بیماری هزارچهره تب مالت!

تب مالت، معروف است به بیماری هزارچهره؛ بیماری‌ای که بهار و تابستان که شروع می‌شود، حسابی اوج می‌گیرد. تب مالت با خوردن شیر، کشک، ماست و هرگونه لبنیات محلی ممکن است به انسان منتقل شود. از آنجا که درمان این بیماری‌ می‌تواند تا چند‌ماه به طول بینجامد و جزو بیماری‌های مزمن محسوب می‌شود با راهکارهایی می‌توان از ابتلا به آن پیشگیری کرد.

به‌طور مثال، سخنگوی وزارت بهداشت درباره بروز تب مالت می‌گوید: اگر شیر پاستوریزه مصرف شود، درباره این بیماری هم جای نگرانی وجود ندارد. نگرانی‌ای که در سال‌های گذشته در ارتباط با مصرف پالم در محصولات لبنی مختلف به‌وجود آمد، باعث شده که تمایل مردم از لبنیات پاستوریزه کارخانه‌ای به سمت لبنیات سنتی برود و همین موضوع خطرات ابتلا به تب مالت را در کشور افزایش داده است. البته برخی فروشگاه‌های سنتی فروش لبنیات روش درستی دارند، اما برخی از آنها مراحل پاستوریزه‌کردن شیر را درست انجام نمی‌دهند و همین می‌تواند شروع چالشی بزرگ باشد.

1- تب مالت چگونه منتقل می‌شود؟

بروسلوز نام دیگر و علمی تب مالت است که از طریق باکتری بروسلوز منتقل شده و به‌عنوان یکی از بیماری‌های مشترک بین انسان و دام شناخته می‌شود. البته عوارض این بیماری در انسان و دام تفاوت‌هایی دارد. تب مالت در حیوانات موجب مشکل در دستگاه تناسلی و ادراری و در انسان معمولا باعث تب، تعریق، ضعف و بی‌حالی و کاهش وزن می‌شود. این بیماری معمولا از 4طریق منتقل می‌شود؛ خوردن یا نوشیدن محصولات لبنی آلوده به باکتری یا گوشت‌های آلوده، استنشاق باکتری به‌خصوص در افراد شاغل در آزمایشگاه‌ها یا کشتارگاه‌ها، انتقال از طریق خراش پوستی با پاشیده‌شدن خون آلوده به چشم، فضای دهان یا بینی و نادرترین شکل آن‌که انتقال انسان به انسان است. همچنین ممکن است بیماری از طریق شیر مادر آلوده به تب مالت به شیرخوار، از طریق انتقال جنسی از فرد مبتلا به بیماری به فرد دیگر، انتقال خون یا پیوند مغز استخوان هم منتقل شود.

2- چه کنیم تا تب مالت نگیریم ؟

به گفته ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت مردم باید ‌از مصرف ‌مواد لبنی‌ مشکوک‌ مانند شیرخام‌، پنیر تازه‌، خامه‌ و سرشیر غیرپاستوریزه‌ خودداری کنند. ‌از شیر و فرآورده‌های ‌لبنی ‌به‌صورت‌ پاستوریزه‌ استفاده کنند. درصورت در دسترس نبودن شیر پاستوریزه با جوشاندن شیر به‌مدت حداقل 10دقیقه بعد از جوش آمدن، به از بین رفتن تمام عوامل میکروبی مطمئن شوند.اما دیگر توصیه پزشکان این است که دامپزشکان، دامداران و کارکنان کشتارگاه‌ها از دستکش، کلاه، ماسک، عینک و روپوش مناسب استفاده کنند و به خانوارهای روستایی، طرز تهیه پنیر تازه آموزش داده شود. همچنین برای پیشگیری کسانی که با گوشت و پوست حیوان در تماس هستند، لازم است از عینک و دستکش استفاده کنند تا ترشحات حیوان آلوده به مخاط چشم و تنفس آنها منتقل نشود. البته پیشگیری از این بیماری با واکسیناسیون دام‌های آلوده و ریشه‌کن‌کردن بیماری در دام‌ها صورت می‌گیرد، ولی در هر صورت با توجه به اینکه این بیماری در دام‌های ایران به وفور وجود دارد، بهترین راه پیشگیری، اجتناب از مصرف شیر نجوشیده یا غیرپاستوریزه، پنیر محلی و به‌خصوص بستنی‌های غیرپاستوریزه و متفرقه است.

