فرزانه طاهری؛ آشفته‌بازار ترجمه و جنس بنجل

به گزارش پارس ، این مترجم در گفت‎ وگو با ایسنا، درباره استقبال مخاطبان از ادبیات ترجمه گفت: بخشی از دلایل استقبال مخاطبان از ادبیات ترجمه و اقبال کم‎ تر به ادبیات داخل، بی اعتمادی به نسخه هایی است که در کشور مجوز می‎ گیرد، چون در حوزه ادبیات حساسیت ها خصوصا روی تألیف بیش تر است.

او افزود: رمان باید گرته‎ ای از واقعیت زیسته ی نویسنده را در خود داشت باشد و همین سبب می‏ شود کار مجوز نگیرد. از سوی دیگر، بخشی نیز به دلیل خودسانسوری نویسنده حذف می‎ شود و این حذف‎ ها اعتماد مخاطبان را کم کرده است.

طاهری با اشاره به شرایط ادبیات در یکی دو سال اخیر عنوان کرد: شرایط در این اواخر بدتر شده، چون ممیزی بیش تر شده است. در دوره‎ هایی وضعیت بهتر شده، اما این موضوع در درازمدت تأثیرش را بر ادبیات گذاشته است و از لحظه ای که اثر شکل می‎ گیرد و نویسنده با کی برد یا قلم شروع به نوشتن می‎ کند، حضور دارد؛ در نتیجه کودکی که خلق می‏ شود، ناقص‎ الخلقه است که گاه مادر او را ناقص‎ الخلقه کرده و گاه شرایط. به هر حال، بال و پر ادبیات را بسته اند و ادبیات خوب خلق نمی شود. فشارهای دیگری هم روی نویسنده هست؛ فشارهای اجتماعی و اقتصادی نمی‎ گذارد ذهن نویسنده باز و آزاد باشد.

او در پاسخ به این سوال که استقبال مخاطبان از ادبیات ترجمه و بی توجهی به ادبیات داخل چه تأثیری بر آینده ادبیات ما می تواند داشته باشد، گفت: خود این شرایط نتیجه یک وضعیت است و باید دید ادامه ممیزی چه تأثیری بر ادبیات می گذارد. این آرمان گرایانه است که بگوییم نظارت پیش از چاپ نباید باشد، اما معتقدم که این نیاز هست که ممیزی از این شکلی که اکنون دارد، خارج شود.

او درباره وضعیت آثاری که در ایران منتشر می شوند، گفت: الآن به ترجمه اعتماد بیش تری ازسوی مخاطب وجود دارد، چون در ترجمه کمی تیغ ممیزی کم تر است و آثار خودمان چون انعکاس دهنده وضعیت جامعه هستند، بیش تر مورد لطف دوستان قرار می گیرند. به هر حال، ممیزی مخرب است و مخرب تر هم می شود. گذشته از این، آشفته بازار در ادبیات ترجمه سال هاست که حاکم است و نبود نقد درست در ترجمه ها، سبب می شود جنس بنجل جای جنس خوب را بگیرد. علت بعضی از ترجمه‎ های مجدد هم همین است که ترجمه بهتری عرضه شود. اما گاه بی اخلاقی حاکم است و در این شرایط به مخاطب گفته نمی شود چه چیزی بخواند. با این اوضاعی که کتاب دارد، اگر کار بد هم به مخاطب برسد، دیگر به سوی کتاب نخواهد آمد.

طاهری تأکید کرد: اکنون فروش کار جدی کم تر است و کار بد هم سریع تر انجام می شود و سریع تر هم به فروش می رود، زیرا یا از روی کارهایی منتشر می شود که فیلم آن ها بیرون می آید، یا این که جایزه برده است. منظور من این نیست که برخی آثار نباید ترجمه و منتشر شوند، اما این که خواننده جدی هم به دلیل نبود نقد درست نداند چه چیزی باید بخواند و نقد درست ارائه نشود، به شرایط دامن زده می شود.

او در پاسخ به این سؤال که در سال های اخیر بیش تر ادبیات ترجمه می خواند یا تألیف، گفت: من بیش تر آثار را به زبان اصلی انگلیسی می خوانم. ترجمه و تألیف خیلی کم خوانده ام و بیش تر مطالعه ام، مطالعه ای است که برای کارم انجام داده ام و یادم نمی آید اخیرا کاری خوانده باشم.