میراث فرهنگی هویت آینده کشور است نه گنج مسئولان

به گزارش پارس به نقل از همشهری آنلاین، در این مراسم که با حضور رئیس سازمان میراث فرهنگی، باستان شناس های مطرح و طه هاشمی رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی پس از حسین مرعشی برگزار شد، آتوسا مومنی معاون جدید میراث فرهنگی کشور با دفاع از ایجاد موزه های استانی و انتقال اشیای باستانی متعلق به مناطق مختلف کشور به استان های مربوط به خود گفت: استان های کشور باید دارای موزه های محلی باشند تا آثارشان به موزه های خودشان منتقل شوند. وی همچنین با اشاره به دغدغه های موجود درخصوص حفاظت و صیانت از محوطه های باستانی کشور گفت: اگر حمایت منطقی در پذیرش گردشگر در سیلک انجام نشود آن منطقه آسیب های جدی می بیند. معاون جدید میراث فرهنگی کشور همچنین به تلاش های صورت گرفته در ثبت جهانی آثار تاریخی کشور اشاره کرد و گفت: در سال۱۹۷۹ ثبت آثار تاریخی کشور در فهرست جهانی یونسکو برای مدتی متوقف ماند و پس از آن بود که در سال۲۰۰۳ تخت جمشید به فهرست جهانی یونسکو افزوده شد.

به گفته آتوسا مومنی، پروژه ثبت جهانی آثار به هیچ وجه شبیه به فرایند ثبت ملی نیست و پروسه تهیه و معرفی پرونده های ثبت جهانی روند بسیار پیچیده ای را طی می کند. به گفته معاون میراث فرهنگی کشور، ثبت اثر در فهرست جهانی یک موضوع است و حفاظت از آثاری که در یونسکو به ثبت رسیده اند نیز موضوعی جداگانه و بسیار سخت تر که فعالیت بیشتری نیاز دارد.

آتوسا مومنی از درخواست رئیس سازمان میراث فرهنگی برای برگزاری نشست دیروز، امروز، فردا در حوزه میراث فرهنگی خبر داد و گفت: برای نخستین بار توانستیم تعداد زیادی از باستان شناسان را از سراسر کشور دور هم جمع کنیم تا موضوعات مربوط به میراث فرهنگی را بررسی کنند.

معاون میراث فرهنگی کشور افزود: ۳۲هزار و ۶۹۹ اثر تاریخی تاکنون ثبت ملی شده اند که این میزان در مقایسه با دهه۸۰ به معنای ورود جهادی و تخصصی به ثبت آثار تاریخی کشور با روند کنونی توسعه شهری است. وی ادامه داد: در روند کنونی توسعه شهرها اولویت های ما در میراث فرهنگی ورود به ثبت بافت ها و بناهای تاریخی بوده است. وی افزود: شناسنامه دار کردن یک اثر تاریخی به معنای قرارگرفتن آثار تاریخی کشور زیر چتر قانون است و پس از آن ورود آثار به چرخه بازدید و گردشگری به معنای پیشرفت روند توسعه است.

مومنی با اذعان به اینکه سازمان میراث فرهنگی در تعیین حریم منطقی برای آثار تاریخی در محدوده بافت های تاریخی شهرهای بزرگ دچار مشکل است، موفق ترین پروژه های سازمان میراث فرهنگی در سال های اخیر را رشد ۹۰درصدی ایجاد موزه خراسان بزرگ دانست. البته این میزان پیشرفت مورد تأیید برخی کارشناسان موزه داری کشور نیست. ایجاد موزه شهرکرد و یاسوج و موزه روستایی گیلان به عنوان یکی از موفق ترین نمونه های ایجاد اکوموزه نیز از دیگر دستاوردهای مورد اشاره مومنی بود.

آس ماشینی جایگزین آسیاب های بادی

دکتر صادق ملک شهمیرزادی باستان شناس پیشکسوت ایرانی نیز در این مراسم اشاره ای به روند شروع باستان شناسی در ایران کرد و گفت: در سلسله مراتب اداری ایران سازمانی به نام میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تعریف شده که وظیفه آن حفظ میراث فرهنگی کشور بود.

