ایرانشهر؛ قلب تئاتر پایتخت

کارنامه‌ای مملو از اقداماتی‌ که بسیاری از آنها، جزو وظایف شهرداری نیست. اما شهرداری به سبب توجه‌ ویژه‌ای که به اعتلای مقام اجتماعی و فرهنگی تهران دارد به صورت همزمان موضوعات مختلف خارج از وظایف خود را پیگیری کرده و به سرانجام رسانده است.

اهل هنر، دوران دکتر قالیباف را یکی از بهترین‌ دوره‌های تاریخی تهران برای زنده‌کردن فرهنگ می‌دانند. از دیوارنوشته‌های هنری تا افتتاح پروژه‌‌ای همچون «تماشاخانه ایرانشهر»، تنها بخشی از اقدامات مدیریت شهری برای بهبود وضعیت فرهنگ و هنر در پایتخت بوده است.

تعدیل ترافیک تئاتری!

از عمر تماشاخانه ایرانشهر تنها هشت سال می‌گذرد اما در همین مدت توانسته به قطب هنر نمایش در پایتخت تبدیل شود و با دو سالن تئاتر در کنار آن که فضای پارک ایرانشهر و خانه هنرمندان را فرهنگی‌تر کرده، توانسته ترافیک اجراهای تئاتر را نیز تعدیل کند و باری از روی دوش تئاتر شهر بردارد. احداث این مرکز فرهنگی و هنری که طرح آن 15 سال قبل به تصویب رسیده، از سال 1385 و یک سال پس از روی کار آمدن دکتر قالیباف شروع شد و سه سال بعد، به بهره‌برداری رسید.

به پارک ایرانشهر، در مرکز شهر می‌آیم. پارکی بزرگ در نزدیکی پل کریمخان، در سکوت خیابانی با همین نام. آن سوی این بوستان بزرگ که سال‌هاست میزبان آخرهفته‌های مردم شهر شده، ساختمانی قرار گرفته که هر شب، چند تئاتر در آن روی صحنه می‌رود. فضای اینجا به غایت فرهنگی‌ست و حتی آنهایی که بر روی لبه‌های حوض آبی مقابل تماشاخانه نشسته‌اند هم صاحب‌نظرند و در این چند سال، پاتوق خوبی برای بحث و تبادل نظر یافته‌اند.

فضایی برای گپ و گفت

نزدیک غروب است و گرمای ظهر اما هنوز حس می‌شود. با این وجود هستند افراد علاقه‌مند به تئاتر که در مقابل این مرکز فرهنگی می‌نشینند، با هم گپ می‌زنند و بعد هم اگر مجالی‌ یابند و بلیتی پیدا کنند، نمایشی را به تماشا بنشینند.

سراغ یکی از جوان‌هایی که روی لبه حوض نشسته می‌روم. از او در مورد تماشاخانه ایرانشهر می‌پرسم. فارغ‌التحصیل رشته تئاتر است و مجذوب این هنر. می‌گوید: «تماشاخانه ایرانشهر به غیر از اینکه توانسته نمایش‌های خوبی را روی صحنه ببرد و مردم را جذب خود کند، فضای خوبی هم دارد. من هر دو سه روز یک بار به اینجا می‌آیم و با دوستانی که در همین‌جا با آنها آشنا شدم، گپ می‌زنم.»

جوان دیگری در حالی که بروشور یک نمایش را دست گرفته در حال ورود به داخل تماشاخانه است؛ پیش از آن که محو پوسترها و فضای داخل تماشاخانه شود، سراغ‌اش می‌روم. از او هم در مورد تماشاخانه ایرانشهر سوال می‌کنم. پاسخ می‌دهد: «اینجا حرف نداره. باور کنید یکی دو تا دیگه از این سالن‌ها ساخته بشه دیگه مشکلی در زمینه کمبود سالن تئاتر نداریم و همه تحصیل‌کرده‌های این رشته توانایی کار در حوزه مورد علاقه‌شون رو پیدا می‌کنند.»

وقتی نمی‌دانند شهرداری آن را ساخته!

اما خیلی‌ها نمی‌دانند که تماشاخانه ایرانشهر با دستان توانمند مدیریت شهری ساخته شده و در اختیار مردم تهران قرار گرفته است. عده‌ای تصور می‌کنند این مرکز توسط بخش خصوصی احداث شده و گروهی هم بر این باورند که وزارت ارشاد متولی ساخت و بهره‌برداری از این تماشاخانه است.

از خانمی که در نزدیکی تماشاخانه ایستاده سوال می‌کنم «آیا می‌دانید که اینجا توسط شهرداری ساخته شده است؟» تعجب می‌کند و می‌گوید: «واقعا؟ من همیشه فکر می‌کردم که وزارت ارشاد اینجا را ساخته و مدیریت می‌کند.»

مرد دیگری که در آن حوالی ایستاده و صدای ما را می‌شنود جلو می‌آید و می‌گوید: «من هم تا یکی دو سال قبل فکر می‌کردم که اینجا را وزارت ارشاد ساخته، اما بعدها فهمیدم که کار شهرداری تهران بوده.»

نظرات مشابه است اما در این میان یک نفر می‌داند که ایرانشهر را شهرداری ساخته و می‌گوید: «من اطلاع داشتم که اینجا توسط شهرداری ساخته شده. نحوه مدیریت این سالن و تفاوت آن با تئاتر شهر باعث شد که پیگیری کنم و متوجه شوم که شهرداری تهران متولی آن است. نظم و ویژگی‌های منحصر به فرد سالن‌های تئاتر ایرانشهر، همگی نشان از حضور مدیریت شهری در این پروژه را دارد.»

جایی برای آثار فاخر

از دیگر ویژگی‌های این تماشاخانه، کیفیت اجراها و نمایش‌هایی است که روی صحنه می‌روند. از آن جایی که اعتلای فرهنگ و هنر در پس طراحی و ساخت پروژه ایرانشهر قرار گرفته، آثار فاخری هم در آن به مخاطب ارائه می‌شود و از اجراهای سخیف، مبتذل و خالی از محتوا در آن خبری نیست.

آرمان، یکی از علاقه‌مندان به هنر تئاتر درباره نمایش‌های تماشاخانه ایرانشهر می‌گوید: «باورکنید تا به حال نمایش بد در اینجا ندیده‌ام. درست است که نمایش هم مثل خیلی چیزها سلیقه ای است، اما در ایرانشهر خبری از نمایش‌های بی‌محتوا نیست و کیفیت آثار به طور کامل بررسی می‌شود.»

سالن‌ ایرانشهر، با سالن‌هایی مزین به نام استاد ناظرزاده کرمانی و استاد حمید سمندریان، مشتی‌ است نمونه خروار از رویکرد فرهنگی شهرداری تهران که پیش از این و در طول چند ده سال تکیه زدن افراد مختلف بر کرسی شهرداری پایتخت، نظیر نداشته است. تماشاخانه ایرانشهر، با حضور خود در مرکز شهر، در رشد و توسعه هنر تئاتر نقش‌ بسزایی‌ داشته و هیچ‌کس از ساخت و فعالیت آن ابراز ناخشنودی نمی‌کند.