دولت خودش ناقض قانون جامع کنترل دخانیات است

به گزارش پارس ، فاطمه رخشانی در گفت و گوی تفصیلی با فارس درباره اجرای قانون جامع کنترل دخانیات به نکات جالبی اشاره کرد و از نبود ضمانت اجرایی برای اجرای این قانون، پایین بودن اطلاعات مردم در مورد حقوق قانونی شان و نقض این قانون توسط دولت که باید مجری آن باشد سخن گفت.

معاون امور بهداشتی وزیر بهداشت در پاسخ به این پرسش فارس که وزارت بهداشت برای اجرای قانون کنترل دخانیات که از تصویب آن بیش از ۶ سال می گذرد، چه برنامه ای دارد گفت: من از اواخر سال گذشته که مسئولیت معاونت بهداشتی را قبول کردم، به این مسئله خیلی فکر کردم که برای اجرای این قانون چه باید کرد و دیدم مالیات سیگار که طبق قانون باید در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد. قرار نمی گیرد. در حالی که این مالیات باید در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد تا خرج سلامت مردم بشود.

فارس: مبلغ مالیات سیگار چقدر است؟

رخشانی: دقیق نمی دانم. جالب این است که مبلغ بسیار کمی از آن را به وزارت بهداشت می دهند. شاید کمتر از یک درصد و آن مبلغ ناچیز را فکر کردیم که امسال برای بسیج اطلاع رسانی مردم هماهنگ کنیم. چون هنوز مردم در این مورد که چه حقوقی دارند، اطلاعات کافی ندارد. البته این بسیج اطلاع رسانی را به هفته دخانیات که چهارم تا دهم خرداد است محدود نمی کنیم و برای آموزش و اطلاع رسانی به مردم ادامه می دهیم.

فارس: یعنی کارهایی مثل توزیع پمفلت آموزشی بین مردم؟

رخشانی: نه این جزئی از برنامه مفصل ماست. الان کل برنامه را آماده ندارم که توضیح بدهم. اما هدف ما استفاده از تمام رسانه ها اعم از رسانه های ملی، دیجیتال و چاپی است یا کارهایی مثل دوچرخه سوارانی است که پیام ضد دخانیات را بین مردم ترویج کنند. یا مسابقاتی را برگزار کنیم. سایتهایی راه بیندازیم تا مردم بتوانند در آن سایتها کار کنند. حتی آموزشهایی را در بین دانش آموزان در مدارس داشته باشیم.

فارس: چه پیامی می خواهید به مردم منتقل کنید؟

رخشانی: بحثهای مختلفی داریم. یکی این است که به مردم بگوییم این حق آنهاست که بدانند نباید در معرض دود سیگار قرار بگیرند. الان در جامعه ما این طوری است که افراد سیگار فکر می کنند، حقشان است که هر جا خواستند سیگار بکشند و افراد غیر سیگاری رویشان نمی شود به آنها بگویند در اماکن عمومی سیگار نکشید. چون این جریان و اطلاع رسانی در کشور ما خیلی ضعیف است. به همین علت تأکید داریم این حرفها را جا بیندازیم. این حق مردم است که اجازه ندهند فردی در اماکن عمومی سیگار بکشد و به حق سلامت آنها تعدی کند.

فارس: فکر نمی کنید تا زمانی که قانون اجرایی نشده است، این توصیه شما می تواند به درگیری بین مردم منجر شود؟

رخشانی: نه قرار نیست، مردم با هم درگیر شوند. برای این است که مردم حقشان را بدانند و افراد سیگاری بدانند که حق ندارند در اماکن عمومی سیگار و دخانیات مصرف کنند. مثلاً وقتی به رستوران می روم می خواهم در محیطی سالم غذا بخورم اما دود سیگار یا قلیان سلامت مرا به خطر می اندازد. قانون جامع کنترل دخانیات نیز به سراسر کشور ابلاغ شده است و همه می دانند مفاد آن چیست و می دانند که سیگار کشیدن در اماکن عمومی ممنوع است. اما اینکه اجرا نمی شود، علتش این است که قانون به درستی اجرا نمی شود. ما قانون خوب و مترقی داریم که خیلی زودتر از کشورهای دیگر تصویب شده است.

فارس: چند درصد این قانون خوب اجرا شده است. ما می دانیم که این قانون حدود ۲۰ ماده دارد از جمله ممنوعیت فروش سیگار به افراد زیر ۱۸ سال، ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی، ممنوعیت فروش نخی سیگار، ممنوعیت قاچاق سیگار، درج تصاویر هشدار دهنده روی همه سیگارها و مانند آن؟

رخشانی: این را دقیق نمی توانم بگویم، ضمن اینکه در اجرای این قانون کارهای مشترک زیادی بین دستگاههای مسئول انجام شده است. اینکه هیچکدام از مفاد این قانون اجرا نشده است را قبول ندارم اما مسئله این است که ضمانتهای اجرایی این قانون محکم دیده نشده است. ما می دانیم که کشیدن سیگار در اماکن عمومی ممنوع است و تابلوی کشیدن سیگار ممنوع است را نصب می کنیم بعد می رویم درست زیر همان تابلو سیگار می کشیم.

