ساخت فیلم انتقادی درباره رییس‌جمهور

به گزارش پارس ، تهیه کننده فیلم « تلفن همراه رییس جمهور» در گفت وگو با ایسنا درباره ساخت فیلم های سیاسی در سینمای ایران بیان کرد: تمام هنرمندان خط قرمز را می دانند. هیچ فیلمی هم تا امروز خط قرمز را به آن معنا رد نکرده است. هنرمندان همیشه سعی کرده اند با هنرمندی کامل لبه ی خط قرمز حرکت کنند اما مشکل عمده ای که ما در مدیریت های مختلف داشتیم، سلیقه ای نگاه کردن به این خط قرمز است. یعنی مثلاً فیلم « کتاب قانون» (به کارگردانی مازیار میری، و تهیه کنندگی محسن علی اکبری) ، از دیدگاه آقای صفارهرندی و تیمش فیلم توقیفی است اما از دیدگاه آقای حسینی و تیمش فیلم قابل تقدیر است! جالب است که هر دو نفر در یک دولت هستند، آقای صفارهرندی وزیر دولت نهم و آقای حسینی وزیر دولت دهم آقای احمدی نژاد بوده و دولت فرقی نکرده است.

وی ادامه داد: به نظرم بحث نگاه شخصی و سلیقه ی شخصی مدیران فرهنگی و تاثیری که روی یک فیلم می گذارد، آفت سینمای ماست. یعنی اگر مدیران یا شورای انقلاب فرهنگی بگویند خط قرمز سینما این است، تمام فیلمسازان می توانند تا لب این خط بیایند و هر چه می خواهند بگویند و فیلم شان را بسازند. وقتی این گفته نمی شود، مدیر با نگاه شخصی موضوع را نگاه می کند و این سلیقه شخصی آفت سینمای ماست.

بعضی فیلم ها فقط ژست سیاسی دارند

این تهیه کننده سینما که اکنون فیلم سینمایی « تلفن همراه رییس جمهور» را با تم طنز سیاسی در حال اکران دارد، درباره تعدادی از فیلم های سیاسی که در سال های اخیر در سینمای ایران ساخته شده است، یادآور شد: احساسم این است که بعضی از آن فیلم هایی که اسم شان را سیاسی می گذاریم، اصلاً سیاسی نیست. بعضی از این فیلم ها، ژست سیاسی دارند. خیلی از فیلم هایی که الان مساله دارند یا قبلاً مساله داشتند، واقعاً فیلم سیاسی نیستند، حتی اصلا فیلم های خوبی هم نیستند و شاید اگر اکران شوند برای جامعه مان تاثیر منفی داشته باشند.

علی اکبری افزود: برای بعضی فیلم ها، این بحث که ما فکر کنیم این فیلم اگر اکران شود به فلان جریان و یا نظام لطمه می زند، اصلاً مطرح نیست. گاهی فیلمساز برای اینکه به نوعی بگوید من خیلی جسارت دارم، یک چیزهایی را در فیلمش می گوید که اصلاً مساله مملکت ما و یا حتی خیلی کشورهای دنیا نیست. شاید مساله ای که طرح می کند مساله آمریکا یا اروپا باشد ولی حداقل آن موضوع در منطقه فرهنگی آسیا موضوعیت ندارد.

وی درباره مشکل نمایش عمومی برخی فیلم هایی که از آن ها به فیلم های سیاسی تعبیر می شود نیز اظهار کرد: خیلی از این فیلم ها را من دیده ام و واقعاً مشکل شان این نیست که با سیاست های نظام مشکل دارند، بلکه مساله اینجاست که اگر این فیلم اکران شود برای خودِ فیلم ساز بد است، یعنی تاثیر منفی اکران آن اول به خودِ فیلم ساز می رسد و نگاه مخاطب نسبت به او عوض می شود. ما در همه دولت ها فیلم انتقادی را پذیرفتیم، هیچ کس از انتقاد فراری نیست. ولی انتقادی که در فرهنگ ما باشد.

انتقاد از رییس جمهور یا وزیر و وزارت خانه خط قرمز نیست

علی اکبری در پاسخ به این پرسش که « آیا عرصه فیلم سازی و کار هنری می توان خط قرمز ها را از طریق آیین نامه اعلام کرد؟ » ، گفت: اصلاً قرار نیست که آیین نامه بدهند. یک ایرانی دوست دارد اتاق خوابش به تصویر کشیده شود؟ این می شود فرهنگ غربی. ما اگر با توجه به فرهنگ کشور خودمان و منطقه صحبت می کنیم، اصلاً مشکل مان بحث های این چنینی نیست. خط قرمزی که می گوییم، خط قرمز کلان نظام است. مثلاً می گویند خط قرمز مقام معظم رهبری، قانون اساسی و دین است، نه بیشتر. کسی نمی گوید تو حق نداری رئیس جمهور را زیر سوال ببری یا فلان وزیر و وزارت خانه را به چالش بکشی، این ها اصلاً خط قرمز نیست، اما با فرهنگ خودت صحبت کن، یعنی فرهنگ ایران.

