سردرگمی «آی‌کیو‌ها» در بازار سیاه فروش سؤالات تست هوش

  به گزارش پارس نیوز، نیمه بهمن‌ماه سال گذشته سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش از اجرای مصوبه‌ حذف آزمون در آموزش و پرورش خبر داد؛ حذف آزمون قرار بود در دوره ابتدایی اجرا شود و از نظر وزیر آموزش و پرورش به آزمون‌هایی باز می‌گشت که دانش‌‌آموزان مجبور بودند برای ورود به مدارس از سد آنها بگذرند.

این آزمون‌ها شامل تمام آزمون‌های ورودی مدارس غیردولتی، آزمون‌های مؤسسات مختلف که در مدارس برگزار می‌شد و آزمون‌های ورودی پایه هفتم مدارس بود.

پس از اعلام موضع آموزش و پرورش، در ابتدا از حذف آزمون مدارس نمونه دولتی و سمپاد خبر داده شد و پس از آن هم خیز به سمت برچیده شدن بساط آزمون‌ها در مدارس غیردولتی برداشته شد.

علی زرافشان معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش بهمن ماه سال گذشته در خصوص مشکلات آزمون تیزهوشان گفت: «در آزمون مدارس استعدادهای درخشان 220 تا 250 هزار نفر شرکت می‌کنند و 15 هزار نفر پذیرفته می‌شوند؛ در اینجا رقابت سخت‌تر است و از هر 15، 16 نفر، یک نفر پذیرفته می‌شود». 

زرافشان با بیان اینکه این آزمون‌ها فضای آموزش ابتدایی را از فضای تربیتی، در راستای تحقق اهداف سند، غنی، شاداب و متنوع به یک فضای کاملاً یک بُعدی، حافظه‌محور، تست‌های 4 گزینه‌ای و با جهت‌گیری آموزشی تبدیل کرده است، گفت: «در این شرایط، محیط آموزشی برای دانش‌آموزان، خانواده‌ها و کادر مدرسه، پر استرس است». 

حذف آزمون در مدارس غیردولتی، یک سمت ماجرا بود و سمت دیگر جایگزینی روش جدیدی به جای برگزاری آزمون بود؛ هر چند که آن روزها به نظر می‌رسید که حرکت آموزش و پرورش به سمت حذف متوسطه اول سمپاد و نمونه دولتی است.

ماجرای حذف آزمون ورودی مدارس سمپاد، با امضای رئیس‌جمهور به عنوان رئیس شورای عالی آموزش و پرورش بر مصوبه شورا به پایان می‌رسید اما این روند به طول انجامید و از سوی دیگر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز  بر ماجرا ورود پیدا کرد و نتیجه آن، طولانی شدن ماجرای حذف آزمون در آموزش و پرورش شد. 

وزیر آموزش و پرورش در بهار امسال از جذب دانش‌آموزان پایه هفتم در مدارس سمپاد خبر داد اما عنوان کرد که مدل این جذب تغییر کرده است؛ بطحایی اول خرداد ماه امسال در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «آزمون‌های چهارگزینه‌ای مدارس سمپاد حذف شده است اما نحوه جذب جدید نگرانی‌هایی را برای خانواده‌ها ایجاد کرده است و باز هم استرس و اضطراب برقرار است، برای این ماجرا چه توضیحی دارید؟» ، اظهار کرد: «از اصحاب رسانه خواهش می‌کنم که همواره برای اشاعه اصول صحیح تربیتی کمک‌کار ما بودید، کمک کنید تا به تدریج به سمتی برویم که اختلالات یادگیری در سطح مدارس که  از جمله دلیل آن، همین آزمون‌های مکرری بود که در دوره ابتدایی وجود داشت، کاهش دهیم».

وی ادامه داد: «آموزش و پرورش کماکان مُصر به حذف آزمون‌هایی هست که به عناوین مختلف در دوره ابتدایی برگزار می‌شود؛ کتاب های کمک آموزشی و فشارهایی که بچه‌ها در دوره ابتدایی وارد می‌شود واقعا دیگر از حد طاقت بچه‌ها خارج شده است و آسیب‌های خیلی زیادی را به آنها وارد می‌کند».

