آیا علت بیماری ام اس شناخته شده است؟

همه عزیزان مبتلا به ام اس و همه پزشکان آنها با این سوال آشنائی کامل دارند. شاید اولین سوالی که از ما پزشکان مغز و اعصاب وقتی خبر ابتلا به ام اس را میدهیم، پرسیده می شود همین پرسش باشد . واقعیت این است که هنوز هم علت بیماری ام اس ناشناخته است .

دانشمندان براین باورند که نه یک عامل بلکه تداخل مجموعه ای از عوامل ممکن است در ایجاد بیماری نقش داشته باشند. مطالعات زیادی برای یافتن پاسخ این پرسش در حال انجام است. عمده این مطالعات در زمینه ایمونولوژی ( علم مربوط به سیستم ایمنی بدن)، اپیدمیولوژی (علم الگوهای بیماری در جمعیت های مختلف دنیا) و بالاخره ژنتیک هستند. همچنین محققین در حال مطالعه عوامل عفونی که ممکن است نقشی در ایجاد بیماری داشته باشند می باشند. یافتن علت بیماری، تولید داروهای موثرتر و احیاناً علاج آن را در پی خواهد داشت.

فاکتورهای ایمونولوژیک

می دانیم که در ام اس بر اساس یک پاسخ ایمنی غیرطبیعی، پوشش میلین اطراف تارهای عصبی و حتی خود تارهای عصبی مورد حمله قرار می گیرند.محققین سلول های ایمنی مسئول را هم تا حدودی شناخته اند. همچنین برخی فاکتورهائی که سبب این پاسخ غیرطبیعی میشوند، مورد شناسائی قرار گرفته اند. اما هنوز ناشناخته های زیادی در این زمینه وجود دارد.

فاکتورهای محیطی

می دانیم که بیماری ام اس در مناطقی که از خط استوا دورتر هستند. بیشتر اتفاق می افتد. در خصوص فاکتورهای محیطی، به نظر می رسد مهاجرت قبل از 15 سالگی به مناطقی که شیوع ام اس کمتری دارند ریسک ابتلا به ام اس را مشابه مکان جدید می کند ولی مهاجرت بعد از این سن، ریسک ابتلا مکان قبلی را تغییر نمی دهد.

دیگر عامل ویتامین D که به نظر می رسد نقش بسیار مهمی دارد. بر اساس شواهد موجود این ویتامین نقش حمایت گر در سیستم ایمنی دارد و احتمالاً محافظتی است علیه بیماریهای خود ایمن از جمله ام اس.

فاکتورهای عفونی

باکتری ها، ویروس ها و انگل ها همگی مورد مطالعه قرار گرفته اند، ویروس هرپس تیپ 6 ، EBV و میکروب کلامیدیا نپومونیه بیشتر از سایدین مورد تحقیق قرار گرفته اند اما در حال حاضر هیچیک را بطور قطع نمیتوان عامل موثر در بیماری ام اس معرفی کرد.

فاکتورهای ژنتیک

اگرچه بیماری ام اس بیماری ارثی نیست اما داشتن یک فرد مبتلا به ام اس در خانواده درجه یک یعنی پدر، مادر، خواهر یا برادر احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهد. مطالعات نشان داده است که در فامیل هائی که بیشتر از یک فرد مبتلا به ام اس است برخی ژن ها بیشتر از جمعیت غیر مبتلا وجود دارد. اما هنوز با قاطعیت نمیتوان ژن خاصی را مسئول ایجاد بیماری ام اس تلقی کرد.

اگرهمه مطالب فوق را بخواهیم در چند جمله خلاصه کنیم باید بگوئیم، فردی دچار بیماری ام اس میشود که اولاً زمینه ژنتیک آن را داشته باشد. این ژن سبب میشود فرد وقتی در معرض یک فاکتور محیطی خاص قرار می گیرد، تغییراتی در سیستم ایمنی او ایجاد شود که این تغییرات نهایتاً منجر به پاسخی غیرطبیعی توسط سلول های ایمنی و تخریب سیستم عصبی مرکزی شود.