آسیب‌هایی که به سیستم ایمنی‌تان وارد می کنید

 آیا مکررا سرما می‌خورید یا خیلی زود میکروبی می‌شوید؟ اگر جواب‌تان مثبت است پس به احتمال زیاد سیستم ایمنی ضعیفی دارید. سیستم ایمنی شامل بسیاری از ساختارهای بیولوژیکی و فرایندهایی در درون بدن است، که اگر درست عمل کنند به شما کمک می‌کنند با میکروب‌ها یا ارگانیسم‌های مضر که می‌توانند موجب بیماری و عفونت شوند بجنگید.

سیستم ایمنی بدن شما، اولین سیستم دفاعی بدن‌تان است. از آنجایی که سیستم ایمنی شما فعالیت‌های زیادی انجام می‌دهد تا شما را از بیماری‌ها مصون نگه دارد، حفظ سلامت و قدرت آن اهمیت زیادی دارد.

در واقع یک سیستم ایمنی ضعیف، بدن را در برابر میکروب‌ها و باکتری‌هایی که ممکن است هر روز با آنها روبرو شوید بی‌دفاع می‌گذارد و شما را مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها می‌کند. هر کسی با سیستم ایمنی متفاوتی از جهت قدرت و ضعف متولد می‌شود، یعن بعضی‌ها نسبت به بقیه سیستم ایمنی قوی‌تری دارند. چیزهای زیادی وجود دارد که می‌تواند به سیستم ایمنی شما آسیب زده و آن را تضعیف کند.

1. نوشیدن الکل

زیاده روی در نوشیدن الکل روی سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد. الکل می‌تواند سلول‌های آنتی بادی را که برای مبارزه با عفونت‌ها و ویروس‌ها ضروری‌اند نابود کند. ضمنا الکل یک عامل دهیدراته کننده است و می‌تواند آب را از سلول‌ها دفع کرده و موجب مرگ آنها شود. همچنین الکل موجب کمبود مواد مغذی شده و بدن را از مواد مغذی ارزشمندی که تقویت کننده سیستم ایمنی هستند محروم می‌کند.

در واقع افراط در نوشیدن الکل می‌تواند موجب ضعف سیستم ایمنی شده و ریسک ابتلا به یک سری از بیماری‌ها مانند سل، ذات الریه و سایر عفونت‌ها را افزایش بدهد. مطالعه‌ای نشان داده حتی یک وعده زیاده روی در مصرف الکل می‌تواند تاثیر خودش را بر سیستم ایمنی بگذارد.

2. سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود دست دوم

استنشاق دود ، چه از تنباکو و چه از چوب، تاثیر مستقیمی بر سیستم ایمنی دارد. دود سیگار، تولید سیتوکین‌های پیش التهابی زیادی را افزایش داده و حتی واکنش‌های بیش از حد شدید سیستم ایمنی را افزایش می‌دهد و حالت خود ایمنی ایجاد می‌کند. مطالعه‌ای در سال 2014 پرده از این حقیقت برداشته که دود سیگار دارای تاثیرات سرکوب کننده سیستم ایمنی (immunosuppressive effects) است.

3. دوری کردن از نور خورشید

قرار گرفتن در معرض پرتوهای فرابنفش خورشید برای پوست و سلامت عمومی مضر است و برای همین بسیاری از افراد به طور کامل از نور خورشید پرهیز می‌کنند. اما با این کار به سیستم ایمنی خود آسیب می‌زنند. نور خورشید کمک می‌کند تا سیستم ایمنی خودش را بازسازی کند. وقتی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرید، بدن ویتامین D می‌سازد که برای عملکرد درست سلول‌ها T که مدافع سیستم ایمنی هستند لازم است. ضمنا ویتامین D نقش مهمی در متابولیسم کلسیم و استخوان دارد.

4. نگه داشتن احساسات منفی

احساسات منفی چون استرس، اندوه، ترس، خشم و نگرانی، سیستم ایمنی‌تان را نابود می‌کنند. وقتی استرس دارید، میزان کورتیزول در بدن‌تان بالا می‌رود. کورتیزول، برانگیزاننده‌ی واکنش ایمنی است و ضمنا سیستم گوارش را سرکوب می‌کند. همچنین کورتیزول بالا، تولید پروستاگلاندین‌ها را که پشتیبان عملکرد ایمنی هستند کاهش می‌دهد.

