چشم‌ها هم دچار تیروئید می‌شوند

تقریبا همه افراد درباره اختلالات غده تیروئید اطلاعاتی دارند؛ اطلاعاتی که شاید از نظر پزشکی خیلی دقیق نباشد، ولی به آنها کمک می‌کند بموقع به دنبال تشخیص و درمان مشکل‌ بروند. از طرف دیگر، خیلی‌ها بیماری‌های رایج چشم را هم می‌شناسند و با آنها آشنا هستند و در این مورد هم زمانی که لازم باشد از پزشکان و متخصصان کمک می‌گیرند.

در این میان، اما خیلی‌ها بیماری تیروئید چشمی را نمی‌شناسند. خیلی‌ها نمی‌دانند تیروئید چشمی چیست؟ چرا ایجاد می‌شود؟ چه نشانه‌هایی دارد و برای درمان آن چه کار باید کرد؟ البته بعضی از افراد باور دارند تیروئید چشمی فقط برای کسانی ایجاد می‌شود که دچار کم‌کاری تیروئید هستند. در صورتی که دکتر محسن بهمنی کشکولی، فوق‌تخصص جراحی پلاستیک چشم نظر دیگری دارد و در گفت‌وگو با «جام‌جم» توضیح می‌دهد: تیروئید چشمی، بیماری‌ای است که به طور معمول همراه با پرکاری تیروئید مشاهده می‌شود، ولی این مساله الزاما به این معنا نیست که حتما باید همراه با تیروئید چشمی، پرکاری تیروئید هم وجود داشته باشد. گاهی ممکن است این بیماری همراه با کم کاری تیروئید نیز بروز کند یا اصلا هیچ‌گونه مشکلی در غده تیروئید وجود نداشته باشد. به طوری که ابتدا علائم تیروئید چشمی نمایان می‌شود و پس از آن، نشانه‌های اختلالات غده تیروئید بروز می‌کند.

به گفته این چشم‌پزشک، براساس مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، مشخص شده است حدود هفت درصد بیماران ایرانی با کم‌کاری تیروئید دچار علائم تیروئید چشمی خواهند شد و چیزی کمتر از 10 درصد بیماران ابتدا هیچ علامتی از اختلال غده تیروئید ندارند، ولی علائم تیروئید چشمی در آنها نمایان می‌شود که ممکن است پس از گذشت چند سال، اختلالات تیروئید هم در آنها بروز کند.

وی تاکید می‌کند: لازم است تمام کسانی که دچار بیماری تیروئید چشمی می‌شوند به طور متناوب غده تیروئید و هورمون‌های مربوط به آن را کنترل کنند تا مشکل‌شان در اولین فرصت توسط متخصصان غدد درمان شود.

علائم تیروئید چشمی؛ از بیرون‌زدگی تا نابینایی

دکتر بهمنی کشکولی این بیماری را چنین تعریف می‌کند: تیروئید چشمی یک بیماری خود ایمنی است که طی آن آنتی‌بادی‌هایی داخل بدن ترشح می‌شود. این آنتی‌‌بادی‌ها هم می‌تواند بر غده تیروئید اثر بگذارد و هم بر بافت‌های پشت کره چشم و سطح کره چشم.

به گفته وی این تاثیرگذاری موجب می‌شود عضلات پشت کره چشم بزرگ شود، چربی‌ها افزایش یابد و در بعضی مواقع چربی‌ها و عضلات در مراحل پیشرفته بیماری به بافت‌های فیبروز تبدیل می‌شود که این تغییرات نیز باعث ایجاد علائم بالینی بیماری خواهد شد. این علائم ابتدا شامل بیرون‌زدگی و زل‌زدگی چشم و باز ماندن چشم هنگام خواب شده و پس از آن می‌تواند دوبینی ایجاد کند و در مراحل شدیدتر موجب از بین رفتن بینایی می‌شود.

این چشم‌پزشک می‌افزاید: گاهی در مراحل اولیه و بدون این‌که بیرون‌زدگی یا زل‌زدگی چشم ایجاد شده باشد، بیمار احساس جسم خارجی در چشم و درد و ناراحتی هنگام پلک‌زدن دارد که این موارد هم جزو علائم اولیه تیروئید چشمی به حساب می‌آید. بنابراین کسانی که دچار اختلالات تیروئید هستند و دچار چنین علائمی می‌شوند حتما باید به متخصصان مراجعه کنند تا در همین مراحل، بیماری تشخیص داده شده و از پیشرفت آن پیشگیری شود.

چه کسانی به این بیماری مبتلا می‌شوند؟

اگر شما هم دچار پرکاری یا کم‌کاری تیروئید هستید و می‌ترسید به بیماری تیروئید چشمی مبتلا شوید، باید بدانید به گفته دکتر بهمنی تمام بیماران تیروئیدی دچار این مشکل نمی‌شوند.

