نجات جان نوجوان ۱۷ ساله با سلول‌های بنیادی خون‌ساز اهدایی

ناهیتا حیدری، رییس مرکز سپاس(مرکز پذیرش اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون ساز)اظهار داشت: برای  پیوند سلول های بنیادی غیر خویشاوند، بانک اطلاعاتی به نام شبکه ملی اهدا کنندگان سلول های بنیادی با عضویت 14 مرکز در کشور ایجاد شده است که سازمان انتقال خون و مرکز طبی کودکان نیز عضوی از این مجموعه هستند.

وی درخصوص استفاده از سلول های بنیادی خونساز موجود در شبکه ملی اهداکنندگان سلول های بنیادی گفت: آزمایش آنتی ژن سازگاری بافتی( HLA)  بیمار توسط پزشک معالج در این شبکه قرار می گیرد و نمونه مناسب به طور متمرکز در سیستم جستجو می شود.

حیدری تصریح کرد: اطلاعات تمام بانک های سلول های بنیادی کشور در شبکه ملی جمع هستند و  آزمایش ها نیز به همه مراکز فرستاده می شود و جستجوی داده ها به صورت متمرکز صورت می گیرد.

وی در ادامه افزود: این پروسه چند مرحله سازگاری دارد و در صورت سازگاری هر مرحله آزمایش های دقیق تری صورت می گیرد تا به سازگاری ده، دهم برسیم. کل این مراحل دو تا سه هفته زمان می برد که اهداکننده مناسب شناسایی شده و از آن پس، شبکه ملی پاسخ را دریافت می کند و بیمار کنار می رود و سازمان انتقال خون یا هر مرکزی که نمونه سازگار را در اختیار داشته باشد، با شبکه ملی و شبکه ملی نیز با بیمارستان در ارتباط است و اهداکننده را خود سازمان دعوت می کند.

حیدری بیان کرد: برای ناشناس باقی ماندن اهداکننده، بیمار و اهداکننده، هرگز یکدیگر را ملاقات نمی کنند و اهداکننده با یک کد و شماره عضویت شناسایی می شود.

وی تاکید کرد: مهم است که اهداکننده و بیمار همدیگر را نبینند و نشناسند تا چنانچه به هر دلیلی اهداکننده پشیمان شد، تحت معذوریت قرار نگیرد. در مورد بیمار 17 ساله نیز خوشبختانه تمام مراحل سازگاری به خوبی مثبت بود و با انطباق 10 دهم، موفق شدیم اهداکننده را برای اهدای سلول بنیادی آماده کنیم.

حیدری همچنین درخصوص عمل اهدای سلولهای بنیادی در این بیمار گفت: پس از شناسایی و تماس با اهداکننده سلول بنیادی منطبق، اهداکننده شیرازی در انتقال خون شیراز مورد معاینات اولیه قرار گرفت. بار دوم در بیمارستان طبی کودکان آمادگی اهدای سلول های بنیادی بررسی شد و سپس هماهنگی های لازم برای اهدای سلول های بنیادی صورت گرفت.

رییس مرکز پذیرش اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون ساز افزود: پیش بینی شد که اگر بار اول پیوند جواب نداد، نمونه برای بار دوم هم گرفته شود که طبق موافقت اهداکننده این مقدار نمونه دریافت شد. اهداکننده داروی تزریق زیرجلدی جی سی اس اف در بیمارستان دریافت کرد که با این دارو، تحریک مغز استخوان صورت می گیرد و سلول های بنیادی در خون آزاد می شوند. پس از طی این مراحل، 18 خرداد سلول های بنیادی این اهداکننده در مرکز طبی دریافت شد. وضعیت اهداکننده و نوجوان 17 ساله پیگیری شده و هر دو در شرایط مناسبی به سر می برند.

وی تاکید کرد: در صورتی که اهداکننده در شهری مشابه بیمار و مرکز درمانی او قرار داشته باشد، روند کار راحت تر و کم هزینه تر انجام می شود. البته دکتر یافتن نمونه منطبق و دریافت سلول های بنیادی کار بسیار نفس گیری است و این اقدامات در مرکز سپاس به صورت تیمی انجام می شود. این کار برای اهداکننده سخت تر از اهدای خون است و ما باید بر احساس مسئولیت و انساندوستی اهداکننده تکیه کنیم.

حیدری همچنین با بیان اینکه در مورد اخیر پدر بچه فقط 30 میلیون هزینه شیمی درمانی داده بود و نوجوان تحت درمان های سنگینی قرار داشت، گفت: اگر اهداکننده منصرف می شد، امکان داشت نوجوان جان خود را از دست بدهد، به همین دلیل همگی لحظات پر استرسی را پشت سر گذاشتیم. باید اهداکننده به خوبی توجیه می شد و هر روز یک کارشناس نزد او می رفت و او را به مرکز طبی هدایت می کرد و بعد جواب آزمایش در اختیار وی قرار می گرفت.این در حالی بود که نوجوان شیرازی از  7 سال پیش، با بیماری سرطان خون مبتلا شده بود.

رییس مرکز پذیرش اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون ساز در پایان خاطرنشان کرد: 14 مورد از هزاران نمونه سلول های بنیادی غیر خویشاوند مرکز سپاس سازمان انتقال خون تاکنون به مرحله پیوند رسیده است، اما تا رسیدن به رقم 100 هزار نمونه سلول بنیادی که ما را آماده الحاق به بانک جهانی سلول های بنیادی غیر خویشاوند می کند، هنوز فاصله بسیاری داریم. بانکی که پیوستن به آن می تواند امیدی باشد برای بیمارانی که نمونه منطبق سلولهای بنیادی آنان ممکن است در بدن اهداکننده ای، فرسنگ ها دورتر از این مرز و بوم باشد.