بطحایی افزود: «ما به عنوان معلمان و کسانی که این مشکل را تشخیص می‌دهیم باید تلاش کنیم این آفت را کاهش دهیم و این اختلال را برطرف کنیم؛ بنابراین کماکان آموزش و پرورش مُصر بر حذف آزمون‌ها در دوره ابتدایی است». 

وی اضافه کرد: «برای مدارس استعدادهای درخشان به دلیل تأکیدات و نگرانی‌هایی که در این جهت وجود داشت مبنی بر اینکه مبادا دانش‌آموزان دارای استعداد و هوش بالاتر نسبت به سایر دانش‌آموزان در خلال این تصمیم دچار آفت شده و به فراموشی سپرده شوند، برای مهر ماه ۹۷ صرفاً یک سنجش هوش و استعداد را از بین دانش‌آموزانی که داوطلب هستند و شرایطی که اعلام خواهد شد را داشته باشند، برگزار می‌کنیم». 

وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: «بنابراین آزمون‌های پیشرفت تحصیلی که آزمون‌ها و کتاب‌های تستی را در دوره ابتدایی ایجاد کرده بود، کاملاً کنار گذاشته شده است و صرفاً بر مبنای هوش و استعداد دانش‌آموزان، سنجشی به عمل خواهد آمد و افرادی که بر اساس سنجش صاحب‌نظران از یک حد قابل قبولی استعداد و هوش بالاتری داشته باشند، برای پایه هفتم انتخاب می‌شوند». 

وی ادامه داد: «این روش برای سال آینده به احتمال زیاد با بررسی‌هایی که صورت خواهد گرفت چه در شورای عالی آموزش و پرورش و چه در شورای عالی انقلاب فرهنگی  به موقع اطلاع‌رسانی خواهد شد و لذاسنجشی که در تابستان برای پایه هفتم مدارس استعدادهای درخشان خواهیم داشت صرفاً متکی برهوش و استعدادهای دانش‌آموزان خواهد بود و اصلا نیازی به کلاس رفتن و تمرین کردن نیست». 

بطحایی افزود: «خانواده‌ها، فرزندان خود را در هر مدرسه‌ای که می‌خواهند ثبت‌نام کنند چون تأکید کردم صرفاً بر اساس هوش و استعداد بچه‌ها برای پایه هفتم مدارس استعدادهای درخشان انتخاب خواهیم کرد و این نگرانی را از خانواده‌ها برطرف کنم که هر دانش‌آموزی که در استعدادهای درخشان پذیرفته شد، از مدرسه‌ای که ثبت‌نام کرده است، منتقل می‌شود و به مدارس استعدادهای درخشان می‌آید و هیچ مشکل و نگرانی وجود ندارد».

چندی بعد هم ثبت‌نام علاقه‌مندان برای آزمون سنجش هوش آغاز شد. ۱۲ خرداد ماه مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش در اطلاعیه‌ای، شرایط ثبت‌نام دانش‌آموزان داوطلب تحصیل در پایه هفتم دبیرستان‌های استعدادهای درخشان سال 98-97  را اعلام کرد.

در این اطلاعیه آمده است: به منظور انتخاب دانش‌آموزان واجد شرایط، فرآیند سنجش هوش داوطلبان همزمان در سراسر کشور در تاریخ 5 مردادماه 97 انجام می‌شود و اسامی پذیرفته شدگان در نیمه دوم شهریورماه اعلام می‌شود؛ بنابراین متقاضیان می‌توانند از تاریخ  19 لغایت 24 خردادماه برای ثبت‌نام به آدرس hoosh.medu.ir مراجعه کنند.

در راستای سیاست‌های جدید آموزش و پرورش، دانش‌آموزان برای موفقیت در این فرآیند هیچ نیازی به مطالعه منابع درسی یا غیردرسی یا شرکت در کلاس‌های تقویتی ندارند، بنابراین خانواده‌ها از هزینه‌­کردن منابع خود در این زمینه اجتناب کنند.

