تجرد قطعی دختران در ایران افزایش پیدا کرده است

عالیه شکربیگی (دبیر کارگروه خانواده سالم معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری) درباره تجرد قطعی برخی دختران گفت: به طور کلی تجرد قطعی دختران در ایران افزایش پیدا کرده است، اما نمی‌‌توان آن را به طبقه خاصی از جامعه نسبت داد. در واقع بحث تجرد قطعی در میان تمام طبقات جامعه با تغییرات نگرشی صورت گرفته است. باید دید نگرش این افراد به زندگی دقیقا چگونه است؟

وی ادامه داد:‌ تجرد قطعی یعنی زمانی که انسان شرایط مناسب‌ سنی برای ازدواج را از دست می‌دهد. البته شاید امکان ازدواج داشته باشد، اما دیگر امکان باروری وجود ندارد. یکی دیگر از دلایل تجرد قطعی، مضیقه در ازواج است. یعنی تاکنون شخصی که ایده آل‌های مورد نظر آن‌ها را داشته باشد، هنوز پیدا نشده است.

مدیر گروه علمی تخصصی خانواده در انجمن جامعه شناسی ایران در پاسخ به این سوال که آیا این مساله در خانواده‌های سنتی بیشتر است یا در خانواده‌های مدرن؟ گفت: نمی‌توان قضاوتی در این زمینه داشت. ما در مواردی شاهد بوده‌ایم که در خانواده‌های سنتی و حتی روستاها تجرد قطعی دیده شده است. این معضل مربوط به امروز و دیروز نیست، در واقع سال‌هاست زیر پوست خانواده‌ها اتفاق می‌افتد و حالا خودش را نشان داده است. بنابراین نمی‌توان به طور دقیق مشخص کرد تجرد قطعی در چه خانواده‌هایی بیشتر و در چه خانواده‌هایی کمتر است.

وی خاطرنشان کرد: شواهد نشان می‌دهد؛ تجرد قطعی دختران و حتی پسران در خانواده‌های سنتی، سرمایه گذار، مدرن و پست مدرن وجود دارد، اما نکته قابل توجه این است که سن تجرد قطعی بین ۴۰ تا ۵۰ سالگی است یا در واقع سنی که باروری از دست می‌رود.

این جامعه‌شناس با بیان تاثیر ازدواج‌های ناموفق یک خانواده بر تجرد قطعی دیگر اعضای خانواده توضیح داد: این مساله نسبت به تغییر نگرش پدیده ازدواج به وجود آمده‌است. فرض کنید در یک خانواده دو ازدواج صورت گرفته است، نفر سوم وقتی می‌بیند مسائل و مشکلات آن افراد خیلی زیاد است، دیگر دنبال بحث ازدواج نیست. بنابراین بخشی از آن مربوط به تغییرات نگرشی و ارزشی است که در دختران ما رخ داده است.

او افزود: یکی دیگر از مسائلی که در این زمینه می‌تواند تاثیرگذار باشد، مضیقه در انتخاب موردهای مناسب است. فرض کنید دختران همیشه دنبال این بوده‌اند که مورد خوب پیدا شود. همیشه وسواس گونه عمل کرده‌اند و انتظار داشتند شخص همه معیارهای او را داشته باشد، در حالی که ما نمی‌توانیم یک فرد را صد درصد ایده آل بدانیم.

شکربیگی در خصوص مساله سومی که در تجرد قطعی تاثیر گذار است، گفت: توانمندی‌های مالی و اقتصادی دختران نقش به‌سزایی در این مساله دارد. در صورتی که یکی از دلایل ازدواج نیازمندی مالی است وقتی این نیاز برطرف می‌شود، شاید دیگر ازدواج برای برخی جذابیتی نداشته باشد. باید توجه داشته باشیم در هر مساله اجتماعی ده‌ها دلیل موثر است، اما دلایلی که من نام بردم شاید عمده‌ترین دلایل تجرد قطعی در خانواده ایرانی باشد. یکی دیگر از عوامل تجرد قطعی، مشکلات اقتصادی بعد از ازدواج است؛ یعنی همزمان توانمندی مالی و محرومیت مالی می‌تواند تاثیرگذار باشد.

وی درباره وسواس انتخاب در میان جوانان دهه شصت گفت: این وسواس انتخاب در دهه شصتی‌ها بیشتر است، زیرا آن‌ها نسل آرمانگراتری هستند و به دلیل همان آرمان‌ها و ایده‌هایی که دارند؛ کمال طلب می‌شوند. جوانان دهه شصت در مورد انتخاب فردی که می‌خواهند با آنها زندگی کنند؛ سختگیری می‌کنند و عمدتا معتقدند؛ شخص مقابل باید همه شرایط مطلوب را داشته باشد، اگر این شرایط را نداشته باشد؛ ممکن است از ازدواج کلا صرف‌نظر کنند. بعضی از افراد دهه شصت به زیبایی ظاهری تاکید داشته‌اند و ظواهر برای دختران و پسران دهه شصت عمدتا مهم بوده است.

این جامعه شناس در آخر به پیامدهایی که شامل دخترهایی که دچار تجرد قطعی شده اند اشاره کرد و گفت: مهمترین پیامد می‌تواند احساس تنهایی باشد. انسان‌ها نیازمند داشتن خانواده‌ای هستند که کانونی پرمهر و محبت داشته باشند، از طرفی انسان همیشه جوان نمی‌ماند که تصور کند تا ابد پول و تعاملاتش با او خواهند بود روزی انسان پا به سن سالخوردگی می‌گذارد و آن زمان پیامد تجرد قطعی خودش را نشان می‌دهند.

وی افزود: من با افرادی که دچار تجرد قطعی شده‌‎اند؛ صحبت کرده‌ام، آن‌ها می‌گویند؛ ممکن است به لحاظ اقتصادی همه چیز داشته باشیم، ولی کسی که به عنوان همدم در کنارمان باشد را نداریم. انسان نیازمند تعامل و ارتباط است و اگر آن را نداشته باشد، دچار افسردگی می‌شود.