فارس: وزارت بهداشت طبق قانون ناظر اجرای این قانون است، چه برنامه ای برای اجرایی شدن آن دارید؟

رخشانی: من هم دارم همین را می گویم، وقتی ضمانت اجرایی قانون وجود ندارد و دستگاههای مختلفی مانند نیروی انتظامی و جاهای دیگر مسئول آن هستند، معلوم است که قانون اجرا نمی شود. وزارت بهداشت ناظر اجرای قانون کنترل دخانیات هست ولی ضامن اجرای آن نیست. وزارت بهداشت باید اعلام کند که این قانون در چه حدی دارد اجرا می شود.

فارس: خوب در چه حدی دارد اجرا می شود، اصلاً چه کسی جلوی اجرای آن را گرفته است؟

رخشانی: کسی جلوی اجرای این قانون را نگرفته است. کسی نیست که آن را اجرا کند. این ۲ حرف کاملاً متفاوت است. شما نگاه کنید وقتی قانون کمربند ایمنی را وضع کردند، برای آن جریمه گذاشتند، بنابراین همه اجرا کردند اما کسی برای اجرا نشدن قانون کنترل دخانیات جریمه نگذاشته است.

فارس: پس قانون ضعف دارد که ضمانت اجرایی را ندیده و جرایم را مشخص نکرده است؟

رخشانی: بله قانون تعریف نکرده است که چطور باید با جرایم این قانون مقابله شود. همه دستگاهها باید بیایند. وارد ماجرا شوند و وظیفه خودشان را انجام دهند. مثلاً آیا تاکسی جزو اماکن عمومی نیست، چند درصد رانندگان تاکسی در تاکسی خودشان سیگار می کشند. همه ما هم آنها را می بینیم. برای اجرای قانون نمی شود همیشه بالای سر مردم پلیس گذاشت. راهش در دنیا کاملاً مشخص است. مشکل ما این است که نمی خواهیم وظایف خودمان را قبول کنیم. همیشه می گوییم یک عده ای باید بیایند، برای ما قانون را اجرا کنند و یک کارهایی بکنند تا قانون اجرا شود. چرا وزارت بهداشت کاری نمی کند تا ما سیگار نکشیم یا چرا کاری نمی کند که ما فشار خون نگیریم. وزارت بهداشت که نمی تواند به همه مولفه های سلامت مردم نظارت کند. مردم هم باید نظارت همگانی را جدی بگیرند.

فارس: ۶ سال از تصویب قانون جامع کنترل دخانیات گذشته است، مسئولان قبلی هم همین بحث نبود ضمانت اجرایی را مطرح می کردند، تا کی این وضعیت باید ادامه پیدا کند؟

رخشانی: ببینید وقتی دولت خودش شکننده این قانون است و حاضر نیست زیر بار اجرای آن برود چه انتظاری دارد. من نمی توانم دروغ بگویم، وقتی دولت می گوید برای اینکه مردم گردشگری را در کشور بیشتر جدی بگیرند، بیایند قلیان بکشند. این نقض قانون است. قانونی که خودمان اعلام می کنیم باید اجرا شود. مگر اینکه دولت بگوید قلیان دخانیات نیست، کسی نمی تواند بگوید قلیان دخانیات نیست و مثلاً شکلات چوبی است. وزارت بهداشت برای اجرای این قانون برنامه دارد وظیفه وزارت بهداشت این است که ادعای سلامت مردم را از دستگاههای دیگر بکند.

فارس: فکر نمی کنید وزارت بهداشت در سالهای گذشته کوتاهی و تسامح کرده است؟

رخشانی: این مورد را باید بررسی کنم. راستش اقدامات وزارت بهداشت برای اجرای قانون کنترل دخانیات را دقیق نمی دانم ولی در کل، اقداماتی که تاکنون انجام شده است را موثر نمی دانم. حتی اگر ورود داشته اند ورود موثری نبوده است. ممکن است صدها مکاتبه با این و آن کرده باشیم. وزارت بهداشت باید با وزارتخانه ها و دستگاههای دیگر این قانون را اجرا کنند، این اتفاقات باید در ستاد کشوری اجرای قانون کنترل دخانیات که دبیرخانه آن در وزارت بهداشت است بیفتد ولی وقتی دو وزارتخانه هم عرض مثل وزارت بهداشت و وزارت بازرگانی در کنار هم قرار می گیرند، هیچ کدام از دیگری تبعیت نمی کند. در شورای عالی سلامت هم با دستور رئیس جمهوری کسانی را موظف با انجام کارهایی می کنند اما بعد از آن عملاً همه دوباره می روند سر کارهای قبلی خودشان.

ما کشورهای قانون های قشنگ هستیم که درصد کمی از آنها را اجرا می کنیم، قانون جامع حمایت از معلولان و قانون جامع کنترل دخانیات نمونه این قوانین قشنگ هستند. چون واقعاً افرادی قانونگذاری می کنند که واقعیات جامعه را در نظر نمی گیرند، قوانینی می نویسیم که یا نمی توانیم آن را اجرا کنیم یا نمی خواهیم اجرا کنیم. چه خوب است قوانینی را بنویسیم که همه پایش بایستیم. اگر من قانون منع فروش سیگار به زیر ۱۸ ساله ها می نویسیم باید ببینم اصلاً این قانون قابل اجرا هست یا نه و اگر نیست اصلاً آن را ننویسیم. وقتی می خواهیم ادای کشورهای پیشرفته را در بیاوریم و قوانین خوب اما غیر اجرایی بنویسیم مثل این است که موتور جت را به یک موتورسیکلت وصل کرده ایم.