصی در حال دروغ گفتن است؟

دلیل دروغ گفتن افراد هر چه که باشد، معمولا نشانه هایی در رفتار و گفتار آنها وجود دارد که دستشان را رو می کند.

با استناد به این نشانه ها شاید نتوانیم حقیقت را دریابیم اما لااقل دروغ را تشخیص می دهیم.

البته توجه داشته باشید صرفا با وجود یکی دو نشانه کوچک نمی توانیم فردی را قطعا متهم به دروغ گویی بکنیم. به این ترتیب به سوال دوم می رسیم: چطور متوجه دروغگویی طرف مقابل بشویم؟

زبان بدن را بشناسیم

اما زبان بدن شخصی که در حال دروغ گفتن است معمولا خودش را جمع می کند که کمتر جلب توجه کند.

او همچنین از ایجاد تماس چشمی با مخاطب پرهیز می کند و صورت خود را از او پنهان می کند.

او ممکن است به صورت ناخودآگاه دست یا پای خود را زیاد حرکت بدهد.

تون صدای فرد دروغگو معمولا تغییر ریتم یا لحن ناگهانی دارد. خنده های او معمولا باورپذیر نیست و بیش از حد معمول است.

دروغگوها پر هیاهو هستند

درست مثل همان موردی که گفتیم دروغگوها حرفهایشان را با جزئیات بیان می کنند، اینجا هم باید اشاره کنیم که فرد دروغگو معمولا پر هیاهوست، حرف های بی ربطی می زند یا کلی طول می کشد تا سر اصل مطلب برود.

بروس هورویتس، استخدام کننده و مشاور شغلی که از مهارت های تشخیص دروغگوها در مصاحبه های شغلی خود استفاده می کند می گوید: “اگر فردی موقع جواب دادن به سوال بیش از حد صحبت کند، نشانه این است که یک جای کارش می لنگد”.

آنها جواب های متفاوتی می دهند

با اینکه بعضی از دروغگوها سعی می کنند مثل یک ربات هر بار همان حرف های قبلی شان را در خصوص یک مساله تکرار کنند؛ اما در خیلی از موارد پاسخ آنها ثانیه به ثانیه فرق می کند و هر بار یک جواب جدید و متناقضی می دهند.

جیمه کولاگا مشاور بهداشت روان و مربی زندگی در این باره می گوید: ” اغلب اوقات یک فرد دروغگو در مورد بسیاری از مسائل صادق نیست و نمی تواند داستانی که تعریف می کند را بدون تناقض جلو ببرد. در حقیقت یک دروغ منجر به گفتن دروغ دیگری برای پوشاندن دروغ قبلی می شود. اگر از یک دروغگو سوالی بپرسید ممکن است هر بار جواب های کاملا متناقض و جدیدی دریافت کنید”.

به سطح اضطراب شخص دقت کنیم

فردی که در حال دروغ گفتن است همواره نگران است که لو برود، به همین دلیل اضطراب دارد.

البته نباید تصور کنید هر کسی که مضطرب است دارد دروغ می گوید، اما این می تواند یکی از نشانه ها باشد.

کسی که در حال دروغ گفتن یا طفره رفتن از بازگویی حقیقت است، تمایل دارد بحث زودتر خاتمه پیدا کند.

این موضوع هم به اضطراب و دستپاچگی او دامن می زند.

سوال های ساده برسیم

اگر به صداقت طرف مقابل شک دارید از او سوال هایی ساده و خارج از بحث بپرسید.

توجه کنید لحن و حالت او موقع پاسخ دادن چطور است. به طور مثال درباره آخرهفته ای که گذشت یا مسابقه فوتبالی که دیشب برگزار شد بپرسید.

او احتمالا دلیلی نمی بیند در پاسخ به این سوالات دروغ بگوید، پس شما می توانید لحن و حالت راستگویی او را دیده و با شرایط دیگر مقایسه کنید.