چنانچه دانش‌آموزی قبلاً در مدارس غیردولتی ثبت‌نام شده باشد در صورت پذیرش در مدارس استعدادهای درخشان، انتقال وی  برای خانواده هیچ هزینه‌ای را در بر نخواهد داشت».

فاطمه مهاجرانی معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان نوزدهم تیرماه امسال در جمع خبرنگاران اظهار کرد: «برای سنجش هوش ورودی پایه هفتم مدارس سمپاد، ۱۵۰ هزار دانش‌آموز ثبت‌نام کردند؛ کیفیت در مدارس سمپاد قابل قبول است اما هنوز با استانداردهای سمپاد فاصله داریم».

مهاجرانی با تأکید بر اینکه سمپاد مساوی موفقیت نیست، گفت: «موفقیت هم مساوی سمپاد نیست و اینکه بخواهیم برای موفقیت، دانش‌آموز را سمپادی کنیم، آسیب‌زاست».

وی با بیان اینکه «آی‌کیو»های بالای ۱۳۰ باید به مدارس سمپاد وارد شوند، اظهار داشت: «متخصصان معتقدند سنجش هوش گروهی وجود دارد و آزمون سنجش هوش توسط مرکز سنجش آموزش و پرورش برگزار می‌‌شود».

وی با تأکید بر اینکه برگزاری سنجش هوش بهترین روش برای سمپاد نیست، گفت: «معتقدیم باید جذب دانش‌آموز توسط معلم ابتدایی با پیش‌بینی پرونده‌ای در طول تحصیل دانش‌آموزان انجام شود».

اما همزمان با ثبت‌نام، اتفاق دیگری رقم خورد و آن هم ایجاد بازار سیاهی از فروش سؤالات و معلمان خصوصی که آمادگی دارند، دانش‌آموزان را برای تست هوش مدارس سمپاد آماده کنند. 

مادر یک دانش‌آموز که امسال فرزندش به پایه هفتم می‌رود، گفت: «چندی پیش یکی از دوستانم شماره‌ای را برایم فرستاد که می‌گفت در یکی از کانال‌ها در فضای مجازی تبلیغاتش را دیده است و آن هم دوره آمادگی برای تست سنجش هوش پایه هفتم سمپاد بود؛ در آنجا عنوان شده بود که مبلغ ۳۵۰ هزار تومان اولیه می‌گیرند و در صورت قبولی باید ۶۵۰ هزار تومان دیگر پرداخت شود».

وی ادامه داد: «راستش برای من و همسرم مهم است که فرزندم در یک مدرسه خوب درس بخواند و اینکه بخواهیم در این راه پولی خرج کنیم، اصلا اهمیتی ندارد؛ اما اگر با این افراد ارتباط برقرار نکردیم دلیلش این بود که هیچ آدرس و جای مشخصی نداشتند و مشکوک بودند».

مادر دیگری نیز عنوان کرد: «اگر در جستجوگرها به دنبال سؤالات تست هوش سمپاد بگردید، برخی سایت‌ها اقدام به فروش سؤال می‌کنند و البته برخی سایت‌ها هم هیچ آورده‌ای برای عرضه ندارند و بیشتر به نظر می‌رسد که مردم را سرو کار می‌گذارند».

فاطمه مهاجرانی رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان در این خصوص گفت: «به نظرم برای حل این مشکل باید مطالبه درخصوص مدارس سمپاد در مردم منطقی شود».

وی افزود: «مردم باید بدانند موفقیت تنها سمپاد نیست و به بچه‌هایتان کمک کنید که خودشان باشند».

مهاجرانی تصریح کرد: «مردم نباید خودشان سراغ سایت ها یا افرادی بروند که به دنبال سوء استفاده هستند».

 آموزش و پرورش معتقد است که راه‌حل حذف بازار سیاه سؤالات و آزمون‌ها در فضای مجازی و حقیقی، آگاهی خانواده‌هاست؛ خانواده‌ها باید حواس‌شان باشد که در دام کلاهبردان و سوءاستفاده کنندگان در فضای مجازی و حقیقی قرار نگیرند و البته اگر آموزش و پرورش هم کیفیت تمام مدارس را افزایش دهد، رویکرد سمپادگرایی متعادل خواهد شد.