چرا نشت گاز کلر خطرناک است؟

کلر یک مادۀ شیمیایی خطرناک است که در حد مجاز به‌عنوان تصفیه‌کنندۀ آب‌های آشامیدنی کاربرد عمده دارد اما عدم رعایت موارد ایمنی و بی‌احتیاطی در اطراف ایستگاه‌های کلرزنی می‌تواند منجر به نشت این گاز و بروز مسمویت شهروندان شود.

کلر، با عدد اتمی ۱7 و علامت اختصاری CI در فرم عنصری خود (Cl2) تحت شرایط استاندارد، اکسیدکننده‌ای قوی است که برای سفیدسازی پارچه‌ها و به‌عنوان ضدعفونی‌کننده‌ای رایج در استخرهای شنا برای تمیزی و بهداشت آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلر دو و نیم مرتبه از هوا سنگین‌تر، دارای بوی بسیار بد و خفه‌کننده و بسیار سمی است. کلر، به‌‌عنوان بخشی از ترکیبات نمک طعام و همچنین به مقدار زیادی در طبیعت  و در بیشتر جانداران وجود دارد. این گاز آتش‌گیر نیست و به صورت مایع یا گاز با بسیاری از مواد، قابلیت ترکیب‌شدن دارد. کلر همچنین دارای خاصیت الکترونگاتیوی قوی است.

این گاز در حدود 2.5 قرن پیش در سوئد کشف شد. نخستین‌بار، در سال 1896 گاز کلر در مصرف گندزدایی برای تصفیه آب آشامیدنی استفاده شد و در سال 1897 به‌دلیل شیوع بیماری تیفوئید در انگلستان بود که کلر برای استریل نمودن خطوط انتقال آب آشامیدنی مورد استفادۀ گسترده قرار گرفت.

در سال 1915 در جنگ جهانی اول این گاز به عنوان سلاح شیمیایی توسط نازی‌ها به کار گرفته شد.

گاز کلر یکی از مواد شیمیایی خطرناک است که یکی از مصارف عمده آن استفاده به عنوان تصفیه‌کنندۀ آب‌های آشامیدنی است. در شهرها عواملی مثل تعداد زیاد ایستگاه‌های کلرزنی، پراکنده بودن آن‌ها در سطح شهر، تراکم جمعیت در اطراف این ایستگاه‌ها، پیوسته و بدون وقفه بودن عملیات کلرزنی در طول شبانه‌روز به همراه عواملی نظیر کم‌اطلاعی سازمان‌های امداد و درمان از چگونگی انتشار گاز کلر، نحوه مقابله با آن و چگونگی درمان افراد در معرض قرارگرفته، باعث شده که ایستگاه‌های کلرزنی به یکی از کانون‌های خطرناک تبدیل شوند. 

می‌توان گفت، مهم‌ترین علل وقوع حادثه نشت کلر، پایین‌بودن سطح مهارت کارکنان که خود از عدم برگزاری دوره‌های آموزشی مناسب برای پرسنل درگیر ناشی می‌شود، فشار کاری زیاد پرسنل، عدم وجود دستورالعمل و قوانین مدون و یکپارچه در ایستگاه‌های کلرزنی و وجود اشکال و نارسایی در طراحی خود ایستگاه‌ها است که به‌وسیله اصلاح ایرادهای اساسی ایستگاه‌ها و یا طراحی آن‌ها بر مبنای اصول استاندارد، احتمال وقوع حادثه به مراتب و به‌صورت چشمگیری کاهش می‌یابد.

درپی بروز نشت گاز کلر در شهرستان دزفول، تاکنون بیش از 350 نفر از هموطنانمان دچار مسومیت شده و راهی بیمارستان شدند.

دکتر یوسف پریدار، رئیس دانشگاه علوم پزشکی دزفول در همین راستا به خبرنگار ایسنا گفت: «حادثه نشت گاز کلر، شنبه شب در محدوده پل سوم تا میدان مادر دزفول رخ داد، تاکنون بیش از 350 نفر مصدوم شده‌اند که همگی این افراد در بیمارستان‌های گنجویان، آیت‌الله نبوی و همچنین بیمارستان امام علی (ع) اندیمشک تحت مداوا و درمان قرار گرفته‌اند. هیچ‌کدام از مصدومان این حادثه وضعیت بحرانی نداشتند و وضعیت تمامی مصدومان پایدار است و خوشبختانه مشکل خاصی ندارند. از نظر ارائه خدمات درمانی به مصدومان این حادثه نیز مشکلی وجود ندارد.»

رئیس دانشگاه علوم پزشکی دزفول تأکید کرد: «از شهروندان می‌خواهیم در صورتِ داشتن علائم تنگی نفس و سرفه‌های غیرقابل‌کنترل یا نسبتاً شدید، سریعاً به بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی مراجعه کنند. همچنین از مردم می‌خواهیم با نیروهای امدادی و انتظامی همکاری لازم را داشته باشند.»

گفتنی است، استنشاق گاز کلر می‌تواند عوارضی مانند سوزش چشم و پوست بدن، سوزش بینی و مخاط تنفسی، سرفه، تنگی نفس و اختلالات تنفسی، درد قفسه سینه و در حالت‌های شدیدتر، مسمومیت شدید و یا خطر مرگ به‌همراه داشته باشد.