 آنها بیش از حد اعتماد به نفس دارند

صرف نظر از اینکه شما چه سوالی از طرف مقابلتان می پرسید، داشتن اعتماد به نفس بیش از حد و پاسخ های بدون شک و تردید می تواند نشانه از دروغگویی باشد. احتمالا برای شما هم پیش آمده که برای خرید به جایی رفته باشید و فروشنده مدام و با اعتماد به نفس زیاد از اجناسش تعریف و تمجید می کند. اگر این اعتماد بنفس بیش از حد باعث ایجاد احساس ناخوشایندی در شما شد ممکن است رد یک دروغگو را زده باشید.

دروغگوها رفتار سردی دارند

معمولا وقتی با کسی راحت باشیم و بخواهیم حرف های صادقانه ای بزنیم رفتار صمیمی و گرمی از خودمان نشان می دهیم. دروغگوها معمولا احساس راحتی چندانی ندارند، برای همین رفتار دوستانه ای بروز نمی دهند. البته دروغ گفتن به دوستان و افراد نزدیک راحت تر است چون معمولا در چنین شرایطی فرد کمتر سرد به نظر می رسد و کناره گیری کردنش زیاد مشخص نیست.

گذاشتن دست روی دهان و لمس بیش از حد اعضای صورت

از نشانه های آدم دروغگو لمس کردن بیش از حد اعضای بدن و صورت است. افرادی که دست خود یا وسیله‌ای مثل کاغذ و خودکار را بر روی دهانشان می‌گذارند در حقیقت تمایل ندارند دربارهٔ مسئله‌ای صحبت کنند و این کار نشان می‌دهد که از گفتن حقیقت دوری می‌کنند و اگر شخصی این کار را انجام داد یعنی احتمال دارد دربارهٔ مسئله‌ای دروغ بگوید.

بیش از حد صورت خود را لمس می کند

یکی از مهمترین نشانه های زبان بدن دروغگو بازی کردن با اجزای صورت مخصوصا بینی است. دکتر فیل معتقد است وقتی آدم ها دروغ می گویند تمایل زیادی دارند صورت شان مخصوصا بینی خود را لمس کنند. یا روی گونه‌های خود دست بکشند.

یک لبخند مصنوعی و الکی به لب دارند

شما می‌توانید فرق یک لبخند واقعی را از یک لبخند جعلی تشخیص دهید؟ فهمیدنش زیاد سخت نیست. کافی است بدانید وقتی یک نفر واقعی می‌خندد گوشه‌ی چشم‌هایش چین می‌خورد و حالت خندیدن و شادی دارند اما کسی که الکی لبخند می‌زند فقط گوشه‌هایش لب هایش به سمت بالا حرکت کرده است و چشم‌هایش هیچ تغییری نمی‌کند.

وقتی فردی به شما دروغ می‌گوید، کمی شانه هایش را بالا می‌اندازد. این حالت با شانه بالا انداختنی که واقعی است و تمام بدن فرد را درگیر این حرکت می کند تفاوت دارد. وقتی فردی شانه‌هایش را کمی بالا می‌اندازد یعنی یک حرکت کوچک انجام داده است که به بدنش تحمیل شده است.

پاهای بی قراری دارند و مدام به زمین یا میز ضربه می‌زنند

یادتان باشد در یک گفت و گوی رسمی و اداری یادوستانه و عاشقانه صحنه‌ی رقص نیست که آدم‌ها مدام پاهایشان را تکان دهند! این حرکات اضافی پا و بی‌قراری ها می‌تواند یک دلیل مهم داشته باشد و آن این است که فرد در آن موقعیت ناراحت استو دلش می‌خواهد آن وضعیت را ترک کند.

 سرشان تکان های زیاد و حرکات ناگهانی دارد

وقتی از فردی یک سوال می‌پرسید و او به طور ناگهانی سرش را پس می‌کشد یا مدام پایین و بالا را را نگاه می‌کند و سرش را این‌ور و آن‌ور می‌کند می‌تواند دلیلی برای دروغگویی اش باشد.

ارتباط چشمی زیادی برقرار می‌کنند

خیلی از افراد همیشه شنیده‌اند که آدم‌های دروغگو سعی می‌کنند از اذتباط چشمی مستقیم با سایرین دوری کنند. برای همین فردی که می‌خواهد دروغ بگوید به منظور جلوگیری از این شائبه سعی می‌کند مستقیم و خیره به چشمان شما نگاه کند تا شما به دروغگویی‌اش شک نکنید.