پژوهش‌ها نشان داده که استرس مزمن حتی می‌تواند شما را بیشتر مستعد سرماخوردگی و آنفلوآنزا بکند و همچنین بیشتر در معرض بیماری‌هایی چون بیماری قلبی، دیابت و سایر بیماری‌ها قرار بگیرید. برای کنترل استرس‌تان، یوگا، مدیتیشن، ماساژ و بو درمانی و خنده را امتحان کنید. خنده داروی خوبی برای غلبه بر استرس و احساسات منفی است. مطالعه‌ای نشان داده خندیدن تاثیر مثبتی بر سیستم ایمنی دارد که تا 12 ساعت باقی می‌ماند.

5. نادیده گرفتن بهداشت فردی

اهمیت ندادن به بهداشت فردی تاثیر مستقیم بر سیستم ایمنی دارد. سبک زندگی غیر بهداشتی بدن شما را در معرض میکروب‌های مضر قرار داده و آن را مستعد عفونت‌ها و بیماری‌ها می‌کند. از سویی دیگر، بهداشت مناسب با حذف میکروب‌ها و باکتری‌ها، شما را از بیماری‌ها و عفونت‌ها دور نگه می‌دارد. باید همیشه به یاد داشته باشید که ویروس‌ها و باکتری‌ها همه جا هستند و هرگز فرصتی را برای حمله به بدن شما از دست نمی‌دهند.

اما بهداشت زیاده از حد هم می‌تواند تاثیر منفی بر سیستم ایمنی بگذارد. مطالعه‌ای در سال 2006 نشان داد بچه‌هایی که ابدا در معرض ویروس‌ها و باکتری‌ها قرار نمی‌گیرند، بیشتر در معرض بیماری‌های خود ایمنی هستند. عادات فردی مانند مسواک زدن دندانها دوبار در روز، شستن دست‌ها پیش از غذا، کوتاه و مرتب نگه داشتن ناخن‌ها، هر روز دوش گرفتن، مصرف غذاهای خانگی و شستن لباس‌ها به طور مرتب می‌توانند از شما در برابر عفونت‌ها به خوبی مراقبت کنند.

6. استفاده از محصولات بهداشتی و آرایشی سمی

خیلی از افراد عادت دارند هر روزاز محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده کنند. بسیاری از این محصولات مانند شوینده‌های بدن، لوسیون‌ها، شامپوها، عطرها و حتی خیمر دندان‌ها، بسیار سمی بوده و دارای مواد شیمیایی هستند که می‌توانند سیستم ایمنی را ضعیف کنند. تاثیر استفاده از چنین محصولاتی روی پوست یا پوست سر بیشتر از آنچه که فکر می‌کنید است. مواد شیمیایی مضر از طریق پوست بدون هیچ فیلتری جذب خون می‌شوند و تاثیر مستقیم بر عملکرد سیستم ایمنی می‌گذارند.

مطالعه‌ای در سال 2003 نشان داده استفاده‌ی مکرر از محصولات بهداشتی بر پایه‌ی الکل منجر به از دست دادن لایه‌ی دفاعی طبیعی پوست می‌شود، در نتیجه فرد در معرض باکتری‌ها، ویروس‌ها و کپک‌ها قرار می‌گیرد. سعی کنید محصولات گیاهی معتبر را جایگزین محصولات شیمیایی کنید. اگر هم باید حتما از این محصولات استفاده کنید، انواعی را انتخاب کنید که کمترین میزان مواد شیمیایی را دارند و عادت کنید قبل از خرید محصول، ترکیبات آن را چک کنید.