3- نشانه‌های تب مالت چیست؟

از نظر علائم، تب مالت را تب دیوانه می‌نامند برای اینکه علائم آن همیشه به یک شکل نیست، اما در این بیماری تب مداوم وجود دارد که ممکن است در شب بیش از روز این علائم وجود داشته باشد و مدت زمان آن طولانی است حتی هفته‌ها یا ‌ماه‌ها به طول بینجامد. جالب است بدانید که علامت اصلی این بیماری تب است که عموما در عصر و شب به اوج می‌رسد و بیمار دچار تعریق فراوان می‌شود. اوایل بیماری ممکن است تا مدت‌ها به‌جز تب و تعریق شبانه علامت دیگری وجود نداشته باشد، ولی به‌تدریج درد استخوان‌ها و مفاصل به‌خصوص درد لگن در برخی بیماران شروع می‌شود. درد لگن گاهی آنقدر شدید است که راه رفتن بیمار به سختی انجام می‌شود. از عوارض تب مالت، مننژیت و ضایعات مغزی است که می‌تواند قلب، سیستم تنفسی و تمام ارگان‌های بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد. در برخی بیماران علائم روحی مثل افسردگی هم تظاهر می‌کند. این بیماری اگر درمان نشود گاهی می‌تواند با درگیری قلب و رگ‌ها باعث مرگ بیمار شود. از دیگر عوارض مهم این بیماری، ایجاد آبسه در استخوان‌های ستون فقرات است که باعث زمینگیر شدن بیمار می‌شود. همچنین گاهی بیمار دچار تب مالت حاد می‌شود که با درد عضلات و مفاصل بدن و بی‌اشتهایی همراه است و با دردهایی شبیه سیاتیک و درد مزمن کمر خود را نشان می‌دهد. جالب است بدانید بیمار در این مواقع حتی تب هم نمی‌کند.

4- عوارض تب مالت

بیماری تب مالت عوارض متعددی دارد که ازجمله آن می‌توان التهاب مفاصل را به‌عنوان شایع‌ترین عارضه این بیماری برشمرد. همچنین کبد و کیسه صفرا بر اثر این بیماری متاثر می‌شوند؛ کبد همیشه در بیماری تب مالت درگیر شده و معمولا بزرگ می‌شود. ضمن اینکه التهاب کیسه صفرا ناشی از بروسلوز نیز یکی دیگر از عوارض نادر این بیماری است. حالاتی مانند تهوع، استفراغ، کاهش وزن، یبوست، اسهال و درد شکم نیز ازجمله عوارضی است که دستگاه گوارش را درگیر می‌کند. علائم بروسلوز شامل کم خونی، کاهش پلاکت‌ها، کاهش سلول‌های سفید خون و اختلالات انعقادی نیز از عوارض این بیماری به شمار می‌رود.التهاب پوشش داخلی قلب (اندوکاردیت) در کمتر از 2درصد بیماران بروسلوزی اتفاق می‌افتد و شایع‌ترین عارضه‌ای است که سبب مرگ این بیماران می‌شود. تب مالت همچنین سبب بروز سردرد و افسردگی در بیشتر بیماران می‌شود؛ سندروم‌های عصبی شامل التهاب پرده‌های مغزی و اختلالات اعصاب محیطی نیز در بروسلوز دیده شده است. بروز مشکلات پوستی مانند راش‌های سرخکی شکل یا کهیری شکل و خارش دار، بروز اختلالات کلیوی، عوارض چشمی مانند التهاب صلبیه، شبکیه و اعصاب بینایی از دیگر عوارض این بیماری به شمار می‌رود.

روش درمان چیست؟

بیماری تب مالت قابل درمان است و اگر بیمار در مصرف داروها همکاری مناسب داشته باشد، به‌طور کامل درمان خواهد شد. حتی اگر بیماری مزمن هم شده باشد، باز بعد از تشخیص به خوبی درمان می‌شود. به‌طور معمول، درمان با 2دارو به‌مدت 2تا 3‌ماه انجام می‌شود. به ندرت، در موارد مزمن یا عفونت مغز استخوان ممکن است بیمار تا 6‌ماه دارو مصرف کند.