بیش از حد از انگشت اشاره‌شان استفاده می‌کنند

دروغگوها اغلب حالت دفاعی و خصمانه دارند. برای همین مدام انگشت اشاره‌شان به سمت دیگران است زیرا این انگشت معمولابرای تهدید به کار می رود و دروغگوها دوست دارند با مغلوب کردن سایرین اوضاع را به نفع خودشان به پایا ن برسانند. تا مخاطب به خاطر ترسیدن خودش را قانع کند که آنها راست گفته بودند و این اوست که اشتباه کرده است.

به شدت عرق می‌کنند

دروغگوها به شدت عرق می‌کنند و عرق می‌ریزند. زیرادروغ گفتن تحت هر شرایطی استرس زا است و این باعث می‌شود دمای بدن‌شان افزایش یابد و دچار تعریق زیادی شوند.

به طور تصادفی دستهایشان را به اطراف بدن حرکت می‌دهند

گاهی اوقات یک فرد دروغگو برای اینکه از دروغی که می‌گوید حواس شما را پرت کند به طور تصادفی بازوهایش را باز یا بسته می‌کند یا دستهایش را به اطراف بدنش تکان می‌دهد.

 یک چیزی برای محافظت از خودشان دم دستشان است

گاهی اوقات در حین گفت و گو با یک دروغگو او به طور غیرارادی چیزهایی مثل کتاب، فنجان یا لپ تاپ را بین خودشان و شما حایل می‌کند. مثلا یک کتاب را جلوی چانه اش می‌گیرد یا بخشی از صورتش را پشت میز دکوری که نزدیکتان است پنهان می‌کند.

معمولا زیاد سرفه می‌کنند

دکتر دارن معتقد است سرفه کردن در حین صحبت می‌تواند یکی از نشانه های دروغگویی باشد چرا که موضوعی تحت عنوان دغدغه لو رفتن همواره با شخص دروغگو همراه است و او سعی می‌کند از بدن خود سیگنال هایی به مخاطب ارسال کند تا دروغ خود را از لو رفتن حفظ کند و این سیگنال ها در ساده‌ترین شکل ممکندر غالب سرفه بروز می‌یابد. در یک بررسی از ۱۰ نفر پرسیده شد که سرفه نابهنگام وبی دلیل وسط یک گفتگو را نشانه چه چیزی می‌دانند؟ و ۹ نفر بیان کردند که معتقدند فرد مشغول دروغ گفتن است!

بیش از حد پلک می‌زنند

پلک زدن به صورت طبیعی و عادی در همه افراد وجود دارد اما اگر شخصی به طور زیاد از حد و تا حدی عصبی پلک میزد می‌توان به صداقت کلامش شک کرد و نشانه های زبان بدن دروغگو می‌گوید که این کار غیرعادی است و می‌تواند یک حقیقت مخفی را برای ما آشکار کند.

نفس‌شان تغییر می‌کند

وقتی یک نفر دارد به شما دروغ می‌گوید، ممکن است سنگین نفس بکشد. این یک کنش بازتابی است. وقتی یک نفر مدل نفس کشیدنش تغییر کرد، شانه‌های‌اش بالا خواهد آمد و صدای‌اش خفه و از اعماق گلو به گوش ‌رسید می توانید به صداقتش شک کنید. در حقیقت، آن‌ها بریده بریده نفس می‌کشند چون ضربان قلب و جریان خون‌شان تغییر می‌کند.

نحوهٔ برخورد با آدم دروغگو

ممکن است در موقعیت‌های مختلف متوجه نشانه های آدم دروغگو بشوید ولی مطمئن نیستید که دروغ وی را برملا کنید یا این که این مسئله را نادیده گرفته و از آن بگذرید. راهکار درست این است که دروغ شخص را برملا نکنید زیرا باعث می‌شود شخص در دروغ‌های بعدی وقیح‌تر شود. شخصی که دروغ می‌گوید خودش را در باتلاق عمیق‌تری فرو می‌کند. هنگام دروغ گفتن بهتر است کاری کنید تا راه بازگشت داشته باشد و ممکن است خودش متوجه دروغ‌هایش شود و دیگر ادامه ندهد.