کدام شهرها کمترین جمعیت را دارند؟

 بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر تهران با داشتن هشت میلیون و 693 هزار و 706 نفر به تنهایی ۱۴.۷ درصد از جمعیت شهری کل کشور را در خود جای داده است. بر اساس این نتایج به ترتیب شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم و اهواز جزو هشت کلان شهر کشور به شمار می‏روند که جمعیت هر کدام از این کلان شهرها بیشتر از یک میلیون نفر است. استان کرمانشاه نیز همچنان نزدیک به مرز است و با 946 هزار و 651 نفر بیشترین شانس را برای تبدیل شدن به کلان شهر در سرشماری بعدی دارد.

بعد از شهر تهران شهر مشهد به عنوان مرکز استان خراسان رضوی بیشترین جمعیت را در خود جای داده است. این شهر در سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵، سه میلیون و هزار و 184 نفر جمعیت داشته است. شهر اصفهان با یک میلیون و 961 هزار و 260 نفر، شهر کرج با یک میلیون و 592 هزار و 492 نفر، شیراز با یک میلیون 565 هزار و 572 نفر، شهر تبریز با یک میلیون و 558 هزار و 693 نفر، قم با یک میلیون و 201 هزار و 158 نفر و شهر اهواز نیز با یک میلیون و 184 هزار و 788 نفر در رتبه‏‌های بعدی قرار دارند.

بررسی نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 نیز نشان می‏‌دهد که در سال 1390 هم مانند سال 1395 فقط هشت شهر در کشور بیشتر از یک میلیون نفر جمعیت داشته و کلانشهر قلمداد می‏‌شوند. در سال 1390 شهر تهران با هشت میلیون و 154 هزار و 51 نفر، مشهد با دو میلیون و 749 هزار و 374 نفر و اصفهان با یک میلیون و 756 هزار و 126 نفر بیشترین جمعیت را در بین شهرهای ایران داشته‏‌اند.

همچنین شهر کرج به عنوان مرکز استان تازه تاسیس البرز با یک میلیون و 614 هزار و 626 نفر، تبریز با یک میلیون و 494 هزار و 998 نفر، شیراز با یک میلیون و 460 هزار و 665 نفر، اهواز با یک میلیون و 112 هزار و 21 نفر و شهر قم با یک میلیون و 74 هزار و 36 نفر از این نظر در رتبه‏‌های بعدی قرار دارند.

بررسی کلان‏شهرها در سال 1390 و 1395 نشان می‏‌دهد که در طی این پنج سال شهر شیراز از نظر جمعیتی از شهر تبریز و شهر قم از شهر اهواز پیشی گرفته است و شهرهای شیراز و قم هر کدام یک رتبه سیر صعودی داشته‏‌اند. 35 درصد جمعیت شهری در هشت کلان شهر ساکن هستند.

بررسی سهم کلان‏شهرها از جمعیت شهری نشان می‏دهد در سال 1390 کلان‏شهرها ۳۶.۲ درصد از جمعیت شهری را درون خود جای داده‌‏اند در حالی که این نسبت در سال 1395 به ۳۵.۱ درصد کاهش یافته است.
بررسی سهم کلان‏شهرها نسبت به جمعیت کل کشور در سال 1390 نشان می‏‌دهد که ۲۵.۸ درصد از جمعیت کل کشور در کلان‏شهرها زندگی کرده‏‌اند. بنابراین در این سال بیش از یک چهارم جمعیت کشور در کلان‏شهرها ساکن بوده‏‌اند. این نسبت در سال 1395 رشد اندکی داشته و به 26 درصد رسیده است.
در سال 1395 در مجموع 1242 شهر در کشور داشته‏‌ایم که هشت کلان شهر ذکر شده 35 درصد از جمعیت شهری کل کشور را در خود جای داده است و 65 درصد از جمعیت شهری در 1234 شهر ساکن بوده‏‌اند.
مقایسه نسبت جمعیتی هر کدام از کلان شهرها به جمعیت کل کلان شهرها در سال 1395 نشان می‏‌دهد شهر تهران به تنهایی ۴۱.۹ درصد از جمعیت کلان شهرها را در خود جای داده است. مشهد با ۱۴.۵ درصد و اصفهان نیز با ۹.۴ درصد از این نظر در رتبه‏‌های بعدی هستند.
نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن همچنین نشان می‏‌دهد در سال 1395 شهرهای سومار در استان کرمانشاه با 180 نفر، بلاوه در استان ایلام با 264 نفر و گزنک در استان مازندران با 319 نفر کمترین جمعیت را در بین شهرهای ایران دارند. شهر فریم در استان مازندران با 369 نفر، ماسوله در استان گیلان با 393 نفر، نیک پی در استان زنجان با 455 نفر، چناره و بابارشانی در استان کردستان به ترتیب با 455 و 509 نفر، خضرآباد در استان یزد با 535 نفر و شهر گراب سفلی در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز با 545 نفر از این نظر در رتبه‏‌های بعدی جای دارند.

بررسی نسبت جمعیتی 10 شهر کم جمعیت در سال 1395 در کشور نشان می‏‌دهد این 10 شهر بر روی هم فقط یک صدم درصد از جمعیت شهری کشور را به خود اختصاص داده‏‌اند و این در حالی است که شهر تهران به تنهایی ۱۴.۷ درصد از جمعیت شهری کشور را درون خود جای داده است.
این توزیع نامتوازن در جمعیت شهری عوامل متعددی دارد که تبدیل برخی روستاها با بافت روستایی به شهر یکی از این دلایل است هر چند که در بحث جمعیت شهری بحث مهاجرت نیز نباید از نظر دور بماند.