نام بردن از « مصدق» در تلویزیون خط قرمز است اما…

این عضو شورای عالی سینما در پاسخ به پرسش دیگری درباره سلیقه محوری در گزینش یا اصلاحات فیلم های سینمایی خاطرنشان کرد: همیشه یکی از مشکلات ما « سلیقه» است؛ چه سلیقه فیلم ساز و چه سلیقه فرهنگی. این مشکل به این راحتی حل شدنی نیست. مشکل « سلیقه» در تلویزیون هم وجود دارد. مدیریت تلویزیون خط قرمزی ایجاد کرده است که مثلا نام یا عکسی از « مصدق» نیاورید، در صورتی که مقام معظم رهبری در صحبت های شان اسم « مصدق» را می آورند. این ها نگاه هایی است که لطمه به کل می زند و هر چقدر مدیران فضا را بسته تر کنند، فیلم سازان جری تر می شود و این غلط است.

وی در تکمیل سخنانش توضیح داد: باید فضا باز باشد اما از آن طرف فیلمساز هم باید بداند در این فضای باز تا کجا می تواند به بحث ورود کند. مثلاً اگر منِ فیلمساز درباره فلان مواد مخدر جدید فیلم و سریال نسازم، چه اتفاقی می افتد؟ این آمار ۵ درصدی که اکنون برای استفاده از آن مخدر جدید وجود دارد، می شود ۲۰ درصد، پنج سال دیگر می شود ۴۰ درصد! من موظفم راجع به آن مشکل هرچند فعلا کوچک باشد فیلم بسازم و به مردم آگاهی دهم اما باید توجه کنم فیلمم به جای آگاهی دادن به سمت تشویق و تبلیغ آن نرود. ممکن است فیلمی به این دلیل توقیف شود که فیلمساز مشکل را آشکار کرده اما برایش راهکار نداده و در واقع اشاعه منکر کرده است. این در فرهنگ ما غلط است.

فیلمساز باید به شرایط زمانی هم توجه کند / بعضی فیلمسازان عجول هستند

تهیه کننده « کتاب قانون» در پاسخ به اینکه « آیا جلوگیری از نمایش فیلم ساخته شده، فیلمساز را نسبت به موضوع جری تر نمی کند؟ » اظهار کرد: اینجا بحث شرایط هم وجود دارد. گاهی نمی شود یکسری مشکلات را براساس شرایط جامعه به تصویر کشید، یعنی برخی مسائل محدودیتی دارند که شاید فیلم ساز به آن توجه نداشته باشد. بگذارید یک مثال بزنم. آقای ساداتیان (تهیه کننده « برف روی کاج ها» ، « به رنگ ارغوان» و… ) قبل از اینکه فیلمساز باشد سیاستمدار بوده است. ببینید چقدر با آرامش و طمأنینه مدتی که فیلمش در توقیف بود را گذراند. همان فیلمی که به نوعی توقیف بود در همین دولت اکران شد چون شرایط الان شرایطی است که می شود این فیلم را اکران کرد اما شاید دو سه سال قبل شرایط مناسب نبود. ایشان به عنوان یک فیلمساز آنقدر فهم و درایت دارد بدون اینکه جنجال کند تحمل کند.

محسن علی اکبری در پایان این گفت وگو با بیان اینکه جنجال آفرینی به جای تعامل می تواند نتیجه معکوسی روی سرنوشت یک فیلم داشته باشد، گفت: خیلی فیلمسازان ما عجول هستند. به محض اینکه کوچکترین اصلاحیه ای به فیلم شان می دهند جوسازی می کنند و این جوسازی را نمی شود مدیریت کرد. از آن طرف هم مدیر مربوطه جری می شود که این جوسازی را پاسخ دهد و مساله به مشکل بزرگتری تبدیل می شود. بعضی مواقع این ما هستیم که می توانیم با آرامش به مدیر مربوطه زمان بدهیم که او هم فکر کند تا بتوانیم روی موضوع با او تعامل و گفتمان کنیم و در نهایت بتوانیم به یک جمع بندی برسیم. اما با جنجال آفرینی آن مدیر کوتاه نمی آمد و متاسفانه برخی از هنرمندان ما جنجال را دوست دارند و حس شان این است که شاید روی فیلم و فروش آن تاثیر داشته باشد. یا اصلاً ذاتاً دوست دارند مدام سر زبان ها باشند و اسم شان در خبرها بیاید. به نظرم چنین روش هایی دیگر جواب نمی دهد و مردم این را ثابت کرده اند. باید با مردم صادق بود و با مدیران هم می شود با صداقت برخورد کرد. به نظرم با یک تعامل دیگر فیلم توقیفی نخواهیم داشت.