وی در این‌باره توضیح می‌دهد: اگر فقط به علائم بالینی تیروئید چشمی یعنی زل‌زدگی و بیرون‌زدگی چشم‌ها توجه داشته باشیم، می‌توان گفت یک سوم افرادی که دچار مشکلات غده تیروئید هستند با این مسائل نیز روبه‌رو می‌شوند، اما اگر جزئیات بیشتری مانند شرایط پشت کره چشم را در تصاویری مانند ام‌آرآی بررسی کنیم، تقریبا بیش از 90 درصد افراد، درجاتی از تیروئید چشمی را دارند. بنابراین بر خلاف نظری که قبلا وجود داشته و می‌گفتند فقط برخی بیماران تیروئیدی و آن هم کسانی که دچار پرکاری تیروئید هستند، به این بیماری مبتلا می‌شوند، امروزه مشخص شده است که اگر با دقت بیشتری دنبال این بیماری باشیم در تمام این افراد می‌توانیم درجاتی از بیماری را پیدا کنیم.

این چشم‌پزشک با تاکید بر این‌که پیشرفت بیماری در افراد و گروه‌های مختلف، متفاوت است، می‌گوید: با این حال این طور نیست که تمام افرادی که در ام‌آرآی علائم این بیماری را دارند، دچار مشکلاتی مانند زل‌زدگی چشم نیز بشوند. آن طور که مشخص شده، 10 درصد بیماران تیروئید چشمی علائم یک‌طرفه‌ای دارند. به این معنی که نشانه‌ها در یک چشم نمایان می‌شود و چشم دیگر تغییرات ظاهری را نشان نمی‌دهد.

برای درمان، اول سیگار را ترک کنید

دکتر بهمنی کشکولی درباره عوامل خطر این بیماری توضیح می‌دهد: یکی از عوامل بسیار خطرزا در این مورد استعمال دخانیات است. به بیماران توصیه می‌شود به هیچ عنوان و در هیچ شرایطی سیگار استفاده نکنند؛ حتی یک عدد سیگار و اگر از سیگار استفاده می‌کنند وارد مراحل درمان تیروئید چشمی نشوند. به گفته این چشم‌‌پزشک، اکثر افرادی که دچار نابینایی و دوبینی می‌شوند افراد سیگاری هستند و به همین دلیل حتما باید سیگار را ترک کنند و در معرض دود آن نیز قرار نگیرند.

وی می‌افزاید: این بیماری در خانم‌ها شایع‌تر است، ولی در آقایان شدیدتر ظاهر می‌شود. کسانی که دچار بیماری تیروئید چشمی هستند، حتما باید به متخصصان غدد مراجعه کنند تا اختلالات تیروئیدی آنها به موقع درمان شود. در واقع، اختلالات هورمونی این بیماران هم عامل دیگری است که می‌تواند تیروئید چشمی را تشدید کند.

برای جراحی عجله نکنید

بیماران برای درمان تیروئید چشمی هم باید از متخصصان غدد کمک بگیرند و هم از چشم‌پزشکان. بهتر است آنها به روانپزشکان نیز مراجعه کنند تا مشکلاتی که در اثر تغییرات ظاهری برایشان ایجاد می‌شود، به کمک آنها برطرف شود. دکتر بهمنی کشکولی درباره درمان بیماری، توضیح می‌دهد: بیماران باید در مراحل اولیه به فکر کنترل و درمان مشکل باشند تا هیچ وقت بیماری به مراحل پیشرفته نرسد و عوارض ناگواری مانند از دست دادن بینایی برای آنها ایجاد نشود.

به گفته وی، برای درمان تیروئید چشمی نباید انتظار داشته باشید خیلی سریع به نتیجه دلخواه برسید و مشکل به کلی برطرف شود. همچنین نباید در مراحل اولیه توقع انجام عمل جراحی زیبایی را داشته باشید تا مشکلات ظاهری شما برطرف شود.

گاهی بعضی از همکاران به اصرار بیمار عمل جراحی را برای او انجام می‌دهند تا فرد راضی شود، در حالی که اگر قبل از کنترل بیماری هم از نظر غده تیروئید و هم از نظر تیروئید چشمی به مدت شش ماه تا یک سال، جراحی انجام شود، نه تنها سودی برای بیمار نخواهد داشت که حتی می‌تواند عملکرد بافت‌ها را هم مختل کند.

بنابراین تاکید می‌شود جراحی زیبایی روی بیماران تیروئید چشمی با در نظر گرفتن شرایط خاصی انجام شود که مهم‌ترین شرط نیز برای انجام عمل این است که اختلالات تیروئید و تیروئید چشمی تحت کنترل باشد.

دکتر بهمنی یادآور می‌شود: درمان این بیماران معمولا با داروهای مخصوص انجام می‌شود و معمولا داروهای ضدایمنی و ضد التهابی مانند کورتون‌ها استفاده می‌شود. این داروها قطعا عوارضی دربردارند و به همین دلیل داروهای دیگری هم به این افراد می‌دهیم تا عوارض را بهبود بخشد. بنابراین توصیه می‌شود به هیچ عنوان، بیماران داروها را خودسرانه کم و زیاد یا قطع نکنند و از ادامه مصرف داروها خسته نشوند.