7. خوب و کافی نخوابیدن

بسیاری از افراد به دلیل مشغله‌های زیاد روزمزه، اهمیت خواب را نادیده می‌گیرند که می‌تواند به سیستم ایمنی‌شان آسیب بزند. نداشتن خواب کافی، عملکرد سیستم ایمنی را کاهش می‌دهد. اگر خوب و کافی نخوابید، سیستم ایمنی‌تان نمی‌تواند توانایی‌های دفاعی‌اش را بازیابی کند. وقتی شما در خواب هستید بدن‌تان آنتی بادی‌های جنگنده با آنفلوآنزا را ترشح می‌کند.

کسر خواب‌های مکرر شما را در معرض عفونت‌ها و سایر بیماری‌های جدی مانند بیماری قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا، دیابت و چاقی قرار می‌دهد. افراد بزرگسال باید دست کم 7 تا 8 ساعت خواب شبانه داشته باشند. کودکان و نوجوانان به خواب بیشتری نیاز دارند؛ بین 9 تا 11 ساعت.

8. نداشتن تحرک بدنی

اگر عادت دارید بیشتر روز را یکجا بنشینید و در برنامه‌ی روزانه‌تان ورزش جایی ندارد، سیستم ایمنی‌تان را تحت تاثیر قرار می‌دهید. ورزش در حد متعادل، پشتیبان سیستم ایمنی است. طی ورزش، جریان خون بیشتر شده و در نتیجه دفع ضایعات از بدن بهتر صورت می‌گیرد. جریان خون مناسب حتی می‌تواند جریان آنتی بادی‌ها و سلول‌های سفید خون را که برای مبارزه با عفونت‌ها مهم هستند بهبود ببخشد.

9. ننوشیدن آب کافی

آب رسانی به بدن برای سلامت عمومی و تقویت سیستم ایمنی مهم است. بدن و سیستم ایمنی بدون آب، عملکرد مناسبی نخواهند داشت. نوشیدن آب کافی به سیستم ایمنی کمک می‌کند با عفونت‌ها مبارزه کند. همچنین آب کافی می‌تواند سموم مضر و ضایعات را از بدن دفع کند که این هم برای عملکرد سیستم ایمنی سودمند است.

ننوشیدن آب کافی موجب دهیدارته شدن بدن می‌شود که برای سیسام ایمنی ضرر دارد. طبق مطالعه‌ای در سال 2012، دهیدراته شدن بدن موجب سرکوب سیستم ایمنی می‌شود. دهیدراته شدن بدن حتی بر سطح انرژی و کیفیت خواب نیز تاثیر می‌گذارد که می‌تواند باعث شود کمتر ورزش کنید و عاملی دیگر هم برای تضعیف سیستم ایمنی اضافه شود. هر فرد سالمی باید دست کم 8 لیوان در روز آب بنوشد، اما نیاز به آب بسته به شرایط آب و هوایی، میزان فعالیت بدنی و سلامت عمومی می‌تواند متغیر باشد.

10. استفاده ناردست از آنتی بیوتیک‌ها

آنتی بیوتیک‌ها، اساس داروهای امروزی هستند اما استفاده‌ی نادرست از آنها می‌تواند عوارض جانبی ناخواسته به جا بگذارد، مانند ناراحتی معده و اسهال و حتی واکنش آلرژیک. استفاده‌ی مکرر و نامناسب از آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند به سیستم ایمنی نیز لطمه بزند. استفاده‌ی نادرست از آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند موجب مقاومت به آنتی بیوتیک شود، یعنی آنتی بیوتیک‌هایی که در گذشته کارساز بودند دیگر در برابر باکتری‌ها و سایر میکروب‌ها عملکردی ندارند، و ممکن است برای درمان نیاز به دوزهای بالاتر آنتی بیوتیک یا آنتی بیوتیک‌های قوی‌تر باشد که طبیعتا عوارض حانبی شدیدتری خواهد داشت.

آنتی بیوتیکی را که برای شما تجویز نشده است مصرف نکنید. اگر پزشک‌تان برای شما آنتی بیوتیک تجویز کرد، دوره‌ی درمان را کامل کنید. همیشه از پزشک‌تان در مورد عوارض جانبی دارو سوال کنید. هرگز برای عفونت‌های ویروسی آنتی بیوتیک مصرف نکنید، چون در مقابل ویروس‌ها کارساز نخواهند بود.