وی با اشاره به وضعیت باستان شناسی پس از پیروزی انقلاب و تغییرهای صورت گرفته در مدیریت کشور گفت: در سال۶۱ دکتر حجت و محمد ابوذری به همراه جلیل گلشن، عهده دار سازمان میراث فرهنگی شدند که توانستند در آن سال های جنگ که عمده فعالیت ها در سازمان میراث فرهنگی محدود شده بود، سازمان میراث فرهنگی را حفظ و از تعطیلی آن جلوگیری کنند.

ملک شهمیرزادی افزود: در دوره مشایی فعالیت های نجات بخشی اهمیت یافت و در دوره بقایی نیز قدیمی های سازمان میراث فرهنگی به خارج از تهران منتقل شدند و باستان شناس ها به شیراز و مرودشت رفتند. وی در معرفی ملک زاده که اکنون رئیس سازمان میراث فرهنگی است گفت: محمد شریف ملک زاده که پدرش در سیستان و بلوچستان آن زمان در دهه۳۰ -که آسیاب های بادی داشتند- ۴۰دستگاه آسیاب دیزلی خریداری کرد و آن زمان مردم آنها را به « آس ماشینی» می شناختند بنابراین وی از کودکی با چیزهای جدید آشنا شده و اکنون نیز رئیس سازمان میراث فرهنگی است.

ملک شهمیرزادی همچنین با اشاره به وسعت یک میلیون و ۱۵۰هزار کیلومتری کویر لوت در ایران که قابل سکونت نیست به حاشیه های این کویر اشاره کرد و گفت: از عصر حجر تا دوره قاجار در این سرزمین آثار تاریخی وجود دارد. شهمیرزادی گفت: اکنون از مسئولان سازمان میراث فرهنگی می پرسم که برنامه های فردای سازمان میراث فرهنگی برای استفاده از کارشناسان این حوزه، ایجاد توسعه پایدار در حوزه میراث فرهنگی و معرفی میراث فرهنگی کشور برای جذب گردشگر به جهان چیست؟

لزوم برنامه ریزی برای هویت فرهنگی

دکتر میرشکرایی نیز که به گفته آتوسا مومنی پدر مردم شناسی در سازمان میراث فرهنگی است در ادامه این نشست گفت: مردم شناسی در ایران به چندهزار سال پیش می رسد، اگرچه مردم شناسی علم جدیدی است. وی گفت: در برخی متون و کتاب های کهن به زبان پهلوی موضوعاتی هستند که با شیوه طبقه بندی امروزین در علم مردم شناسی منطبق هستند. وی با اشاره به بنیانگذاری مردم شناسی در ایران توسط اندیشمندان ایرانی گفت: بعدها اروپایی ها هم آمدند ولی مردم شناسی ایران را افرادی همچون صادق هدایت و دیگران برای نخستین بار در ایران پایه گذاری کردند.

دکتر میرشکرایی با تأکید بر لزوم برنامه ریزی برای فردای مردم شناسی ایران گفت: موضوع اصلی مردم شناسی هویت فرهنگی است و باید برای آن برنامه ریزی داشته باشیم، چون ایران با تاریخ و تمدن کهن خود با کشورهایی که حتی برای خود هویت سازی می کنند یا حاضر به خریداری هویت هستند بسیار متفاوت است.

مهندس محبعلی بزرگوار نیز که ۱۷سال سکاندار حوزه میراث فرهنگی کشور بود در سخنانی به ضعف اجرای قوانین خوب در حوزه میراث فرهنگی اشاره کرد و گفت: کمبود قوانین در موضوع میراث فرهنگی وجود ندارد و قانون عتیقات ایران که قانون پایه در سازمان میراث فرهنگی است از قوانین مترقی بوده است.

وی با تأکید بر ورود دیرهنگام به موضوع حفاظت از بافت های تاریخی گفت: بافت های تاریخی حرف اجتماعی و مردمی و شهرسازی دارند و باید در جهت حفظ آنها کوشید. بزرگوار تأکید کرد: باید سعی کرد دیدگاه مردمی به سازمان میراث فرهنگی اصلاح شود و این سازمان به عنوان یک گنج دیده نشود بلکه به عنوان یک سازمان پایه برای آینده هویتی ایران درنظر گرفته شود.