روزهای بی‌باران در انتظار کشور

میزان آب تجدیدپذیر در ایران طی دوره پنج ساله اخیر، از ۱۴۰ میلیارد مترمکعب به ۱۰۵ میلیارد مترمکعب رسیده که از کاهش ۲۵ درصدی نسبت به متوسط دوره ذکر شده حکایت دارد. این میزان آب موجود، در مقایسه با دوره ۴۵ ساله نشان از ۱۹ درصد کاهش دارد.

هم‌چنین بر اساس آمار ارائه شده از سوی وزارت نیرو، تغییرات وضعیت منابع آب تجدیدشونده بیانگر این است که میزان منابع آب تجدیدشونده در سال آبی ۷۷-۷۸ معادل ۱۳۰ میلیارد مترمکعب، در سال آبی ۸۵-۸۶ معادل ۱۲۵ میلیارد مترمکعب و در سال آبی ۹۲-۹۳ معادل ۱۲۰ میلیارد مترمکعب بوده که طی ۱۵ سال اخیر به ۱۱۵ میلیارد مترمکعب و طی پنج سال اخیر به ۱۰۴ میلیارد مترمکعب کاهش یافته است.

در این بین متوسط حجم منابع آب تجدیدپذیر طبیعی و تاب‌آوری سرزمینی ایران ۱۱۴ میلیارد مترمکعب است و میزان منابع آب تجدیدپذیر قابل بهره‌برداری به‌طور متوسط حدود ۷۰ میلیارد مترمکعب تخمین زده می‌شود که این به‌معنای لزوم کاهش مصارف آب ایران از حدود ۱۰۰ میلیارد مترمکعب به ۷۰ میلیارد مترمکعب است.

با ثبت ۷۷.۶ میلی‌متر بارش از اول مهرماه تا یازدهم آذرماه، رشدی ۲۱۵.۴ درصدی در میزان بارش‌های ایران نسبت به مدت مشابه سال قبل به‌ثبت رسیده است. هم‌چنین بر اساس آمار رسمی دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران، این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت ( ۳۸.۲ میلیمتر) ۱۰۳.۱ درصد افزایش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ( ۲۴.۶ میلیمتر) ۲۱۵.۴ درصد افزایش نشان می‌دهد. ضمناً حجم بارش در این مدت معادل ۱۲۷.۸۸۷ میلیارد مترمکعب است.

با این وجود، رضا اردکانیان - وزیر نیرو - معتقد است اگرچه بارش‌های اخیر مناسب بوده است، ولی با توجه به خشکسالی‌های اخیر باید استفاده صحیح از منابع آبی مورد توجه مردم و مسئولان باشد چراکه درصورت خروج از چرخه خشکسالی، چندین سال طول می‌کشد تا منابع آبی مناسب را به دست بیاوریم و با وجود افزایش بارندگی‌های اخیر کشور، در بخش تنظیم آب کشاورزی و آشامیدنی از سدها با کاهش روبرو هستیم.

به گفته وی در این صورت روان‌آب خیلی وسیعی نخواهیم داشت و کماکان موضوع مصرف صحیح در اولویت است و امیدواریم هم در بخش آب و هم در بخش برق پرمصرف‌ها به جرگه خوش مصرف‌ها بپیوندند.

علاوه‌بر این اسحاق جهانگیری - معاون اول رئیس جمهور - هم در جلسه شورای عالی آب گفت: با وجود بارندگی‌های خوب اخیر، هم‌چنان باید به مدیریت مصرف دقت نظر داشته باشیم و نباید تصور شود که کشور از تنش آبی عبور کرده است.

وی ضرورت توجه ویژه برای تامین آب شرب مناسب در شهرهای بزرگ و پرجمعیت کشور نظیر اهواز، مشهد، اصفهان، شیراز و کرمان که با مشکل مواجه هستند را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: تامین آب شرب این‌گونه شهرها باید در اولویت قرار گیرد و باید راهکارهای اطمینان‌بخشی برای حل و فصل مشکلات تامین آب شرب این مناطق تهیه شود.

برنامه مدیریت تنش آب شرب با فرض بارندگی مشابه سال آبی گذشته و کمبود آب در تابستان سال ۱۴۰۰ در وزارت نیرو پیش‌بینی شده و برای مدیریت تنش آبی شهرها و روستاهای کشور راهکارهایی در قالب افزایش تأمین و تولید آب، ارتقای کیفی آب، افزایش توان ذخیره سازی آب، ارتقای مدیریت و بهره‌وری منابع تأمین، ‌ تاسیسات و شبکه‌ها و نیز مدیریت مصرف در نظر گرفته شده است.